150 lět krawna bitwa

Freitag, 01. Juli 2016 geschrieben von:
3. julija před 150 lětami wotmě so w Sadovje blisko Hradeca Králové rozsudna bitwa Němskeje wójny, kotruž doby Pruska přećiwo Rakuskej a Sakskej. Pruske wójsko překroči 23. junija 1866 z 221 000 wojakami rakuskočěsku hranicu ze směra Šleskeje, Hornjeje Łužicy a Pirny a postupowaše do sewjerneje a wuchodneje Čěskeje. Tam steještej rakuska sewjerna a sakska armeja z 225 000 bojownikami. 2. pruska armeja doby bitwje pola Náchoda a Trutnova. Z pjeć dalšich bitwow wuńdźechu Pru­sojo, kotřiž mějachu najmoderniše třělby a wójnsku techniku, jako dobyćerjo. Tak tež 29. junija z přewšo krawneje bitwy pola Jíčina. 3. julija nadběhowachu Prusojo pola­ Sadova rakusko-sakskich zwjazkarjow z třoch stron, a ći dyrbjachu nawječor z bitwišća do Hradeca Králové cofać. We wójnu­ rozsudźacej bitwje zhubichu Rakušenjo 42 000 padłych, zranjenych a zajatych wojakow, pruske wójsko 9 000 padłych a zranjenych. Tónle kónc tydźenja předstaji 10 000 akterow w historiskich uniformach a z brónjemi na bywšim bitwišću­ we wuchodnej Čěskej historiske wojowanje. Manfred Laduš

Wo knihach a kniharni (01.07.16)

Freitag, 01. Juli 2016 geschrieben von:

Zašły tydźeń čujach so, jako by połojca serbskeho ludu do Južneho Tirola wupućowała. Při kóždej hrě Serbow na europeadźe bě atmosfera tajka, zo nasta zaćišć, zo njejsu južnotirolscy abo ladinscy koparjo domjace mustwo, ale Serbja. W rozmołwje z domoródnymi Němcami sym so prašał, čehodla tu koparski turněr jenož srěni wothłós w ludnosći žněje, wosebje hladajo na to, zo mějachu woni tež lětsa najsylnišej mustwje. Jako přičinu mi mjenowachu, zo leži snano na relatiwnej wulkosći Němcow porno druhim europskim mjeńšinam a na tym, zo je Južny Tirol skerje hórsko- a zymskosportowa kónčina, čehoždla so ludźo tak sylnje ze swojej koparskej wubranku njeidentifikuja kaž na přikład Łužičenjo.

Wuměłstwo Serbow dožiwili

Donnerstag, 30. Juni 2016 geschrieben von:

Literaća z hosćom pola Biskopičanskich gymnaziastow

We wobłuku wustajeńcy tworjaceho wuměłstwa „Jasym – druhi wid. Molerstwo, grafika, plastiki“ a lětušeho 38. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezije je Zwjazk serbskich wuměłcow (ZSW) 21. junija šulerjam 9. lětnika Goethoweho gymnazija w Biskopicach serbsku literaturu a hudźbu zbližił.

Po witanju hosći přez zastupowaceho nawodu gymnazija Thomasa Schmidta, wučerja za němčinu a nabožinu, předstaji moderator Benedikt Dyrlich, čłon předsydstwa ZSW a předsyda Koła serbskich spisowaćelow, wobdźělenych wuměłcow: Emiliju Deutsch, Marion Kwicojc, Měrćina Wjenka a Tomasza Nawku. Tón zahaji literarno-hudźbne zarjadowanje na dudach a přednjese swójsku „Baladu za Hanza“, wěnowanu Hanzej Šusterej (1908–1994), poslednjemu awtentiskemu hercej-dudakej Slepjanskeje hole. Na to poda krótki zarys serbskich stawiznow, wuzběhujo mjez druhim, zo słušachu tež Biskopicy jako „wrota do Hornjeje Łužicy“ něhdy do serbskeho sydlenskeho ruma a zo je tuž načasu, zo so Serbja ze swojej profesionalnej kulturu tež tule prezentuja.

