Što kriza wšitko zdokonja
Před lětom přebywach na wědomostnej dźěłarničce we Waršawje, a dokelž bě jedyn z wobdźělnikow wegetar, smój kóždy dźeń hromadźe wegetarisce wobjedowałoj. Tež wječor w restawranće měješe so kóždy po ćichim prawidle wosebiteje zhromadnosće, so mjasa wzdać. Jónu pak mje pražena mexiska kołbasa chorizo tak wabješe, zo sym so solidarity wzdała. Hněwny komentar po zdaću tež nabožnych přičin dla wegetara wšak nablaku rěkaše: „You are eating my uncle!“ – „Ty jěš mojeho wuja!“
Mały dom – wulki wukon
Ze šćěpjenskim srědkom schadźa w času korony nadźija. Jako jedne z prěnich zarjadnišćow we Wojerecach dósta hladarnja Hanspach móžnosć, wobydlerjow a hladarjow šćěpić dać. Silke Richter je so z nawodnicu a mějićelku domu Andreju Jatzlau rozmołwjała.
Što sće jako prěnje mysliła a začuwała, jako bu znate, zo su šćěpiwo pře koronu wuwili.
A. Jatzlau: To bě za mnje wulke wolóženje. Woprawdźitu nadźiju pak mějach hakle z přizwolenjom produkcije w Němskej. Běch z toho wuchadźała, zo budu najprjedy we wulkich zarjadnišćach šćěpić započeć a zo budźemy dyrbjeć mocy nałožić, zo bychmy tež my termin dóstali. Dokelž njejsmy dotal pola nas žanu koronainfekciju měli, nadźijach so wězo na spěšne jednanje. 1. januara je nam Čerwjeny křiž Drježdźany šćěpjenski termin zdźělił. Ale hakle, jako team maltezow ze srědkom před durjemi steješe, doskónčnje do toho wěrjach.
W zašłosći hižo sće dźakowano lěkarjam kaž dr. Matthiasej Jochmannej, wot kraja „přikazane“ wuměnjenja na přikład za testowanje na koronu přesadźić móhli. Wón je personal kubłał.
Mjeńšina pomha mjeńšinomaj
Serbski třěšny zwjazk podpěruje humanitarnu akciju FUEN, darować za wopory zemjerženja w Chorwatskej. Axel Arlt porěča wo tym z Clemensom Škodu, referentom Domowiny za kulturne naležnosće a wukraj.
Što zwjazuje Domowinu z wot zemjerženja potrjechenej kónčinu w Chorwatskej?
C. Škoda: W lěće 2015 wotmě so w Daruvaru, městačku něhdźe 100 kilometrow wot epicentra zemjerženja zdalenym, FUEN-seminar słowjanskich mjeńšin, kotryž bě Domowina tehdy organizowała. Tohodla kónčinu tež znaju. Serbiska a čěska mjeńšina stej tam mjez druhim doma a stej zdobom aktiwnej čłonaj zhromadnosće Słowjanow w europskej třěšnej organizaciji. Lěta 2017 přeprosychmy na zakładźe kontaktow w FUEN tamnišu skupinu Holoubička prěni raz na folklorny festiwal „Łužica“.
FUEN k tomu namołwja, woporam zemjerženja z darami poboku być. Što chce Domowina w tym zwisku činić?
Jolku raz digitalnje a darmo dožiwić
Jakub Brězan je jedyn z hłownych organizatorow lětušeho Nukničanskeho jolka-swjedźenja, kotryž sobotu internetnje přewjedu. Měrćin Weclich je so z młodym Prawočanom rozmołwjał.
Móže sej kóždy jolka-swjedźeń internetnje darmo wobhladać?
J. Brězan: Wužiwamy samsny program, kaž su jón na lońšej digitalnej schadźowance w nowembru měli. Štóž ma doma wotpowědnu internetnu syć, móže so pod adresu www.jolka-nuknica.de přizjewić. To dyrbi datoweho škita dla tak być. Potom móže so kóždy rozsudźić, hač chce so na jolce interaktiwnje z kameru a mikrofonom wobdźělić, abo hač chce jenož přihladować. Na kóždy pad to ničo njepłaći. Interaktiwne přihladowarske městna pak su na 500 wobmjezowane.
Bjez dochodow a trěbnych pjenjez za wudawki pak tež digitalnje ničo njeběži. Zwotkel pomoc dóstanjeće?
J. Brězan: Wězo su nam zaso naši swěrni sponsorojo poboku. Załožba za serbski lud nas při techniskich naležnosćach podpěruje. A dale móžemy financielnje tež z předatych pakćikow našeho „zarězaneho swinka“ čerpać.
Hdy so jolka započnje, a što na přihladowarjow čaka?
Zaměr je zhromadnosć
Katharina Jurkowa je so rozsudźiła kandidować za nowu předsydku Serbskeho šulskeho towarstwa. Milenka Rječcyna je so z rěčnicu za region župy „Michał Hórnik“ rozmołwjała.
Kak je k tomu dóšło, zo za tele zastojnstwo nastupiće?
