T
Drogi, lubosć a italska hudźba
młodźina
pjatk, 3. Meje 2024
SERBSKE NOWINY – KÓNCTYDŹENSKA PŘIŁOHA

ankownja na jewišću ma swój najlěpši čas za sobu. Wšo je stare, wšo někak zerzawe. ­Sudy za wolij a bencin su ze­zer­zawjene. Wšelaki čapor so wšu­dźe wala: šalki, graty ... Nade wšěm: ­cunje swětło ranja, słónčko schadźa. Setting lětušeho krucha činohrajneho studija Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła skutkuje kaž apokalypsa ­moderny. Mjez zańdźenosću a přicho­dom bydli Erla. Wona je wjesoła, na prěni pohlad znajmjeńša. W pozdat­nje ženje pochmurjenej holcy, ko­truž Bernadet Šnajdrec předsta­ja, pak tči ćmowši charakter. W ži­wjenju je hižo někotružkuli traw­mu dožiwiła. Najwjetša bě, zo je ju mać wopušćiła. Nětko bydli Erla w něhdyšej tankowni; sama, wosamotnjena, tola na­dźi­ju njespušćejo. Do Italskeje, do Nea­pela by chcyła, to je jeje són.

foto: młodźina pančicy-kukow

W Pančicach maja po wjele lětach zaso młodźinski klub: Njedawno ­mje­­nuj­cy su něhdyši klub při sportnišću znowa wotewrili. Popołdnju mó­žachu sej wjesnjenjo renowěrowane rumnosće wobhladać. Při tym jim šalka kofeja a skibka tykanca zesłodźa. Wječor su młodostni potom zhromadnje z DJom Koberom kónc dźěłow swjećeli, kotrež su nimale tři lěta trali.

podawki z internata w budyšinje  

Freitag, 03. Mai 2024 geschrieben von:
5
4
3
2
1

N


ětko tča naši šulerjo wězo w poslednjej fazy wuknjenja do abitury. Tež dźesat­kam a jědnatkam so hłowa kuri z lutymi při­­ho­tami na klawsury, přednoški a testy. ­Kotre wjerški smy sej w minjenych měsacach tutoho lěta w in­ternaće sčinili? Tu mały wuběr z na­šeje młodźinskeje „serbowaceje kupy“.

Lěto zahajichmy z domyswjećenjom z knjezom kapła­nom Pětrom Mrózom. To je na zwučene wašnje nimale kaž doma, jenož zo w internaće mócnje spěwamy a kapłan ma wjele durjow popisać.

Dokelž so nam kopicy terminow dla njeje radźiło, sroki za ptači kwas napjec, smy sej ćěsto za pampuchi změšeli a je potom pjekli.

Někotre holcy su so na wušiwanje rubiška, za swoju „wuslěkanu” serbsku drastu zwažili (foto 1). Kaj­ke je to spore dźěło, wšako so hakle poněčim wukopa: Přeco hišće so časćišo z nitku, jehličku a rubiškom w ruce sydnu a wu­­šiwaja ... Měr za tutu zaběru dyrbiš sej organizować!

Serbja w Bretoniskej

Freitag, 03. Mai 2024 geschrieben von:

Naša šulerska wuměna do Bretoniskeje so z dołhej busowej jězbu do Parisa započa. Po tym zo smy dojěli, smy sej někotre zajimawostki wobhladali. Prěni cil běše cyrkej swj. Madleny, kotraž nas ze swojej wulkosću a mnohimi stołpami jara jimaše. Potom běžachmy dale na naměsto Place de la Concorde, na kotrymž wulki baselist ­steji. Wottam smy sej k Jardin des Tuileries dóšli. Dalša stacija bě pyra­mida Louvre. Zo bychu naše rěčne a koordinaciske kmanosće te­sto­wali, wumyslichu sej wučerjo wosebity nadawk. Dyrbjachmy sami w skupinach zajimawostki pytać a wotpowědne dróhi napisać. Bě ­jara žortne, hačrunjež njejsmy wšitke zajimawostki nadešli. Po tym zo smy sej něšto k jědźi wobstarali, smy do našich stwow zaćahnyli. Wje­čor sej cyrkej Sacré-Cœur wobhla­dachmy. Hižo napohlad cyrkwje bě nje­­wšědny. Nazajtra podachmy so hižo ­rano w dźe­wjećich na puć. Jara zdwór­liwy knjez je nas w busu po měsće wodźił. Po tym smy sej wustajeńcu na hrodźe Versailles wobhladali. Absolutny highlight pak bě wosebita wěža.

fota: daniela jawinski (2), danica hickec, diana lukašec

Na mnohich šulach

je z tradiciju, zo so šulerjo

w poslednim regularnym šulskim

tydźe­nju kóždy dźeń kostim na wěsty moto zdrasća. Někotre impresije ­motowych ­tydźenjow smy za was

zezběrali. Nimo Worklečan­skeje wyšeje šule a Serbskeho gym­nazija Budyšin

su nam tež šulerjo Křesćanskeje

wyšeje šule we Wóslinku fota motoweho tydźenja pósłali.

