We Łazu štrusy přirodnje a bjez stresa plahuja, štož smědźa sej zajimcy rady wobhladać

Čile ćipki štrusow napřemo piwča, zas a zaso pak so wusko hromadu sydaja. „Runje w prěnich dnjach dźě wone wjele ćopłoty a hladanja trjebaja. Wjac hač tři měsacy tu wostawaja. Přidatnje k lampje, kotraž ćipki wohrěwa, smy tepjenje w špundowanju instalowali“, Wilfried Gabel rozłožuje. Dźeń wote dnja stara so wón w nowym kurjencu Łazowskeje farmy štrusow wo młodźata wulkich ptakow. Pelety, kotrež za nje přihotuje, wobsteja ze zorna, witaminow, mineralijow a balastowych maćiznow. Wot lěta 2005 štrusowa farma we Łazu wobsteji. Syn Enrico a jeho mandźelska Manuela ju připódla wobhospodarjeja. Něhdźe 50 skoćatow tam mjeztym maja.

Wudworčan Eckhard Kliemann bě do wuměnkarskeje staroby wučer na wšelakich kubłanišćach. Připódla je so hižo stajnje za lokalne stawizny zajimował. Lěta 2001 swjećeše Wudwor 700. róčnicu prěnjeho naspomnjenja we wopismje klóštra Marijineje hwězdy. Tehdy Eckharda Kliemanna prošachu, něšto wo stawiznach wsy napisać. W tym ­zwisku započa so wón tež za stawizny Wudworskeje kobłarnje zajimować a je wo njej wjele dotal njeznateho wuslědźił. Mjeztym je telko materiala zezběrał, zo wo kobłarni samo přednošuje. Za Serbske Nowiny wón tule swoje ­slědźerske dopóznaća zjima.

Čehodla bu runje w skerje njewu­znamnym Wudworju kobłarnja załožena, móžeš na zakładźe faktow jenož tukać. Alfons Porak jun. – jedyn ze synow wuspěšneho fabrikanta Alfonsa Poraka, kiž měješe w Hajnicach blisko Budestec předźernju ze 700 přistajenymi – bě wulki lubowar koni. Po smjerći nana přewza Alfons Porak jun. ze swojimi třomi bratrami wjednistwo fabriki.

Rentnar a što potom – wuměn­karsku swobodu wužiwać abo wuža­danje při­wzać (26)

Někotři njemóža so toho časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo wjesela abo starosće, to ze seriju „Rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.

Hdyž steješe nazymu 1948 kolebka dźensa 71lětneho Dietera Stoppela na Horach sewjernje Wojerec, bě wjes hišće nimale ryzy serbska. Jako dźěćo je wón wjele pola dźěda přebywał, kiž měješe tam kowarnju. A tam přiswoji sej kajkosće kaž wutrajnosć, pilnosć a lubosć do dźěła, kotrež je sej hač dodźensa wobchował. Stajnje je z dźědom serbsce rěčał, a rady słuchaše na ludźi, kotřiž sej do kowarnje dóńdźechu a z jeho dźědom runje tak serbowachu. Staršej staj z nim a wo sydom lět młódšim bratrom porno tomu serbšćinu mjenje wužiwali.

Starša generacija Radworčanow wě so hišće dopomnić, zo eksistowaše w jich wsy w 1980tych lětach konspiratiwny dom statneje bjezstrašnosće. Dokładnje wšak zjawnosć ničo wo tym njewědźeše, přiwšěm wobydlerjo mjez sobu ­šukotachu a tukachu, zo ma stasi ­w jednym­ domje swoje hnězdo.

Třiceći lět po politiskim přewróće chcych trochu swětła do woneje ćmoweje naležnosće přinjesć a stajich tuž próstwu wo dohlad do akty wo Radworskim stasi­objekće. Na 144 stronach informowach so wo dźěławosći ministerstwa za statnu bjezstrašnosć w konspiratiwnym domje w Radworju.

W sydomdźesatych lětach minjeneho lětstotka natwari sej młoda Oswaldec swójba na ležownosći tehdyšeho Lehmannec zahrodnistwa jednoswójbny domčk w stilu bungalowa na idyliskim blečku blisko Radworskeho hrodu a parka. Bórze pak staji próstwu, zo chce z Němskeje demokratiskeje republiki do zapada wupućować. Kaž běše tehdy z wašnjom, dyrbjachu Oswaldecy do přesydlenja swój dom statej darić.