1Serbja naše towaršnostne a kulturne žiwjenje wobohaćeja, tohodla dyrbi so wobdźělenje wo wjele widźomniše stać. Přeju sej runoprawosć rěčow. Za to trěbne je wulke napinanje, zo móhli tež wšitcy serbšćinu nawuknyć. Załožić serbsku rěčnu šulu w Budyšinje je jenož jedne z našich předewzaćow w tym směrje.
2Strukturna změna we Łužicy je nadawk, za cyłu towaršnosć płaćiwy. Financne srědki, kotrež chce Zwjazk přewostajić, su wulka šansa za region. Mamy pak pjenjezy mudrje a naslědnje wužiwać. Infrastrukturu dyrbimy wutwarić, inowatiwne předewzaća maja so tule zasydlić a chcemy mudrych a derje wukubłanych ludźi w regionje dźeržeć. K tomu tež słuša, zo wutworimy derje płaćene instustrijne dźěłowe městna.
1Serbska rěč je zakładne wuměnjenje za zachowanje a dalewuwiwanje serbskeje kultury a tradicijow. Za jich spěchowanje wosebje w dźensnišim času, kotryž přiběrajcy mobilita a medije charakterizuja, su wosebite napinanja trěbne. Při tym dyrbimy předewšěm komunalnu runinu sylnišo podpěrać. Mamy atraktiwitu, serbšćinu nawuknyć, stopnjować.
2Připowědźacu so strukturnu změnu dyrbimy jako šansu wobhladować. Wona pak je zdobom hoberske wužadanje. Naš sylny wuchodosakski srjedźny staw je motor hospodarskeho wuwića we Łužicy a zaruča na přichod wusměrjene dźěłowe městna. Wobstejace a nowe zasydlace so předewzaća dyrbimy tuž njeběrokratisce podpěrać. Štož stej Zwjazk a kraj dotal nastorčiłoj, njedosaha.
1Zo bychmy akceptancu serbšćiny zwyšili, mamy předewšěm na komunalnej runinje dwurěčne popisanja wšitkich zjawnych zarjadow, informaciskich taflow, hamtskich wozjewjenjow, listowych hłowow a dalše bjez wobmjezowanja zwoprawdźić. K tomu słušeja tež pućniki a znački na awtodróhach. Dwurěčnosć na wjesnych taflach měli ze zakonjom rjadować. Zwjazk a kraj dyrbjałoj za trěbne pjenjezy přewostajić.
1Planowane rozšěrjenje wusyłanskeho časa Serbskeho rozhłosa, lětne pawšale komunam w dwurěčnych kónčinach abo internetny poskitk „Serbšćinu online wuknyć“ (SOL) serbsku rěč přiběrajcy spěchuja. Sym za to, załožić serbsku rěčnu šulu za dorosćenych a w rozhłosowej radźe stajneho zastupnika Serbow měć. Žadanje Serbskeho sejma, zasadźić swójskich zapósłancow w krajnym sejmje bjez pjećprocentowskeho zadźěwka, Swobodni wolerjo podpěruja.
2Podpěrujemy wšitke rozsudy, hdyž tež Serbow respektiwnje wjesne wobydlerstwo do nich zapřijimaja. Towaršnosći „Hospodarski region Łužica“, kotrejž tež wokrjes Budyšin přisłuša, přisteji koordinować, nawjedować a zwoprawdźeć trěbne hospodarske naprawy. Žadamy sej wšitke projekty a naprawy w statnym zrěčenju zakótwić. Łužicu měli jako europski modelowy projekt zastopnjować.
Tež na wjackrótne naprašowanje ze stron redakcije Serbskich Nowin njeje kandidat AfD ani reagował ani na štyri prašenja wotmołwił.
Fota: z wólbneho materiala kandidatow
1Spěchowanje serbskeje rěče w zjawnosći je wažny přinošk k zachowanju serbskeje kultury. Sakska tomu hižo na mnohe wašnje wotpowěduje. Aktualnje na přikład ponowjeja we łužiskej jězorinje turistiske pućniki, při čimž tam serbšćinu wobkedźbuja. Dalokož je zmysłapołnych namjetow, to hišće rozšěrić, steju tomu wotewrjeny napřećo.
2Strukturna změna we Łužicy je wulke wužadanje. Wšitcy pak měli ju jako šansu zrozumić a najlěpše z toho sčinić. Wšako njemóžemy ju zadźeržeć. Z wuhlowym kompromisom zwjazane naprawy móža we Łužicy pozitiwne wuwića nastorčić, kotrež lětdźesatki tak móžne njeběchu. Z inwesticijemi do infrastruktury móžemy so kopjenišćam (Ballungsräume) bóle přibližić.
