To a tamne (10.01.20)
Mjeno swojeho města změnić chcedźa wobydlerjo kanadiskeho sydlišća Asbestos a francoskorěčnej prowincy Quebec. Wčera su tam wobydlerjo z čłonami měšćanskeje rady prěnje informaciske zarjadowanje přewjedli. Nowe mjeno hišće nimaja. Přezjedni pak sej su, zo mjeno woneje jědojteje twarskeje maćizny asbest nahladnosći města škodźi a inwesticijam zadźěwa. W podkopkach njedaloko města běchu asbest wjele lět wudobywali.
Wot kralowskeje swójby dźělenej stej wotnětka wóskowej postawje britiskeho princa Harryja a jeho mandźelskeje Meghan w Londonskim kabineće wóskowych figurow „Madame Tussauds“. Mějićeljo kabineta reaguja tak na jeju připowědźenje, zo chcetaj so přichodnje kralowskich winowatosćow wzdać a „normalne“ žiwjenje wjesć. Poprawom wšak kralowska swójba hromadźe steji.
Nowe sankcije – žana wójna
Washington (dpa/SN). Najebać iranski wjećbowy nadpad na ameriskej zepěranišći w Iraku je bjezposrědni strach wójny na Bliskim wuchodźe najprjedy raz z blida. Prezident USA Donald Trump je w swojej narěči narodej drje nowe hospodarske sankcije připowědźił, ale žane dalše wojerske akcije. Trump rjekny, zo njebuchu při raketowych nadpadach ani Američenjo ani Irakčenjo morjeni. Načinjene škody wostachu „minimalne“.
Namołwjeja k protestam
Paris (dpa/SN). Francoske dźěłarnistwa su k nowym masowym protestam přećiwo planowanej rentowej reformje namołwjeli. Najwjetši demonstraciski ćah wočakowachu dźensa w stolicy Parisu. Wosebje raznje wustupowacy zwjazk CGT bě zhromadnje z druhimi dźěłarnistwami hižo w decembru po zwrěšćenych jednanjach z knježerstwom k tomu namołwjało. Je to štwórty wulki protestny dźeń we hłownym měsće, po tym zo su stawk před měsacom zahajili.
Ratifikuja zakoń wo brexiće
Sobudźěłaćerka lětanskeho předewzaća Ukraine International ...
W Mužakowje škitny płót natwarjeny
Mužakow (SN). Na mjezy mjez Sakskej a Pólskej su po 4,5 kilometrow dołhim wotrězku škitny płót přećiwo dźiwim swinjam natwarili, zo bychu dalšemu rozšěrjenju afriskeje swinjaceje mrětwy zadźěwali. Płót wot braniborskeje krajneje mjezy hač k spočatkej wobhrodźenja Hrabje Pückleroweho parka su wčera dotwarili, kaž zamołwići zdźěleja. Wón steji podłu pobrjóžneho puća. Wot swobodneho stata kupjeny płót wopřijima elektriske saki, kotrež maja dźiwje swinje wotwobarać, a wonjate komponenty, kiž maja zwěrjata wottrašić.
Přičina njezboža dale njejasna
Kijew/Teheran (dpa/SN). Po znjezboženju ukrainskeho pasažěrskeho lětadła w Iranje z wjace hač 170 smjertnymi woporami pytaja dale za přičinu. Po informacijach ukrainskeho prezidenta Wolodimira Zelenskeho chcychu specialisća z Kijewa hišće dźensa k městnu njezboža lećeć, zo bychu při identifikaciji pasažěrow Boeing 737 pytali a ćěła Ukrainjanow do jich domizny přewjezli. Na wukaz prezidenta Zelenskeho je ukrainske statne rěčnistwo přepytowanja katastrofy zahajiło.
Mašina předewzaća Ukraine International Airlines bě wčera krótko po wotlěće z iranskeje stolicy Teherana z 2 400 metrow wysokosće na polo njedaloko lětanišća zrazyła. Wona bě po puću do ukrainskeje stolicy Kijewa. Nichtó ze 176 ludźi w lětadle njeje zražku přežiwił. Spočatne informacije, zo běchu mjez nimi tež třo němscy staćenjo, njejsu so wobkrućili.
Iranscy fachowcy tukaja na techniski defekt jako přičinu njezboža. Pječa bě so mašina w powětře zapaliła. Tuchwilu wuhódnoćeja wobaj zapisnikaj.
Wustorkuja mjenje dioksyda
Klimje škodźace emisije na najnišim stawje po załoženju Braniborskeje
Choćebuz (dpa/SN). Wustork klimje škodźaceho wuhlikoweho dioksyda je w Braniborskej na najnišim stawje wot załoženja zwjazkoweho kraja, kaž tamniši wobswětowy zarjad informuje. Z emisiju něhdźe 53,5 milionow tonow wuhlikoweho dioksyda je kraj loni wo 39 procentow mjenje płuna do atmosfery wustorkował hač w lěće 1990. Niski staw je po zdźělenju Podstupimskeho ministerstwa předewšěm sćěh zawrjenja dweju blokow Janšojskeje milinarnje. Brunicowa milinarnja w Janšojcach je třeća najwjetša milinarnja Němskeje.
