Społnomócnjeni za zbrašenych jara trěbni
Franziska Pohling je społnomócnjena Budyskeho wokrjesa za naležnosće ludźi ze zbrašenjemi a je čłonka sakskeje přirady za nich. Milenka Rječcyna je so z njej rozmołwjała.
Tuchwilu je wšudźe rěč wo inkluziji, wosebje w zjawnych zarjadnišćach. Što k tomu měniće?
F. Pohling: W měsće maja ludźo ze zbrašenjom zwjetša lěpše wuměnjenja hač na wsy, tež zwonka zjawnych twarjenjow. Inkluzija pak njeje jeničce myslena za zbrašenych, ale za kóždeho.
Móžeće za to přikład mjenować?
F. Pohling: Myslu mjez druhim na šule. Nimo dźěći w koleskatym stole su tež maćerje, kotrež maja ćěšenka w ćežkim babyjowym nošadle. Tak je za nje runja zbrašenemu dźěsću derje, měć lift w kubłanišću. Wšitke barjery měli na zjawnych městnach wotstronić. Tak předewšěm na gmejnskich zarjadach, apotekach, pola lěkarja, pjekarja atd. Wšudźe tam, dokal ludźo často chodźa.
Nadźijeće so, zo so w Sakskej na tymle polu něšto změni?
Z małeho něšto hódneho sčiniłoj
Z Chelna pochadźacy Gordian Kral je sobuzałožer a jednaćel firmy „Helmheld“, kotraž je za inowatiwne myto Sakskeje nominowana. Měrćin Weclich je so ze 34lětnym rozmołwjał.
Firma „Helmheld“, to rěka, Wy a sobumějićel Tim Döke, je za předewzaćelske myto Sakskeje 2019 w kategoriji „start-up“ nominowana. Kak je k tomu dóšło?
G. Kral: To samaj tak prawje njewěmoj. Po zdaću je naju, kotrajž online a we wobchodźe nahłowniki za kolesowarjow poskićamoj, něchtó nominował.
Kak staj wo tym zhoniłoj?
G. Kral: Dóstachmoj mejlku, w kotrejž namaj zamołwity za předewzaćelske myto Sakskeje pisa a gratuluje. W tym zwisku so praša, čehodla smój firmu załožiłoj, kotre mějachmoj ideje a ćeže a kak so naju firma dotal wuwiwa.
Kak staj na to reagowałoj?
G. Kral: Wězo je naju powěsć wo nominaciji zwjeseliła, a smój na prašenja swědomiće wotmołwiłoj.
Kak nětko dale póńdźe?
Swjatki pod hołym njebjom
Serbski ludowy ansambl pokaza tež lětsa inscenaciju pod hołym njebjom. Program rěka „Wjećba“ a je mjeztym pjaty přinošk SLA za Błótowsku nóc bajow. Bosćan Nawka je so ze zamołwitym za zjawnostne dźěło SLA Stefanom Cušku rozmołwjał.
Knježe Cuška, što směće nam wo lětušej Błótowskej nocy bajow přeradźić?
S. Cuška: „Wjećba“ je dospołnje nowa stawizna w konstelaciji loni zakónčeneje trilogije wo zhubjenej krónje łužiskeho krala. Njejedna so wo pokročowanje, wjedźemy zakładnu mysl prosće dale. Dohromady chcemy hru trójce pokazać.
Naćisk programoweho zešiwka zbudźa zaćišć, zo je nimale samsne mustwo za inscenaciju zamołwite, kotrež běše lětuši wječorny ptači kwas zwoprawdźiło.
Mejemjetanje prěni wjeršk
Lětuše mejemjetanje w Pančicach-Kukowje přewjedu za tydźeń prěni raz pod kłobukom noweho towarstwa Młodźina Pančicy-Kukow z.t., kotrež su lětsa załožili. Z předsydku Alenu Šołćic a předsydu Richardom Hawšom je so Marian Wjeńka rozmołwjał.
Kak je k załoženju noweho towarstwa dóšło?
R. Hawš: W Kukowje wšak mějachmy hižo młodźinski klub. Dokelž pak smy swoje rumnosće zhubili, je so tež zhromadnosć do wěsteje měry zhubiła. Njebě takrjec hižo žana prawa struktura. To chcychmy změnić, zo móhli zaso jako młodźina wustupować. Załožić towarstwo bě prěnja kročel, z kotrejž chcemy něšto nowe natwarić.
Mejemjetanje budźe nětko prěnje wulke předewzaće.
A. Šołćic: Haj, to je naš prěni projekt. Snano so nam poradźi w běhu lěta dalše zarjadowanja na nohi stajić. Dokładnje planowane pak wokomiknje hišće ničo nimamy. Najprjedy chcemy mejemjetanje derje zmištrować.
Kelko ludźi we wašim towarstwje je?
Konstruktiwna diskusija
Mathias Kockert (CDU) kandiduje lětsa prěni króć za wólby Sakskeho krajneho sejma. Milenka Rječcyna je z Kulowčanom na „Sakskej rozmołwje“ w Kamjencu rěčała.
Što je Was wabiło, sej na „Saksku rozmołwu“ ze sakskim ministerskim prezidentom a sakskim knježerstwom dojěć?
M. Kockert: Wažne je z ludźimi rěčeć. To drje běše deficit zašłosće. Mnozy wobydlerjo njejsu začuwali, zo jich politikarjo chutnje bjeru. Nětko rěči sakske knježerstwo z ludom na jednej runinje. Tak ministerski prezident Kretschmer a jeho team signalizujetaj, zo chcedźa so z problemami ludźi rozestajeć a je rozrisać.
Što Was pozbudźa za wólby kandidować? Nastupiće we wólbnym wokrjesu něhdyšeho ministerskeho prezidenta, Serba Stanisława Tilicha.
Słužbne naležnosće w serbšćinje zrjadować je cyle jednorje ...
Spočatk lěta je Marko Kliman přewzał nawodnistwo Smječkečanskeho Domu swj. Jana. Mjeztym je něhdźe sto dnjow w zastojnstwje. Při tej składnosći je so Marian Wjeńka z 38lětnym Prawočanom rozmołwjał.
Knježe Klimano, kak sće so po prěnich třoch měsacach w Smječkecach zažiwił?
M. Kliman: Jara derje. Spočatnje je mje někak měsac předchadnik Tadej Šiman nadrobnje zadźěłał. Ale wšědny dźeń wotkrywa stajnje nowe nadawki a wužadanja. A tu pytnu, zo mamy team, kiž za dom a jeho wobydlerjow steji a na kotryž móžu so spušćeć.
Sće do toho w Budyskej chorowni był. Kotre dźěło sće tam wukonjał?
M. Kliman: Běch tam nawoda hladanskeje słužby za nutřkowne stacije a za urologiju. Sym potajkim mjez druhim zaručił, zo so na stacijach po předpisanym standardźe hlada, zo so kwalita hladanja zaruči a zo so prawniske aspekty słužbnych planow dodźerža.
A tam so Wam hižo lubiło njeje?
M. Kliman: Sym za sebje nowe wužadanje pytał. Hdyž pytnješ, zo so na jednym městnje wulce dale njewuwije, dyrbiš něšto změnić.
Bě to připad, zo su runočasnje w Smječkecach noweho nawodu pytali?
Nakromne wsy skutkownje škitać
Na dróze mjez Slepom a Miłorazom su loni symbolisku čerwjenu liniju narysowali. Zwjazk „Strukturnu změnu nětko – žane Wochozy II“ žadaše sej akceptabelnu hranicu k Wochožanskej brunicowej jamje. Tež lětsa, tydźeń po jutrach, chcedźa protestne pućowanje přewjesć. Wo wobsahach je so Andreas Kirschke z Edith Pjenkowej rozmołwjał.
Što je lětuši zaměr protestneho pućowanja?