Serbja a Morawjenjo wosebje zwjazani

Freitag, 26. April 2024 geschrieben von:

Popularna dujerska hudźba a wašnja swjedźenjow zhromadnosć Łužicy a čěskeho regiona zwobraznjeja

Kulturne poćahi Serbow k Čecham maja dwě přirodnej ćežišći. Te prěnje je samo­zrozumliwje Serbski seminar w Praze z Towarstwom přećelow Serbow. Njeje to překwapjace, wšako bě jónu Praha tež stolica Łužicy a čěski kral knježeše tež nad Budyšinom. A přez cyrkwinsku administraciju eksistowachu zwiski z Prahu hač do zarjadowanja katolskeje Łužicy do znowa wutworjeneje dźensnišeje diecezy. Druhi centrum serbsko-čěskich poćahow je wjes na dalokim wuchodźe Čěskeje – ­Dolní Bojanovice. Přez lěta wopytow je tójšto dobreho nastało – za mnje wosobinsce je pak tute serbsko-bojanovicke přećelstwo kusk zdalene a cuze, ­dokelž sam přisłušam k tym přećelam Serbow, kiž so z wobswěta Praskeho Towarstwa rekrutuja. Wo wosebitych dožiwjenjach, přećelstwach a rjanych folklornych festiwalach na Morawje móža snadź hinaši eksperća rozprawjeć.

Nadpismo so cyle derje hodźi, hdyž chceš wo tutym čłowjeku a jeho hudźbje pisać. Hdyž pak wo serbskim komponisće Jura Mětška přemyslowach, přińdźechu mi tute w hudźbje hromadźe słušace zapřijeća nadobo do myslow a wosebje „Ćišina“ pokaza mi tu njewočakowanu perspektiwu.

Po mojim měnjenju so tute nadpismo přewšo derje hodźi, chceš-li wo čłowjeku Juru Mětšku a jeho hudźbje pisać. Zaběrawši so ze serbskim komponistom, njejstej mje jeničce zapřijeći ćišina a pohib jimałoj, ale předewšěm ćišina mi cyle njewočakowane perspektiwy wobradźi.

Jurja Mětška móhli chiba z kóčku přirunować, kotraž je na hońtwje: Ničo ju wot toho wotwjesć njemóže, so kruće na swój popad měrić. Mjelčo so hibaca kóčka z pohladom, kotryž je kruće na popad wusměrjeny, je wobraz najwjetšeje koncentracije.

Tak někak směš sej tež Jura Mětška w jeho tworjenju předstajeć.

„Dyrbju so sama wumóžić“

Freitag, 26. April 2024 geschrieben von:

Znajemoj so wjacore lěta – a tola so njeznajemoj. Dotal mějachmoj zwisk z mejlku, rědšo po telefonje. Před tydźenjomaj nětk prěnje wosobinske zetkanje z awtorku Andreju Urleben.

Ludźom wo tym powědajo, zo zetkam so z němskorěčnej awtorku, wo kotrejž chcu serbskim čitarjam rozprawjeć, so mje wšelacy prašachu, što ma wona a jeje němska kniha z našim čitarstwom činić. Wotmołwich, zo podawa kniha dohlad do žiwjenja awtorki, kotraž z dwurěčneho regiona pochadźa. Z temu, z kotrejž so wona rozestaja, so nichtó rady njezaběra. Na poslednjej stronje knihi steji: Emocionalne a seksualne znjewužiwanje, zanjechanje, strach, křiwdźenja, padustwo, samotnosć, so wot wopora ze skućićelku stać, mjelčenje – wšo to bě trašace a tola dospołny wšědny dźeń. Awtorka wě, wo čim wona pisa – wona pisa wo sebi.

Je dźěćo

Nowostka we wobłuku dźěćaceje literatury „Wotkryj sej swětnišćo“ z Ludoweho nakładnistwa Domowina běše zawěsće hižo wjele ludźom rjany kmótřiski dar k zelenemu štwórtkej. A jeli nic, skića so tola hišće dalše składnosće. ­Kniha w krutej wjazbje rjadu „Što je što Junior“ z tekstami Christiny Braun, Claudije ­Kaiser a Martina Lickledera, přełožena wot Hilžy Mehroweje a ilustrowana wot Joachima Krausy, předstaja na 21 stronach wobšěrnu wědu kołowokoło swětnišća, planetow, hwězdow a astronawtow w hornjoserbšćinje.

Publikacija je tak mjenowana BOOKii-kniha a wopřijima tuž nimo tekstow tež hodźace so zwukowe přikłady a wudospołnjenja. Wo wotpowědne nahra­wanja běše so studijo ­LUCIJA postarało. Nimo tekstowych polow z wjele nadrobnosćemi poskića so na kóždej dwójnej stronje k jednej podtemje wotměnjejo kategorije „Čiń sobu“, „Zajimawe“, „Wěš to hižo“ abo „Woprašej so“, přez čož zaruča so přidatne sposrědkowanje wědy abo nastork za zaběru.

Zamóža tež dorosćenych zahorić

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:

Inscenacija fantazijoweje bajki „Radoraj“ Serbskeho dźěćaceho dźiwadła z aktualnym poćahom

Radoraj je kralestwo, w kotrymž nichtó nikomu ničo złeho njepřeje. Wšitcy su zbožowni, dźěłaja pilni a raduja so nad žiwjenjom. Namóc je nimale njeznata, brónje su zakazane – po přikazu krala Artosa, kiž sej přeje, zo njech so konflikty měrliwje a předewšěm ze słowami rozrisaju. Jako pak so po Radoraju powěsć šěri, dobry knježićel bu wotwjedowany a je ze zastajencom susodneho mócnarstwa kralowny Kurjawy, wupřestrěwaja so po wšěm kraju strach a stróžele. Hižo šeptaja někotři, zo hrozy wójna. Tola kak chceš njewobrónjeny wojować? A što poprawom wójna scyła woznamjenja – Radorajske dźěći znajmjeńša wo njej dotal ani słyšeli njeběchu.

Neuheiten LND