Janšojskej blokaj ze stajnje 500 megawattami wukonliwosće běchu 1. oktobra 2018 respektiwnje 30. septembra 2019 wotpinyli. Wonej matej přichodne štyri lěta jako wěstotna rezerwa słužić, zo njeby k njedostatkam při zastaranju z milinu dóšło. Potom chcedźa blokaj dospołnje wotpinyć. Energijowy koncern LEAG budźe wot zwjazkoweho knježerstwa wotpowědnje wotrunany.
Awstralčanam sobučuće wuprajił
Berlin/Canberra (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je potrjechenym katastrofalnych lěsnych wohenjow w Awstralskej swoje sobučuće posrědkował. „Žarujemy ze wšěmi Awstralčanami wo wopory tuteje katastrofy“, rjekny najwyši reprezentant Němskeje wčera w Berlinje.
Hoberske škody w městach a na wsach kaž tež zničenje přirody a zwěrjatow Steinmeier runje tak wobžaruje. Wón wuzběhny w tym zwisku zhromadnosć ludźi a njesebične zasadźenje pomocnikow na městnje. „Bych so wjeselił, móhła-li tež Němska něšto přinošować, zo so kónčiny zaso zhrabaja“
Při wohenjach w Awstralskej je dotal 26 ludźi žiwjenje přisadźiło, miliony zwěrjatow su zahinyli. Wot spočatka wohenjow je so tam něhdźe 110 000 kwadratnych kilometrow kraja wotpaliło. To wotpowěduje něhdźe wulkosći Bayerskeje a Badensko-Württembergskeje hromadźe. Tež britiski naslědnik tróna, 71lětny princ Charles, je ludźom w potrjechenych kónčinach swoje hłuboke sobužarowanje wuprajił, rěčo wo „njesměrnje ćežkim času“.
To a tamne (09.01.20)
Kóčka z mjenom Vlekkie je so we wačokowym centrumje Amsterdamskeho lětanišća Schiphol zhubiła. Tež po dny trajacym pytanju njejsu ju dotal namakali. „To je hrozne“, rjekny wobsedźerka nowinarjam, po tym zo běchu jej dowolili wosobinsce w hewak zawrjenym arealu lětanišća za swojim lubuškom pytać. Transportne sudobjo bě so při překładowanju skóncowało, a tak móžeše kóčka twochnyć.
Štyrilětna holca je w porynsko-pfalcskim Ludwigshafenje nuzowe čisło woliła, po tym zo bě so jeje mać doma zwjezła. Holčka bě wčera rano čisło „112“ woliło. Dźakowano jeje dokładnym informacijam móžachu pomocnicy 31lětnu mać spěšnje namakać a jej pomhać. Žona měješe problemy z wobtokom kreje, bě pak spěšnje zaso na nohomaj. Najebać to dowjezechu ju do chorownje. Štyrilětna smědźeše z comakom w hubje sobu jěć.
Mocy a potenciale do přichoda wjesć
Kamjenc (BG/SN). Stajne blido Kamjenskeho regionalneho zjednoćenstwa Zwjazka 90/ Zelenych ma swoju tradiciju. Prěnje zetkanje lěta 2020 pak wotmě so pod chětro změnjenymi wuměnjenjemi wčera w restawranće „La Piazza“ Lessingoweho města. Prěni raz přisłušeja Zeleni knježerstwu Swobodneho stata Sakskeje. To pak njeje hišće wšitko: Wšako zasadźa so runje tak prěni raz krajne dźěłowe zjednoćenstwo Zelenych „Serbske žiwjenje“ za zajimy a prawa serbskeho ludu – z dobrymi šansami na wuspěch. Tak znajmjeńša posudźowachu to wčera tež Kamjenscy Zeleni.
Na swoje lětuše zazběhowe zetkanje su sej Roberta Krawca z Budyšina přeprosyli, zo by jako rěčnik krajneho dźěłoweho zjednoćenstwa wo jeho skutkowanju informował. Kaž přitomni zhonichu, běchu cyłk loni w oktobrje w Budyšinje wutworili. Zapósłanča Sakskeho krajneho sejma Franziska Schubert a zapósłanc Němskeho zwjazkoweho sejma Stephan Kühn běštaj to sobu nastorčiłoj.
Putin a Erdoğan so zetkałoj
Istanbul (dpa/SN). Wosrjedź wulkich napjatosćow na Bliskim wuchodźe a na sewjeru Afriki staj so turkowski prezident Recep Tayyip Erdoğan a ruski prezident Wladimir Putin dźensa w Istanbulu zetkałoj. Hłowna přičina je wotewrjenje noweho rusko-turkowskeho płunowoda Turkish Stream, kotryž běchu połtřeća lěta twarili. Rěčeć chcyštaj pak tež wo Syriskej a Libyskej, hdźež matej Ruska kaž Turkowska rozdźělne zajimy.
Von der Leyen pola Johnsona
London/Brüssel (dpa/SN). Prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen chcyše so dźensa w Londonje z britiskim premierministrom Borisom Johnsonom zetkać. Rozjimać chcyštaj nadrobnosće 31. januara planowaneho wustupa Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije kaž tež jednanja nastupajo poćahi mjez EU a Wulkej Britaniskej. Wikowanske zrěčenje chcedźa hišće lětsa wobzamknyć.
Namócnosćow dla zasudźeny