Jubilej z wulkim koncertom zwjazali

Donnerstag, 30. Juni 2016 geschrieben von:

Budyska wokrjesna hudźbna šula zhladuje mjeztym na 65 lět wobstaća. Generacije hudźbnje zahorjenych šulerjow dóstachu hižo solidne wukubłanje w hraću na najwšelakorišich instrumentach kaž tež w spěwanju. Najlěpši tuchwilni šulerjo kaž tež něhdyši chowancy kubłanišća wuhotowachu njedawny swjedźenski koncert w Smochćicach.

Za swój jubilejny koncert njemóžeše sej hudźbna šula přijomnišeho městna wu­zwolić hač powabnu kulisu dwora Smochčanskeho Domu biskopa Bena. Zdobom zakónči hudźbny dorost tam na dostojne wašnje 12. hudźbny swjedźeń kubłanskeho zarjadnišća.

Program běše wotpowědnje šěroko zapołoženy. Moderaciju přewza w nawodnistwje nazhonita hudźbna pedagogowka Margitta Luttner. Je dźě wona zdobom předsydka zarjadowanskeho towarstwa kóždolětneho hudźbneho swjedźenja Via regia – hudźbne eventy.

Poezija za wšěch!

Mittwoch, 29. Juni 2016 geschrieben von:

Dorozumjenje na słowjanske wašnje na lětušim swjatku lyriki

Mjezynarodny swjedźeń serbskeje poe­zije piše stawizny. Přewjedźe-li so tajki swjatk hižo 38. króć, móžeš to bjezdwěla rjec. Z wulkej wutrajnosću wěnowachu so wobdźělnicy wulkemu zaměrej: pokład tradicionalneho a dźensnišeho słowjanskeho wuměłstwa znaty činić, spěchować a hódnoćić. Najebać wšu prócu přihotow tajkeho swjedźenja je basnik Benedikt Dyrlich zhromadnje z prjektowej managerku Zwjazka serbskich wuměłcow Janku Rögnerowej a wjacorymi čestnohamtsce aktiwnymi zaso swjedźeń organizował, kotryž wobdźělnicy njezabudu. Jenož dwaj z mnohich hnujacych podawkow njech stej tule wopisanej.

„Budyska nóc poezije“ – swětej wote­wrjena a cuzym přećelna“ rěkaše zetkanje w Starej wodarni. Pod hołym njebjom su basnjerjo a basnjerki dwě swojej dźěle přednjesli, w najlěpšim padźe w dalšimaj słowjanskimaj rěčomaj. Na te wašnje kóždy kóždeho zeznawa, njeje-li so tole hižo stało. Wulka kedźbnosć a přiměrjeny přiklesk mytujetej zmužitosć, něšto cyle swójske a wosobinske zjawnosći prezentować.

Nazhonjenja sposrědkowali

Mittwoch, 29. Juni 2016 geschrieben von:

Jan Arnošt Smoler – štó wón bě? Što je zdokonjał? Čehodla je zajimawy, wo­sebje za dźěći? Na tele a dalše prašenja su wuknjacy Wojerowskeje Zakładneje „Handrij Zejler“ Při Worjole njedawno wotmołwu dóstali.

Lětuši Mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije wěnuje so serbskemu wědomostnikej a publicistej Janej Arnoštej Smolerjej. Prěnje zarjadowanje wotmě so we Wojerecach. A dźěći zakładneje šule „Handrij Zejler“ dóstachu dohlad do žiwjenja a skutkowanja Smolerja.

Budyske klanki na festiwalu

Mittwoch, 29. Juni 2016 geschrieben von:

Magdeburg (SN). Klankodźiwadło Budyskeho Němskeho-Serbskeho ludoweho dźiwadła je dźens wječor z hosćom wot 24. junija do 1. julija wotměwaceho so 11. mjezynarodneho klankodźiwadłoweho festiwala „blickwechsel“ w Magdeburgu. Tam předstaji publikumej inscenaciju Christiana Fuchsa „Kołpjowy jězor“. Hraja Michelle Bray, Andreas Larraß a Moritz Trauzettel.