K. Jurkowa: Jako maćeri třoch dźěći słušeja kubłanske temy k mojemu žiwjenju. To je mje pohnuło za předsydku SŠT kandidować. Smy wosom młódšich ludźi, kotřiž su so rozsudźili tworić předsydstwo SŠT. Jenički mjez nimi tam hižo aktiwnje sobu skutkuje. Dalši sedmjo su takrjec nowačcy. W rozmołwje smy rozmyslowali, štó móhł předsydstwo přewzać. Po wjacorych rozmołwach sym so rozsudźiła za naslědnistwo Ludmile Budarjoweje kandidować.
Maće zwisk z Ludmilu Budarjowej, kotraž je třiceći lět tónle čestnohamtski nadawk wukonjała?
Wobmjezowanju zadźěwać
Wurjadne wobstejnosće žadaja sej wurjadne postupowanje. To su sej zawěsće w Budyskim wokrjesnym zwjazku Zwjazka 90/Zelenych myslili, nominujo loni 8. oktobra swojeho direktneho kandidata za wólby zwjazkoweho sejma we wólbnym wokrjesu 156.
Porno tomu maja so druhe strony ćežko. Prěnjotne terminy w nowembrje dyrbjachu korony dla do noweho lěta přesunyć, w nadźiji, zo jim pandemija planowanje njeskazy. Budyski wokrjesny zwjazk CDU pak je swój termin druhi raz přestorčił, runje tak Lěwica. Wobě stronje stej ze zwučenym wobdźělnistwom zarjadowanjow před štyrjomi lětami planowałoj, nětko hygienowy koncept zdźěłałoj a wšitko tak spřihotowałoj, zo by wěstotny wotstawk mjez přitomnymi zaručeny był. Přez nóc je aktualne wuwiće to wšitko do prašenja stajiło. Wupada tak, zo njeje kraj na wólby w času korony přihotowany.
Měrko Šołta sydomdźesatnik
Towarstwo ma přičinu swjećić
Dźensa před 30 lětami bu Serbske šulske towarstwo załožene. Wulka syła wučerkow a wučerjow, kubłarkow a kubłarjow kaž tež dalšich zajimcow bě so 1991 skupinje iniciatorow přidružiła. Milenka Rječcyna je so z předsydku SŠT Ludmilu Budarjowej rozmołwjała.
Na čo mysliće, ručež słyšiće zapřijeće Serbske šulske towarstwo?
L. Budarjowa: To je agilne nadregionalne fachowe towarstwo z wulkim spektrumom skutkowanja w Delnjej kaž tež w Hornjej Łužicy.
Kotre naroki su towarstwu tehdy při załoženju, jako bě murja mjez němskimaj statomaj powalena a demokratiske myslenje móžne, nošne byli, to rěka za serbske žiwjenje bytostne?
QuizSerb-akcija wuspěšna
Loni wot 16. do 25. decembra přewjedźe towarstwo Serbska murja akciju prašenjow, zo by sej na te wašnje nowe prašenja za swoju aplikaciju QuizSerb zdobyło. Pětr Dźisławk je so z městopředsydku towarstwa a zamołwitej za akciju Kiru Hrjehorjec rozmołwjał.
Što běchu wuměnjenja akcije?
K. Hrjehorjec: Smy časowy wobłuk dźewjeć dnjow podali. W nich měješe kóždy, kiž chcyše so na akciji wobdźělić, znajmjeńša pjeć prašenjow ze serbskim kontekstom přez wotpowědny tool aplikacije QuizSerb zapósłać. Mjez wšěmi wobdźělnikami smy sej zapósłarja najzajimawšich prašenjow wupytali. Wón je akciju a zdobom wosebity hodowny pakćik dobył.
Sće z wobdźělenjom spokojom?
K. Hrjehorjec: Jara, cyłkownje smy 109 nowych prašenjow dóstali. Zdźěla su ludźo tež wjace hač pjeć zapodali. Za dobyćerja akcije bu Werner Měškank z Choćebuza wuzwoleny. Wón je na přikład 35 zajimawych prašenjow zapodał. Ale tež druzy su nam dźesać a wjace tajkich připósłali, tak zo smy tež někotre dalše małe myta z wosobinskim dźakom rozdźělili.
Kak nětko z nowymi prašenjemi dale dźe?
Płody ze serbskeje zahrody
„Srědki Załožby za serbski lud njedosahaja hižo za zdźerženje serbskich institucijow“. To smy w minjenych lětdźesatkach stajnje znowa čitali a słyšeli. Serbska załožba je w lěće swojeho załoženja 1991 dóstała lětnje 20,4 miliony eurow. Z prěnim financnym zrěčenjom 1998 pak bě jich jenož hišće 16,4 miliony eurow – hač do 2013 dyrbjachu tohodla cyłkownje na 70 dźěłowych městnow šmórnyć. Hakle 2016 su pjenjezydawarjo přiražku z třećim financnym zrěčenjom na 18,6 milionow eurow tróšku zwyšili. Zachowanje strukturow bě z tym zaručene, přidatne naprawy pak hodźachu so jenož na polu digitalizacije spěchować, za čož stejachu wot 2015 přidatne srědki k dispoziciji. Zo změje załožba wot 2021 wjace srědkow hač hdy do toho, njeje jenož znamjo dowěry pjenjezydawarjow, ale předewšěm wužadanje, pjenjezy zmysłapołnje wužiwać. Wšako zběhaja mnozy ruku, hdyž dźe wo rozdźělenje pjenjez.
