Klimowa kista pře horcotu

Freitag, 08. August 2025 geschrieben von:
Wosrjedź Choćebuskeje měšćanskeje promenady při Carla Blechenowym kareju su minjeny tydźeń drjewjanu klimowu kistu natwarili. Nachwilny twar je 35 kwadratnych metrow wulki a 2,60 metrow wysoki. Wón ma wobydlerjam w horcych měsacach škit před sapacym słóncom skićić. Twarjenje, kiž nima žanu třěchu, wobsedźi system, kotryž rostliny w nim z wodu zastaruje. Nastawaca para zaruča přijomnu klimu w twarjenju. Projekt chce k rozmyslowanju pohnuć, kak móhli we wulkoměstach na změnu klimy reagować. Mjez prěnimi wopytowarjemi běchu wosebje mnozy starši z dźěćimi. Foto: Michael Helbig

To a tamne (08.08.25)

Freitag, 08. August 2025 geschrieben von:

Atomowy reaktor na měsačku je w lěće 2030 bjeze wšeho móžny. Wo tym je němski swětnišćowy projektowy manager europskeho swětnišćoweho zarjada ESA, Markus Landgraf, přeswědčeny. Fachowcy hižo dołho tajke technologije wuwiwaja a spochi na tym slědźa, wón nowinarjam rjekny. Přiwšěm je sej wón wěsty, zo móhło wuwiće hižo dale być, bychu-li so móžnosće nuklearneje technologije lěpje wuzbytkowali.

Golden Retrievera z nuzy wuswobodźili su čłonojo hórskeje słužby w Awstriskej. Z pomocu helikoptera móžachu psycu sewjerorynsko-westfalskich dowolnikow wuchować, kotraž pak so při njezbožu ćežko zrani. Swójba bě w Vorarlbergu po horach po puću, jako so psyk druheje swójby do psycy da. Ta reagowaše strachoćiwje a padny 40 metrow do nahłeje hłubiny.

Měnjate wjedro minjenych tydźenjow w Hornjej Łužicy tež lěpšiny ze sobu přinjese – při włóžnym wjedrje mjenujcy hriby rostu­. Karin a Andreas Pollnick wužištaj miły čas za wuchodźowanje mjez Koslowom a Njeswačidłom a běštaj při tym wuspěšnaj. Přichodne dny maja temperatury stupać a we Łužicy drje słónco zaso časćišo wuhladamy. Foto: SN/Bojan Benić

Mjenje próstwow wo spěchowanje

Donnerstag, 07. August 2025 geschrieben von:
Budyšin (SN). W zarjedźe Załožby za serbski lud je za lěto 2026 dotal 32 próstwow wo spěchowanje dóšło. Kaž załožba zdźěli, potrjechja próstwy hłownje wulkoprojekty, potajkim předewzaća ze spěchowanskim wolumenom nad 10 000 eurami. Župa Jakub Lorenc-Zalěski planuje na přikład 10. mjezynarodny festiwal dudakow a Serbske šulske towarstwo (SŠT) je próstwu wo spěchowanje rěčneju lěhwow za dźěći a młodostnych zapodało. Nimo toho dóńdźechu tři próstwy za projekty z nowymi medijemi. Cyłkownje su próstwarjo wo 1,9 mio. eurow spěchowanja prosyli. Porno 2024 je to něhdźe dźesać próstwow a 300 000 eurow mjenje. W nowembrje zeńdźe so fachowa přirada za projektowe spěchowanje a budźe wo zapodatych próstwach wuradźować. Tež za sakski spěchowanski program „Serbska rěč a kultura w strukturnej změnje“ je pjeć dalšich próstwow dóšło, po tym zo su wobdźěłarki srědkow 2024 hišće raz za program wabili. Přirada, kotraž bu za tónle program powołana, ma za załožbowu radu doporučenja za spěchowanje sformulować. Rada wo přizwolenju kónc nowembra rozsudźi.

Israel nadběhuje Libanon

Donnerstag, 07. August 2025 geschrieben von:

Tel Aviv (dpa/SN). Israelske wójsko je po swójskich informacijach znowa zepěranišća Hisbollah na juhu Libanona nadběhowało. K tomu słušeja wšelake wojerske objekty wot Irana podpěrowaneje milicy, mjez druhim składy brónjow a stejišća raketow, wójsko w Tel Avivje zdźěli. Libanonske mediie rozprawjeja nimo toho wo nalětach na druhe objekty. Poprawom knježi w potrjechenej kónčinje přiměr mjez Israelom a Hisbollah.

Wyše cła přećiwo Indiskej

Washington (dpa/SN). Knježerstwo USA z prezidentom Donaldom Trumpom na čole je Indiskej přidatne cła 25 procentow napołožiło, dokelž kraj dale ruski wolij kupuje. Cła płaća wot 27. awgusta. Hač do toho chcył Trump z Indiskej „deal“ wotzamknyć. Tuchwilu dyrbi Indiska hižo cło 25 procentow za wšitke ekporty do USA płaćić. Nowe cła bychu sadźbu za Indisku podwojili. Indiska je připowědźiła, zo so hospodarskemu ćišćej Washingtona njepodwoli.