3Brunica je Łužicy derje płaćene dźěłowe městna a derjeměće wunjesła. Wona pak měješe tež wulke wuskutki na naš wobswět a na serbsku kulturu. Mnohe wjeski su so w běhu lětdźesatkow we wuhlowych jamach zhubili a njejsmy hižo zwólniwi dalše wsy woprować. Dyrbimy čas hač do lěta 2038 wužić, zo bychmy w rjadowanych poměrach přestali brunicu wudobywać a regionej nowe perspektiwy wotewrěli.
1Na kóždy pad, to dźě hižo z našeje wustawy wuchadźa. Nimo toho je UNESCO serbšćinu jako wohroženu rěč zastopnjowała. Ze spěchowanjom našeje maćeršćiny w zjawnosći stupa jeje prestiž, a młoda serbska generacija spóznawa, zo njeje to jenož rěč „za doma a zahrodku“. Ze spěchowanjom spóznawa němskorěčne wobydlerstwo, zo leži perspektiwa Łužicy w serbsko-němskej runoprawosći. Dobry srědk je institucionelna serbska rěčna šula!
2Za Serbow bě strukturna změna spočatnje nadźijepołna: Někotre ćeže, zwisowace z hórnistwom, su w dokumentach naličene. Naše projekty su tež wobstatk wot Sakskeje a Braniborskeje zapodatych lisćin. Diskusiju, wobmjezować spěchowanje na „krute stejnišćowe faktory“ a z njej zwisowacy strach za serbske projekty mamy z ofensiwu wo narunanje přez hórnistwo zničenych rěčnych a kulturnych rumow wotwobarać.
1Serbšćina dyrbi runohódny dźěl zjawneho žiwjenja być. Sakske knježerstwo, komuny a institucije su wužadane „Druhi plan naprawow za serbsku rěč“ zwoprawdźić. Załožić serbsku rěčnu šulu w Budyšinje je jedyn z našich zaměrow. Z imageowej kampanju chcemy wědomje wobydlerstwa za serbski lud, jeho rěč a kulturu sylnić.
2Kónc wudobywanja a zmilinjenja brunicy a strukturna změna stej cyłotowaršnostny nadawk. Zajimy serbskeho ludu su wobstatk kónčneje rozprawy komisije za rozrost, strukturnu změnu a dźěło, kotrež měli nětko do planow naprawow zapřijeć.
3Nimo hospodarskeho a spěchowanja infrastruktury dźe wo to, ludźi direktnje podpěrać. Strukturnu změnu we Łužicy mamy z dalekubłanjemi a překubłanjemi přewodźeć a tak dźěłowe městna zawěsćić. Wosebitu kedźbnosć kładźemy při tym na wukubłanje w inowatiwnych powołanjach w digitalizowanym dźěłowym swěće.
1W Sakskej serbšćinu na wšelake wašnje spěchujemy. Wjesne tafle, napisy na institucijach a zjawnych twarjenjach su w našej kónčinje dwurěčne. Serbja a dalšim zajimcam móža so ze serbskej kulturu wobšěrnje zeznajomić, na přikład w Serbskim muzeju, w Serbskim ludowym ansamblu abo w Serbskej kulturnej informaciji.
2Přeco hišće młodźi ludźo region wopušćeja, tež Serbja, a wotchadźeja dźěla dla do starych zwjazkowych krajow. Kulturne tradicije a rěč pak předewšěm w swójbach pěstujemy a je wot generacije ke generaciji dale dawamy. Dyrbimy so tuž wo to starać, zo maja młodźi ludźo tu pola nas přichod, zo tu swójby załožeja, dźěći po tradicijach swojich staršich, dźědow a wowkow kubłaja a jim tohorunja kulturu, nałožki a rěč posrědkuja.
1Serbšćina je zakładne wuměnjenje za zachowanje a dalewuwiwanje serbskeje kultury a tradicijow słowjanskeho ludu. Dyrbimy za přichod we wuskim wothłosowanju ze zastupnikami Serbow kreatiwne wuslědki nańć. Při tym mamy běrokratiske zadźěwki wottwarjeć a Rěčny centrum WITAJ podpěrać. Tež z pomocu imageowych kampanjow móžemy atraktiwitu nawuknjenja serbšćiny polěpšić.
2Kaž po wšej wuchodnej Němskej ma tež Łužica bolostny proces transformacije za sobu. Myslu sej, region je strukturnu změnu dotal derje zmištrował, trjeba pak dale jako wjesna kónčina zboka wulkich metropolow wosebitu podpěru ze stron politiki. Chcemy Łužicu tuž hladajo na planowany kónc wudobywanja brunicy na wosebite hospodarske pasmo z wolóženymi prawidłami přetworić.