Warnuje před nowymi mocami
Bratislava (ČŽ/K). W Europje rostu hibanja, kotrež wustupuja přećiwo europskej integraciji kaž tež přećiwo tradicionalnym politiskim systemam. Tole rjekny čěski ministerski předsyda a šef ČSSD Bohuslav Sobotka na programowej konferency słowakskich socialdemokratow (Smer-SD) premiera Roberta Fica. Socialdemokratija dyrbjała tuž zaměrnje na strachi wobydlerjow wo přichod reagować. „Socialdemokraća dyrbja (w Europje) znowa politisku dynamiku wuskutkować. Politisce rostu hibanja, kotrymž zaleži na podrywanju europskeje integracije kaž tohorunja na ničenju a wotstronjenju wobstejaceho politiskeho systema“, Sobotka wuwjedźe. „Tele hibanja čerpaja mocy z frustracije ludźi a z negatiwnych wuskutkow globalizacije.“
Jako najwjetši strach woznamjeni čěski premier prócowanja wo kónc integrowanja Europy. Socialdemokratiske strony dyrbja so naležnje zaměrić na začuća a potrjeby srjedźnych a mało zasłužacych worštow, přistajenych, małopředewzaćelow, seniorow a młodych ludźi.
Tójšto mjenje njeskutkow
KRIMINALITA w Čěskej je w prěnich dźewjeć měsacach tohole lěta porno lońšemu znowa woteběrała, a to wo 10,9 procentow. Zregistrowanych bu 169 629 chłostajomnych njeskutkow, z kotrychž su dotal 43,9 procentow móhli wujasnić. Tole publikuja nowiny kraja, na aktualne daty policajskeje wyšnosće so powołujo. W spomnjenym času sta so 11 242 njeskutkow namocy, štož je 975 padow mjenje hač minjene lěto. Mordarstwow su kriminalisća dyrbjeli 100 přepytować – porno 2015 minus wo 22. Najwjace z nich sta so w Srjedźočěskim wobwodźe, mjenujcy 16. Wot spočatka januara hač do kónca septembra je tež wonych tak mjenowanych mjenje wažnych deliktow mjenje było. Ličba zadobywanjow pomjeńši so wo 4 904 na 21 551 padow, ličba padustwow wo 9 112 na 55 321. Škoda, kotruž su złóstnicy načinili, wučinja po wobličenjach ekspertow 17,9 miliardow krónow, štož je něhdźe 2,7 miliardow krónow mjenje hač lěto do toho. K tomule pozitiwnemu wuwiću je po měnjenju policije a sociologow hłownje dlěše spomóžne rozwiće hospodarstwa přinošowało, wuskutkowace mjeńšu bjezdźěłnosć a dale polěpšeny žiwjenski niwow.
Chaotiske postupowanje
Pólska po zwrěšćenej nakupje helikopterow we wuskosćach
Waršawa. Pólske medije debatuja tele dny dosć intensiwnje wo podawku, kotryž ma za kraj wulke diplomatiske, politiske a nic naposledk hospodarske sćěhi.
Hladajo na trěbne modernizowanje wójska bě bywše knježerstwo ministerskeje prezidentki Ewy Kopacz z francoskim brónjenskim koncernom Airbus Helicopters jednało. Waršawa chcyše 50 modernych helikopterow typa Caracal za 3,5 miliardow eurow kupić. Mašiny so za transportne nadawki runje tak hodźa kaž za wojerske. Zrěčenje bě tak derje kaž hotowe. Pobrachowaše poprawom jenož hišće podpis zamołwitych.
Kaž bomba bě tuž srjedź měsaca informacija noweho zakitowanskeho ministra Antonija Macierewicza, zo Pólska helikoptery njekupi. Kraj chcył so druhdźe za tajkimi wojerskimi mašinami rozhladować. Na dokładne wopodstatnjenje rozsuda zakitowanskeho ministra pólska zjawnosć hač do dźensnišeho čaka.
Prěnjeho prezidenta chowali
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Słowakska stolica je prěni statny pohrjeb dožiwiła – chowany bu tam prěni prezident njewotwisneje Słowakskeje republiki dr. h.c. ing. Michal Kováč, kiž bě 5. oktobra 86lětny po dlěšej chorosći zemrěł. Do zastojnstwa namjetowało bě jeho 1993 Hibanje za demokratisku Słowaksku tehdyšeho ministerskeho prezidenta Vladimíra Mečiara, lěto pozdźišo je Kováč jako hłowa stata raznje šwikał awtokratiske wašnje knježenja ministerskeho prezidenta, kotrež bě Słowaksku runjewon do izolacije dowjedło. Mečiar bě so na to dał do njenaprošneho boja přećiwo prezidentej. A bój w tym wuwjercholi, zo bu Kováčowy syn z wobdźělenjom statneje tajneje słužby zawlečeny.
Na dnju pohrjeba bě w kraju statne žarowanje. Oficialny statny pohrjeb započa so z kondolowanjom słowakskich a wukrajnych politikarjow na Bratislavskim hrodźe. Wottud bu kašć na historiskej lafeće přewjezeny k prezidentskemu palastej, hdźež wotmě so wojerska ceremonija na rozžohnowanje z něhdyšim hłownym rozkazowarjom wobrónjenych mocow Słowakskeje republiki.