Protestuja přećiwo wukazej

Lětadła francoskeho ciwilneho škita spytaja hoberski lěsny woheń w horinach Corbieres na juhu Francoskeje z powětra hašeć. Tam wojuje wjace hač 2 100 wohnjowych wobornikow ze 600 jězdźidłami přećiwo płomjenjam, kotrež so na 16 000 hektarach rozpřestrěwaja. Dotal je jedna wosoba zemrěła. Tež na juhu Španiskeje lěsne wohenje zachadźeja. Foto: dpa/AP

Trump a Putin móhłoj so zetkać

Donnerstag, 07. August 2025 geschrieben von:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump widźi „dobre šansy“ za zetkanje z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom. Republikan wotmołwi na prašenje žurnalistki, hač staj Putin a ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj tajkemu zetkanju přihłosowałoj: „Šansy su dobre, zo dóńdźe prawje bórze k tajkemu zeńdźenju.“ Dotal pak njeje jasne, hdźe so wotměje. Trump informowaše w tym zwisku swojich europskich partnerow wo rozmołwje wurjadneho pósłanca Steva Witkoffa w Moskwje. Tón bě tři hodźiny z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom wuradźował. Zakitowanski minister Marco Rubio rjekny, zo maja USA nětko lěpše zrozumjenje za žadanja Ruskeje nastupajo skónčenje wójny.

Kontrole mjezow podlěša

Donnerstag, 07. August 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za nutřkowne naležnosće Alexander Dobrindt (CSU) je připowědźił, zo chce pomjezne kontrole podlěšić. „Z pomjeznymi kontrolemi dale pokročujemy“, rjekny Dobrindt nowinarjam. Tež po septembru chcedźa na mjezach kontrolować a ilegalnych migrantow wotpokazać, wón rjekny.

Němska bě kontrole mjezow krótko po nastupje zwjazkoweho knježerstwa CDU/CSU a SPD w meji zesylniła. Tole bě w susodnych krajach masiwnu kritiku zbudźiło. Němska słuša k Schengenskemu rumej, w kotrymž su poprawom wšitke mjezy wotewrjene. Tež z wotsunjenjemi do Afghanistana a Syriskeje chcedźa pokročować, dokelž je to po słowach Dobrindta „nuznje trěbne“.

Nowe cła wot dźensnišeho płaća

Donnerstag, 07. August 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Wot prezidenta USA Donalda Trumpa wukazane wyše cła na importy z EU wot dźensnišeho płaća. Poprawom bě EU z toho wuchadźała, zo su cła hakle wot jutřišeho skutkowne. Trump pak je dźensa rano na swojej internetnej platformje potwjerdźił, zo płaća cła hižo wot dźensnišeho.

Nimo Němskeje je hišće 70 dalšich krajow wot nowych cłow potrjechenych. Trump wopodstatni swoju radikalnu cłownu politiku z pozdatnymi deficitami na njedobro USA. „Miliardy dolarow přińdu nětko do kasow USA, a to z krajow, kotrež su USA wjele lět znjewužiwali a kiž su so nam smjeli“, piše wón we wulkich pismikach.

Komisija EU bě so njedawno z USA na kompromis dojednała: Město wukazanych 30 procentow zniži Washington cła na 15 proc. Za to bě prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen Trumpej přilubiła, zo EU dale běžity płun a wolij w USA kupuje. Nimo toho inwestuje EU 600 miliardow dolarow w USA. Trump ma to za wosobinski dar, „z kotrymž móže činić, štož chce“.

Z přilubjenja wjele njezwostało

Donnerstag, 07. August 2025 geschrieben von:

Frakcija CDU/CSU je po prěnich sto dnjach knježerstwa njespokojna

Berlin (dpa/SN). W frakciji CDU/CSU w zwjazkowym sejmje jewi so přiběrajcy njespokojnosć ze swójskim dźěłom w knježerstwowej koaliciji CDU/CSU a SPD. Za hospodarsku a energijowu politiku zamołwity městopředsyda frakcije Sepp Müller (CDU) rjekny Frankfurtskim nowinarjam: „Smy we wólbnym boju z přilubjenjom nastupili, zo mjezu zadołženja zakitujemy – a z hesłom Carstena Linnemanna ‚prosće raz činić‘. Z toho njeje wjele zwostało. To pytnjemy tež na naledźe w frakciji.“

Müller, kotryž pochadźa ze Saksko-Anhaltskeje, skedźbnja w tym zwisku na wobćežne połoženje na wuchodźe: „Dopóznaće, zo jako byrgarska srjedźizna rozpadnjemy, hdyž prosće dale činimy kaž dotal, je na wuchodźe hižo wo pjeć lět dale.“ W Saksko-Anhaltskej wola klětu w septembru nowy krajny sejm. W uniji zhladuja starosćiwje na strach, zo móhła AfD tam po tym sama knježić.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND