Awtentisku slepjanšćinu za přichod zachować
„Płachta“, trawna płachta, słušeše w lětach 1925 do 1945 w Slepjanskej wosadźe k wšědnemu dnjej w domjacnosći, na dworje a w holi. Wona słužeše jako rubiško, wačok, šórcuch abo samo jako kryw za rěblowany wozyčk. Do trawneje płachty běchu žony něhdy ze serpom čerstwu trawu žnjeli. Do njeje zběrachu tež hable abo zela. W njej nošachu dźěłansku drastu, napoje abo twory na wiki. Z jeje pomocu tež běrny sadźachu. Młode maćerje wužiwachu ju samo jako kolebawku. „Trawna płachta bě ludźom kaž druha koža na ćěle. Móžachu ju po potrjebje prědku, zady abo na boku wjazać“, piše Juliana Kaulfürstowa w předsłowje 105stronskeje knihi „Płachta pełna hulicowańkow. Slěpjańska serbšćina w słowje a pismje“ z dwěmaj CDjomaj. 2. oktobra je wona wudźěłk – projekt župy „Jakub Lorenc-Zalěski“ – w Serbskim kulturnym centrumje (SKC) Slepo předstajiła. Wjac hač sto hosći bě přišło. Towarstwo Kólesko zawjeseli přitomnych z pěsnjemi kaž „Som Serbow cerska gólica“, „Slěpe jena rjana wjeska“, „Mužakowski góli“ a „Dyž kwětki rosće“.
Swoju wědu rady dale dawa
Strowe zežiwjenje je Ćišćance Katrin Ludwig runje tak wažne kaž jeje mandźelskemu Dirkej Lohr-Ludwigej. Tohodla sej tež sama kisykał dźěła. Na Ćišćanskim statoku swoju wědu rady na ludowych swjedźenjach dale dawa a tam zhromadnje z mandźelskim tež předstaja, kak su něhdy kisykał teptali.
Nowy sejm wolili
Wulki pokład Praskich knihow w Žitawje widźeć
Žitawa (Łu/SN). „Wone rukopisne knihi su mišterske dźěła 15. lětstotka a woznamjenjeja za cyły region hwězdnu hodźinu“, zwurazni dr. Maria Theisen z Awstriskeje akademije wědomosćow Wien na wotewrjenju wustajeńcy zańdźeny pjatk wječor w Žitawskim kulturnohistoriskim muzeju tamnišeho franciskanskeho klóštra. Wulke wustajene knihi a tójšto relikwijow swjatych běchu katolscy duchowni před husitami ćěkajo 1421 do klóštra Oybina a Žitawy sobu přiwjezli. Wostali su drohotne misale, knihi za liturgiju katolskeje cyrkwje, nastate za čas skutkowanja Jana Husa. Na 16 lět wosta Praske biskopstwo tu w Žitawje w eksilu, prjedy hač je so zwjazk šesćiměstow, kotremuž tež Žitawa přisłušeše, k reformaciji wuznał. Biskopstwo nawróći so do čěskeje metropole, „ale čehodla wone na knihi zaby, njewěmy, za nas pak je to wulke zbožo“, přizna direktor muzeja dr. Marius Winzeler.
Reje a spěwy wjeselo zbudźili
Prěnjej nazymskej koncertaj w Hornjej a srjedźnej Łužicy
Radwor (BHR/SN). Wjace hač 80 ludźi je so wčera za wopyt jednoho z prěnjeju lětušich nazymskich koncertow rozsudźiło, kotryž wuhotowachu w Radworskej „Meji“ Wudworski folklorny ansambl a spěwarjo skupiny Přezpólni. Mjez wopytowarjemi běchu mnohe swójby z dźěćimi kaž tež hosćo srěnjeje staroby a rentnarjo. Mnozy z nich běchu hižo dočasnje přišli, zo bychu sej wot přistajenych pod režiju Wandeltec swójby nawarjeny kofej a słódny tykanc z Baćońskeje Rychtarjec pjekarnje zesłodźeć dali.
Zajim za pišćele a pozawnu
Budyšin (CRM/SN). Komornohudźbna wobsadka pozawna a pišćele dožiwja po wšěm zdaću w sakskim rumje renesansu. Sobotu zarjadowa w Budyskej Marje-Marćinej cyrkwi Sakski hudźbny zwjazk koncert. Na nim prezentowaštaj pozawnist Hendrik Reichardt a z Choćebuza pochadźacy organist serbskeho pochada Stefan Kießling połdrahodźinski program z bjezwuwzaćnje našočasnymi twórbami. Solistaj wopokazaštaj so znowa jako ekscelentnaj interpretaj hudźby klasiskeje moderny. Nimo dalšich kruchow stejachu hnydom štyri prapremjery sakskich komponistow na programje, spisane za tónle koncert.
Wurjadny swědk srjedźowěkowskich stawiznow
Budyšin (CS/SN). Što ma přestrjenc z Bayeuxa zhromadneho z Hornjej Łužicu? Na prěni pohlad ničo. Budyscy archeologojo bychu wjeseli byli, bychu-li tajki časowy swědk zažneho srjedźowěka měli. Přestrjenc pokazuje dokładnje podawki mjez Jendźelskej a Francoskej w 11. lětstotku. Nimo bitwy pola Hastingsa w lěće 1066 předstaja wón tež wšelake podawki wšědneho dnja. Muzej Budyšin je hordy, směć we wobłuku wustajeńcy „Twjerdźizny, črjopy, spanjowe rynki – regionalna archeologija srjedźowěka“ fotokopiju přestrjenca pokazać.
Sobotu wotewrjena přehladka je hač do 21. februara 2016 přistupna. Při zahajenju zrodźi so myslička, zarjadować składnostnje wróćenja fotokopije kubłansku jězbu zajimowanych Hornjołužičanow do Normandije. Budyski wyši měšćanosta Alexander Ahrens – wón perfektnje francosce rěči a je zdobom dobry znajer stawiznow – přednošowaše k pozadkam přestrjenca z Bayeuxa, kotryž su prawdźepodobnje žony po wopisowanjach mužow wušiwali.
Nachwilny serbskorěčny rum stworili
Hižo druhi raz wotmě so w Chołmje (Kollm) při Kwětanečanskim spjatym jězoru serbski ewangelski kónc tydźenja. Wosebje młode swójby zwonka Łužicy wužiwachu składnosć, tworić sej z dźěćimi nachwilny serbskorěčny rum.
Chołm (LM/SN). Kónc tydźenja přihotowali běchu fararka Jadwiga Malinkowa ze Slepoho, Christiana Piniekowa z Choćebuza a Maria Pěčkec ze Slepoho, kotraž přewza dźěło z dźěćimi. Pod jeje nawodom nazwučowachu dźěći mjez druhim bajku wo sydom kózlatkach, kotruž njedźelu k zakónčenju zetkanja předstajichu. Dorosćeni rozestajachu so z bibliskej temu „W cuzbje“. Prašenja, hdy a hdźe sym w cuzbje abo čuju so cuzy, stejachu w srjedźišću zhromadneho rozmyslowanja. Nimo toho zhonichu wobdźělnicy tež wšelake zajimawostki ze serbskich stawiznow Chołma. Hišće kónc 19. lětstotka bě połojca wobydlerjow tamnišeje wokoliny serbska. Najsławniši Serb Chołmjanskeje wosady je bjezdwěla duchowny Jurij Matej (1652–1732), kiž přełožowaše wšelake nabožne spisy do serbšćiny a zdźěła jednu z prěnich serbskich gramatikow.
Wo knihach a kniharni (09.10.15)
Zaběram so tuchwilu z nowym projektom, kiž ma poměrnje mało z produktami činić, kotrež smy dotal w Ludowym nakładnistwje Domowina wudawali. Wotnětka chcemy mjenujcy tež do wašich digitalnych polcow – derje, cyle nowe to njeje, myslu-li na naše e-booki. W času, hdyž je mnohim samozrozumliwe, so za pućom abo zajimawostkami w cuzbje nic druhich ludźi, ale swój smartphone prašeć, abo k nakupowanju do onlineshopa hić, běše na času rozmyslować, kak dóstanjemy swoje produkty na nastroje, kotrež so wšědnje wužiwaja. Abo kak wuwiwamy produkty za tablety a smartphony.
Wo našim projekće, Towaršny spěwnik jako app wudać, sće hižo tu a tam čitać móhli. Što pak za tym do dźěła tči, na čo mamy při zwoprawdźenju dźiwać a kajki je puć wot ideje hač k hotowemu produktej, to runje nazhonjamy.
