Zašły tydźeń čujach so, jako by połojca serbskeho ludu do Južneho Tirola wupućowała. Při kóždej hrě Serbow na europeadźe bě atmosfera tajka, zo nasta zaćišć, zo njejsu južnotirolscy abo ladinscy koparjo domjace mustwo, ale Serbja. W rozmołwje z domoródnymi Němcami sym so prašał, čehodla tu koparski turněr jenož srěni wothłós w ludnosći žněje, wosebje hladajo na to, zo mějachu woni tež lětsa najsylnišej mustwje. Jako přičinu mi mjenowachu, zo leži snano na relatiwnej wulkosći Němcow porno druhim europskim mjeńšinam a na tym, zo je Južny Tirol skerje hórsko- a zymskosportowa kónčina, čehoždla so ludźo tak sylnje ze swojej koparskej wubranku njeidentifikuja kaž na přikład Łužičenjo.
We wobłuku wustajeńcy tworjaceho wuměłstwa „Jasym – druhi wid. Molerstwo, grafika, plastiki“ a lětušeho 38. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezije je Zwjazk serbskich wuměłcow (ZSW) 21. junija šulerjam 9. lětnika Goethoweho gymnazija w Biskopicach serbsku literaturu a hudźbu zbližił.
Po witanju hosći přez zastupowaceho nawodu gymnazija Thomasa Schmidta, wučerja za němčinu a nabožinu, předstaji moderator Benedikt Dyrlich, čłon předsydstwa ZSW a předsyda Koła serbskich spisowaćelow, wobdźělenych wuměłcow: Emiliju Deutsch, Marion Kwicojc, Měrćina Wjenka a Tomasza Nawku. Tón zahaji literarno-hudźbne zarjadowanje na dudach a přednjese swójsku „Baladu za Hanza“, wěnowanu Hanzej Šusterej (1908–1994), poslednjemu awtentiskemu hercej-dudakej Slepjanskeje hole. Na to poda krótki zarys serbskich stawiznow, wuzběhujo mjez druhim, zo słušachu tež Biskopicy jako „wrota do Hornjeje Łužicy“ něhdy do serbskeho sydlenskeho ruma a zo je tuž načasu, zo so Serbja ze swojej profesionalnej kulturu tež tule prezentuja.
Budyska wokrjesna hudźbna šula zhladuje mjeztym na 65 lět wobstaća. Generacije hudźbnje zahorjenych šulerjow dóstachu hižo solidne wukubłanje w hraću na najwšelakorišich instrumentach kaž tež w spěwanju. Najlěpši tuchwilni šulerjo kaž tež něhdyši chowancy kubłanišća wuhotowachu njedawny swjedźenski koncert w Smochćicach.
Za swój jubilejny koncert njemóžeše sej hudźbna šula přijomnišeho městna wuzwolić hač powabnu kulisu dwora Smochčanskeho Domu biskopa Bena. Zdobom zakónči hudźbny dorost tam na dostojne wašnje 12. hudźbny swjedźeń kubłanskeho zarjadnišća.
Program běše wotpowědnje šěroko zapołoženy. Moderaciju přewza w nawodnistwje nazhonita hudźbna pedagogowka Margitta Luttner. Je dźě wona zdobom předsydka zarjadowanskeho towarstwa kóždolětneho hudźbneho swjedźenja Via regia – hudźbne eventy.
Mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije piše stawizny. Přewjedźe-li so tajki swjatk hižo 38. króć, móžeš to bjezdwěla rjec. Z wulkej wutrajnosću wěnowachu so wobdźělnicy wulkemu zaměrej: pokład tradicionalneho a dźensnišeho słowjanskeho wuměłstwa znaty činić, spěchować a hódnoćić. Najebać wšu prócu přihotow tajkeho swjedźenja je basnik Benedikt Dyrlich zhromadnje z prjektowej managerku Zwjazka serbskich wuměłcow Janku Rögnerowej a wjacorymi čestnohamtsce aktiwnymi zaso swjedźeń organizował, kotryž wobdźělnicy njezabudu. Jenož dwaj z mnohich hnujacych podawkow njech stej tule wopisanej.
„Budyska nóc poezije“ – swětej wotewrjena a cuzym přećelna“ rěkaše zetkanje w Starej wodarni. Pod hołym njebjom su basnjerjo a basnjerki dwě swojej dźěle přednjesli, w najlěpšim padźe w dalšimaj słowjanskimaj rěčomaj. Na te wašnje kóždy kóždeho zeznawa, njeje-li so tole hižo stało. Wulka kedźbnosć a přiměrjeny přiklesk mytujetej zmužitosć, něšto cyle swójske a wosobinske zjawnosći prezentować.