Milion awtow
Zesylnja styki do Pólskeje
Wrócław (dpa/SN). Kraj Braniborska chce hospodarske a kulturne styki ze zapadopólskim wojewódstwom Delnja Šleska dale zesylnić. „Regionalne zhromadne dźěło je a wostanje kruty zakład němsko-pólskich poćahow“, rjekny braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) wčera po zhromadnej deklaraciji z maršalom Cezaryjom Przybylskim we Wrócławju. Tak stanje so zrosćene partnerstwo z Delnjej Šleskej stabilniše, Woidke zwurazni.
Přichodnje chcetej regionaj we wobłuku wobchad, w hospodarskej a energijowe politice kaž tež na dźěłowych wikach, w kubłanju, sporće, kulturje, na socialnym polu a w strowotnistwje wušo hromadźe dźěłać. Hospodarski minister Albrecht Gerber (SPD) chce so klětu w juniju do Delnjeje Šleskeje podać, zo by z pólskimi předewzaćemi rěčał. Braniborska bě hižo 1995 z pjeć dalšimi wojewódstwami tajke zrěčenje podpisała.
Z knježacymi so nasadźował
Pólske medije po smjerći sławneho filmoweho režisera Andrzeja Wajdy
Waršawa. Smjerć sławneho pólskeho režisera Andrzeja Wajdy je w pólskich medijach hoberski wothłós zbudźiła. Nimale wšitke nowiny a časopisy wěnuja so z wobšěrnymi přinoškami žiwjenju a skutkowanju filmoweho wuměłca, kotryž je w Pólskej legenda. Wajda bě 9. oktobra 90lětny zemrěł. Wčera su jeho w Krakowje pochowali.
K wusahowacym filmowym twórbam Wajdy słušachu „Katyń“, stawizna wo morjenju 22 000 pólskich oficěrow přez sowjetsku tajnu słužbu NKWD w lěće 1941, „Slubjeny kraj“ po knize Władysława St. Reymonta a „Pan Tadeusz“ po eposu basnika Adama Mickiewicza. W lěće 2000 spožčichu Wajdźe za jeho žiwjenski skutk filmowe myto Oscar.
Měšanych mandźelstwow přibywa
CUZORĚČNY je w Čěskej kóždy dźewjaty kwas. Najnowše daty Čěskeho statistiskeho zarjada (ČSÚ) wupokazuja, zo je so loni nimale 5 000 měšanych mandźelstwow wjazało. Do toho bě jich to ně- hdźe 4 000. Při tym je tak, zo sej mužojo najradšo Słowjanki bjeru. Předewšěm ženja so z Pólkami, Ukrainjankami a Rusowkami. Čechowki porno tomu za zapadnymi mužemi hladaja a wudawaja so na Němcow, Britow a Američanow. Žony móža při tym bóle wuběrać hač mužojo. W kraju je dźě wjele wjac wukrajnikow hač wukrajničow, wuswětla sociologowka Jiřina Šíklová. Najwoblubowaniše su pak přeco hišće čěsko-słowakske zmandźelenja. Tajkich je bjezmała třećina była. 830 Čechow je so ze Słowačku woženiło a 717 Čechowkow sej Słowaka za muža brało. „Słowakscy ludźo njejsu za nas wukrajnicy“, Šíklová k tomu přispomnja. Mjeztym zo ličba ryzy čěskich mandźelstwow hižo dlěje pola něhdźe 45 000 wob lěto stagněruje, budu měšane dale přiběrać, wědomostnica wěsći: „Dokelž so narody měšeja a podźěl wukrajnikow w kraju hišće přibudźe.“
Plista knježacym
Kulturna stolica 2021: Novi Sad
Brüssel (SN/at). Serbiske multinarodne město Novi Sad budźe Kulturna stolica Europy 2021. Wo tym informuje komisija Europskeje unije, kotraž je namjet njewotwisneho gremija fachowcow sćěhowała, kónc tydźenja w Brüsselu. Komisar za kubłanje komisije EU Tibor Navracsics je optimistiski, „zo skića Novi Sad swojim wopytowarjam z Europy a ze swěta móžnosć, zo bychu sej město a jeho kulturne bohatstwa wotkryli, ale sej tež mnohotnosć europskich kulturow a naše zhromadne hódnoty wažili.“
Wurisanje wo titl Kulturna stolica Europy w kraju, kotryž je kandidat za přistup, je komisija EU w decembrje 2014 za města z Albanskeje, Bosnisko-Hercegowiny, Makedonskeje, Čorneje Hory a Serbiskeje startowała. Do wušeho wuběra za 2021 běštej so čornohórski Herceg Novi a serbiski Novi Sad dóstałoj.
W Novym Sadźe bydla Južni Serbja, Madźarojo, Słowakojo, Chorwaća, Romojo a dalše narodnosće. Město je nimo toho domizna Matice Srpskeje, kotraž ma tam wot lěta 1864 swoje sydło.