E. Pjenkowa: Nam dźe wo skutkowny škit našich wsow před haru, prochom a zesuwanjom pódy a wo škit přirody. Naša zasada je: Wšitke wsy dyrbja wostać! Klimoškitne cile Pariskeho zrěčenja maja so dodźeržeć. Brunicowe plany za rozšěrjenje Wochožanskeje brunicoweje jamy su z blida. Po naćiskach koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) pak ma kroma jamy jenož 200 metrow wot Rownoho a Mułkec zdalena być.
Što sće hižo na protestnych pućowanjach nazhonili?
Ludźom bliska była a jich přewodźała
Fararka Antje Schröcke je dźewjeć lět w Slepjanskej kónčinje jako dušepastyrka a poradźowarka za potrjechenych brunicoweje jamy skutkowała. Wo wobsahach jeje dźěła a planow je so Andreas Kirschke z fararku rozmołwjał.
Što Was hladajo na rozžohnowanje jima?
A. Schröcke: Začuwam wulku dźakownosć. Rozžohnowanska Boža słužba 24. měrca w Slepjanskej wosadźe bě jara hnujaca. Wjetši dźěl ludźi, kotřiž su přišli, znajach ze wšelkich gremijow a z wosady. Z mnohimi mějach wosobinsce činić. To je mje česćiło, zo sej prajach: „Sym ludźi woprawdźe w jich wotpowědnych žiwjenskich situacijach docpěła.“
Čehodla nětko po dźewjeć lětach skutkowanja tu přestanjeće?
A. Schröcke: Tuchwilne zrěčenje by klětu nalěto wuběžało. Tak bě načasu sej něšto noweho pytać a nańć. Trjebam nowe wužadanje.
Kak sće w Slepjanskej wosadźe přistup k ludźom dóstała?
„Přeju kóždej šuli tajki cyłk“
19. hłowna zhromadźizna Domowiny 30. měrca w Chrósćicach je někotre zajimawe aspekty wujewiła, tež njewočakowane. Janek Wowčer je so po zhromadźiznje z předsydu Domowiny Dawidom Statnikom rozmołwjał, kak je dźeń na njeho skutkował.
Kajki je Waš zaćišć po 19. hłownej zhromadźiznje Domowiny?
D. Statnik: Zhromadźizna bě połna temow a diskusijow, a smy sej we wjacorych dypkach zajimawy wuspěch zdobyli. Sym wolóženy, zo je so derje radźiła.
Běchu słowa čłona Serbskeho sejma Alexandra Pólka sposrědkowace?
D. Statnik: Zawěsće! Jeho słowa chutnje bjeru. Su-li to tež słowa Serbskeho sejma, potom tež moje słowo płaći, zo je to dobry rozmołwny zakład. Kak dale póńdźe, je hišće wotewrjene. Ale jenož podamy-li so na samsnu runinu, je tež móžno ze sobu rěčeć.
Delegaća hłowneje zhromadźizny su dźěłowe směrnicy za skutkowanje hač do lěta 2021 schwalili. Njeje jich trochu jara wjele, a njeby snano lěpje było so na ćežišća wusměrić?
„Kulturne bohatstwo móže hospodarska hódnota być“
Zwjazkowy předsyda strony Zwjazk 90/ Zelenych Robert Habeck přebywaše njedawno w Budyšinje. Po wopyće w Serbskim instituće je so Axel Arlt z nim rozmołwjał.
Knježe Habecko, što sće na swojej krótkej wiziće w Budyšinje nazhonił?
R. Habeck: W prěnim dźělu stejachu politiske debaty. Wopyt w Serbskim instituće bě mi kaž špihel za mój zwjazkowy kraj. Wšako pochadźam z Flensburga a běch minjene lěta politikar w kraju, kotryž je po ćežkich debatach a rozkorach hordosć na swojej dwě narodnej mjeńšinje wuwił. A nětko sym trochu zdaća za serbstwo dóstał.
Němsko-danski pomjezny kraj bě Łužicy přeco wěsta orientacija. W čim widźiće sćin pódla wjele swětła?