Jan Arnošt Smoler – štó wón bě? Što je zdokonjał? Čehodla je zajimawy, wosebje za dźěći? Na tele a dalše prašenja su wuknjacy Wojerowskeje Zakładneje „Handrij Zejler“ Při Worjole njedawno wotmołwu dóstali.
Lětuši Mjezynarodny swjedźeń serbskeje poezije wěnuje so serbskemu wědomostnikej a publicistej Janej Arnoštej Smolerjej. Prěnje zarjadowanje wotmě so we Wojerecach. A dźěći zakładneje šule „Handrij Zejler“ dóstachu dohlad do žiwjenja a skutkowanja Smolerja.
Magdeburg (SN). Klankodźiwadło Budyskeho Němskeho-Serbskeho ludoweho dźiwadła je dźens wječor z hosćom wot 24. junija do 1. julija wotměwaceho so 11. mjezynarodneho klankodźiwadłoweho festiwala „blickwechsel“ w Magdeburgu. Tam předstaji publikumej inscenaciju Christiana Fuchsa „Kołpjowy jězor“. Hraja Michelle Bray, Andreas Larraß a Moritz Trauzettel.
Festiwal „blickwechsel“ wotměwa so kóždej dwě lěće. Dohromady wobdźěla so na nim lětsa 35 dźiwadłowych skupin a solistow z dwanaće krajow. Jich předstajenja wotbłyšćuja cyłe fasety načasneje sceny klankoweho, figuroweho a objektoweho dźiwadła, pohnuwaceho dźeń a bóle do rozmyslowanja. Dohromady 170 wuměłcow pokazuje 87 hrow, z toho wosom němskich premjerow a dwě prapremjerje. Klankodźiwadźelnicy su z Belgiskeje, Francoskeje, Nižozemskeje, Španiskeje, Italskeje, Madźarskeje, Israela, Danskeje, Bołharskeje, Ruskeje, Wulkeje Britanskeje, Ameriki a z mnohich městow Němskeje, tak tež z Budyšina.
Wojerecy (AK/SN). We wobłuku jědnateho Mjezynarodneho rězbarskeho a kamjenjećesarskeho sympozija we Wojerowskim zwěrjencu nastawaja tele dny najwšelakoriše wuměłske twórby, zaběrace so z integraciju. „Dźěła ze sakskeho pěskowca a duboweho drjewa maja wysoki niwow. Kóždy wuměłc so na swoje wašnje temje bliži“, podšmórnje projektowa koordinatorka Martina Rohrmoser-Mueller, rězbarka a kamjenjećesarska mišterka z Wulkich Ždźarow.
Lětnje dźiwadło w sprjewinym měsće Budyšinje ma swoje mjeno we kaž tež zwonka murjow stareho města. Zabawny spektakl wabi kóžde lěto z wosebitosću, pod hołym njebjom dožiwić před romantiskej kulisu Budyskeho hrodu njewšědny poskitk. Lětsa wšak wobdźěłachu najprjedy raz twarske firmy Hrodowe naměsto – nic pak, zo bychu tam něšto zwuporjedźeli. Intendant NSLDź Lutz Hillmann planowaše inscenacije „Olsenowa cwólba a wulki pozadnik“ dla nowu asfaltowu dróhu za jewišćo. Wšako dyrbi po njej wosom awtow, mjez nimi originalny Chevrolet, jězdźić. Spektakl je z tajkej atrakciju wuhotowanja hižo raz zaručeny.
István Kobjela sćělesnja w lětušim lěćnym zdźiwadźelenju „Olsenoweje cwólby“ cyplkojteho Bennyja a je kaž jeho sobuhrajerjej Olaf Hais (Egon Olsen) a Rainer Gruß (Kjeld) nimale tři hodźiny pospochi kedźbnosći přihladowarjow „wu- stajeny“. Budyski dźiwadźelnik, kiž sćělesnja w swojej wosobje hnydom tři narodnosće – serbsku, němsku a madźarsku –, dyrbi jako předstajer Bennyja „wulke stopy“ nastupić. Jónu po Lutzu Hillmannu, kiž je nimale 15 lět Bennyja na jewišću wulkeho domu napodobnjował. „Lutzej Hillmannej dołžu wulki dźak“, István Kobjela praji. „Přetož ze swojich bohatych nazhonjenjow je mi někotryžkuli pokiw dał, samo nastupajo předhraće.“ Za wulku gestu Hillmanna wón ma, zo je tutu rólu spušćił.