Festiwal „blickwechsel“ wotměwa so kóždej dwě lěće. Dohromady wobdźěla so na nim lětsa 35 dźiwadłowych skupin a solistow z dwanaće krajow. Jich předstajenja wotbłyšćuja cyłe fasety načasneje sceny klankoweho, figuroweho a objektoweho dźiwadła, pohnuwaceho dźeń a bóle do rozmyslowanja. Dohromady 170 wuměłcow pokazuje 87 hrow, z toho wosom němskich premjerow a dwě prapremjerje. Klankodźiwadźelnicy su z Belgiskeje, Francoskeje, Nižozemskeje, Špa­niskeje, Italskeje, Madźarskeje, Israela, Danskeje, Bołharskeje, Ruskeje, Wulkeje Britanskeje, Ameriki a z mnohich městow Němskeje, tak tež z Budyšina.

Sympozij zjednoća kultury

Mittwoch, 29. Juni 2016 geschrieben von:

Wojerecy (AK/SN). We wobłuku jědnateho Mjezynarodneho rězbarskeho a kamjenjećesarskeho sympozija we Wojerowskim zwěrjencu nastawaja tele dny najwšelakoriše wuměłske twórby, zaběrace so z integraciju. „Dźěła ze sakskeho pěskowca a duboweho drjewa maja wysoki niwow. Kóždy wuměłc so na swoje wašnje temje bliži“, podšmórnje projektowa koordinatorka Martina Rohrmoser-Mueller, rězbarka a kamjenjećesarska mišterka z Wulkich Ždźarow.

Lětnje dźiwadłowuwabja wospjet wulki zajim

Dienstag, 28. Juni 2016 geschrieben von:

Olsenowa cwólba z Chevroletom po Budyskich hasach jězdźi

Lětnje dźiwadło w sprjewinym měsće Budyšinje ma swoje mjeno we kaž tež zwonka murjow stareho města. Zabawny spektakl wabi kóžde lěto z wosebitosću, pod hołym njebjom dožiwić před romantiskej kulisu Budyskeho hrodu njewšědny poskitk. Lětsa wšak wobdźěłachu najprjedy raz twarske firmy Hrodowe naměsto – nic pak, zo bychu tam něšto zwuporjedźeli. Intendant NSLDź Lutz Hillmann planowaše inscenacije „Olsenowa cwólba a wulki pozadnik“ dla nowu asfaltowu dróhu za jewišćo. Wšako dyrbi po njej wosom awtow, mjez nimi originalny Chevrolet, jězdźić. Spektakl je z tajkej atrakciju wuhotowanja hižo raz zaručeny.

Wažna je pohibliwosć

Dienstag, 28. Juni 2016 geschrieben von:

István Kobjela sćělesnja w lětušim lěćnym zdźiwadźelenju „Olsenoweje cwólby“ cyplkojteho Bennyja a je kaž jeho sobuhrajerjej Olaf Hais (Egon Olsen) a Rainer Gruß (Kjeld) nimale tři hodźiny pospochi kedźbnosći přihladowarjow „wu- stajeny“. Budyski dźiwadźelnik, kiž sćělesnja w swojej wosobje hnydom tři narodnosće – serbsku, němsku a madźarsku –, dyrbi jako předstajer Bennyja „wulke stopy“ nastupić. Jónu po Lutzu Hillmannu, kiž je nimale 15 lět Bennyja na jewišću wulkeho domu napodobnjował. „Lutzej Hillmannej dołžu wulki dźak“, István Kobjela praji. „Přetož ze swojich bohatych nazhonjenjow je mi někotryžkuli pokiw dał, samo nastupajo předhraće.“ Za wulku gestu Hillmanna wón ma, zo je tutu rólu spušćił.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND