Ruce połnej dźěła maja tele dny w firmje Roth w rudnohórskim Lichtentanne. Zawod je so na zhotowjenje najwšelakorišich coko­rowych titow specializował. Najmjeńše su runje 4,5 centimetrow wulke, najwjetše cyły meter. Kóždolětnje něhdźe milion titow zawod wopušća. Wot lěta 2003 maja tity patentowany drjewjany kónčk. Foto: Torree Hahn

Škit mjeńšin do Zakładneho zakonja zapisać

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:

Kiel/Drježdźany (dpa/SN). Schleswigsko-Holsteinska a Sakska so za to zasadźatej, zo so škit narodnych mjeńšin a lu­do­wych skupin w Zakładnym zakonju zakótwi. Na wotpowědnu iniciatiwu w Zwjazkowej radźe staj so ministerskaj prezidentaj Schleswigsko-Holsteinskeje a Sakskeje, Daniel Günther a Michael Kretschmer (wobaj CDU) dorozumiłoj, kaž Günther powěsćerni dpa zdźěli. Někotre krajne wustawy, na přikład na sewjeru Něm­skeje, maja hižo wotpowědne postajenja na dobro tam bydlacych narodnych mjeńšin a ludowych skupin. Slědowacu formulaciju měli do artikla 3 Zakładneho zakonja zapisać: „Stat dźiwa na identitu awtochtonych mjeńšin a ludowych skupin, kotrež su po ramikowym dojednanju Europskeje rardy wo škiće narodnych mjeńšin w Němskej připóznate.“

Na kukuricnišću nuzowje přizemił

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:

Moskwa (dpa/SN). Ruske pasažěrske lětadło z wjace hač 230 ludźimi je po zražce z ptačkami na kukuricnišću přizemiło. Při tym su so dźensa rano wjacore wosoby, mjez nimi tři dźěći, snadnje zrani­li, rozprawja powěsćernja Interfax, powołaca so na informacije zamołwitych. Zranjeni běchu zwjetša wobodrěća a dyrjenja poćerpjeli.

Črjóda ptačkow bě so prawdźepodobnje bjezposrědnje po starće do turbiny mašiny lětanskeho předewzaća Utair dósta­ła. To wjedźeše k wobšěrnym techniskim defektam, na čož bě pilot nuzowany so zawróćić a so k lětanišću Šu­kowski před wrotami Moskwy wróćić. Turbinje lětadła je wón krótko do přizemjenja we ku­kuricowym polu hasnył.

Na fotach a widejach je widźeć, kak Airbus 321 něhdźe kilometer wot betonoweje pisty lětanišća zdalene na kukuricowym polu steji. Powěsćernja Ria Nowosti cituje pasažěra je słowami: „Sym křiž kruće dźeržał, nětko definitiwnje do Boha wěrju.“ Mašina bě po puću z Moskwy do Simferopola na połkupje Krim.

Tukanja ludźi znjeměrnjeja

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:

Diskusija wo přichodźe Prožyma a brunicoweje jamy Wjelcej-juh II

Prožym (SN). Ma so wot wotbagrowanja wohrožena łužiska wjes Prožym zachować, byrnjež so brunicowa jama Wjelcej- juh II dale powjetšiła? Tajke tukanja hlada­jo na njedawno šěrjene informa­cije wo planowanej wuhlowej železnicy po wsy wobydlerjow wot minjeneho tydźenja znjeměrnjeja.

Chwalobna iniciatiwa

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:
Zapisanje prawow narodnych mjeńšin do Za­kładneho zakonja Němskeje by tajke něšto kaž historiski krok w stawiznach Němskeje było. Naposledk běchu prawa mjeńšin we wustawje Weimarskeje republiki zapisane byli. Ćim chwalobnišo tuž, zo je sej mjeńšinowa rada, kotrejž tež Domo­wina přisłuša, z ministerskim pre­zidentom Schleswigsko-Holsteinskeje Danielom Güntherom (CDU) sylneho zwjazkarja zdobyła. Günther, kiž tuchwilu Zwjazkowu radu, zastupnistwo wšitkich zwjazkowych krajow Němskeje, nawje­duje, ma tohorunja zajim na tajkim rjadowanju. Wšako je z tematiku mjeńšinowych prawow w swojim zwjazkowym kraju wusko zwjazany. Derje tež, zo Sakska iniciatiwu podpěruje. Nětko je wažne w Zwjazkowej radźe dalšich zwjazkarjow namakać. Podobna iniciatiwa w samsnym gremiju je před lětami hižo raz zwrěšćiła, dokelž tam měnjachu, zo je to na­ležnosć krajow. Marko Wjeńka

Prašamy so kandidatow a kandidatki, kotřiž prócuja so wo direktny mandat we wólbnym wokrjesu 55, Budyšin 4 – mjez druhim Wojerecy, Halštrowska Hola, Rakecy, Łaz, Njeswačidło, Bóšicy, Radwor a Sprjewiny Doł

1Měła Sakska serbsku rěč w zjawnosći sylnišo spěchować a hdyž haj, z čim na přikład?

2Kak hódnoćiće tuchwilne wuwiće nastupajo strukturnu změnu we Łužicy?

3Kak stejiće k planowanemu kóncej zmilinjenja brunicy w Němskej a specielnje we Łužicy?

4W Braniborskej su wučbu serb­šći­ny na šulach ewaluěrowali. Měli to tež w Sakskej přewjesć a na čo měli při tym dźiwać?

Frank Hirche, CDU

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:

1Haj, serbšćinu mamy tež přichodnje sylnišo spěchować. Na přikład móhli serbske a němske popisanja na pućnikach a wobchadnych taflach jenak wulke připrawić. Dalši dobry započatk je serbski serwisowy běrow, kotryž we Woje­recach planuja. Na to so wězo wosebje wjeselu, wšako bu tam 1912 Domowina załožena.

2Wona je po mojim měnjenju na prawym puću. Přiwšěm pak dyrbi so nam wot wšeho spočatka poradźić wšitkich wobdźělenych za blido rozsudow dóstać, hewak njezměje strukturna změna wočakowany wuslědk. Ze społnomócnjenymaj za rewěraj w Sakskej a Braniborskej maja komuny narěčenskeju partnerow na městnje. Tak móža hižo mnohe naležnosće do toho wujasnić, štož mam za jara wažne.

3Hač móžemy čas hač do kónca brunicy takle dodźeržeć, budźemy widźeć. Njeměli pak ničo přechwatać. Zaměr je znaty: Dyrbimy ludźi sobu zapřijeć. Trjebamy dobre rozsudy, zo bychmy skónčnje tež wuspěšni byli a potrjechenym perspektiwy skićić móhli, zo bychu dale tu wostali a tu dale dźěłali.

Ralph Büchner, Lěwica

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:

1To je w sakskej wustawje zakótwjene a tuž zawjazowace, štož dyrbimy w zjawnosći stajnje zaso wujasnić. Serbšćina jako rěč dyrbi so skónčnje tež w digitalnym swěće wotbłyšćować, zo móhła młoda generacija swoju maćeršćinu tež online nałožować. Tohodla dyrbimy wjac srědkow za digitalizaciju serbšćiny nałožić. Załožić serbsku rěčnu šulu jako swójsku instituciju by dalša dobra kročel była.

2Wažne je, zo Serbowki a Serbja sebjewědomje do debaty wo strukturnu změnu zapřimnu. Po tym zo wuhlowa komisija swoje namjety wozjewiła, je nětko wažne, jenož do noweje infrastruktury njeinwestować, ale tež do serbskich projektow. Při tym pak dyrbja Serbja a Serbowki tež sami do ofensiwy hić a­ sej winowatosć za wotškódnjenje škodow hórnistwa a zničenje serbskich rěčnych a kulturnych rumow wužadać.

Kevin Stanulla, SPD

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:

1Prěnjorjadnje mam za wažne serbšćinu po cyłej Łužicy etablěrować. Dyrbimy ju we wšědnym wužiwanju rěčow w regionje zadomić. W Čornochołmčanskim Krabatowym młynje na přikład hižo přikładnje postupuja a su hladajo na serbskosć chětro aktiwni.

2Strukturna změna je wjac hač jenož kónc wudobywanja a zmilinjenja brunicy, tež hdyž to tu we Łužicy najsylnišo začuwamy. Internetny zwisk ge­neracije 5G na kóždej mlokowej kanje a njedostatk lěkarjow stej jenož dwě dalšej­ temje, na kotrejž měli dźiwać. Zo móhli efektiwne a skutkowne naprawy zwoprawdźić, bu samo wotrjad statneje kenclije zarjadowany. To zdobom pokazuje, kak chutnje tematiku na knježacej runinje bjeru.

3Kónc zmilinjenja brunicy je wobzamknjeny a njewotwobroćomny. Mamy tuž hač do lěta 2038 chwile z industrijnišćemi a jich předewzaćemi wupuć namakać, kak móžemy stejnišća zacho­wać. Je wopaki myslić, zo energijowe koncerny cyle jednorje tak přestanu milinu produkować jenož, dokelž njeje žanoho wuhla wjac. Wužiwajmy tuž čas a namakajmy wupuće, zo njebychmy potom wo wuhlo žarowali.

Ina Deutschmann, FDP

Donnerstag, 15. August 2019 geschrieben von:

1Haj, serbšćinu měli bóle spěchować. Předewšěm nawuknjenje a wšědne nałožowanje rěče stej wažnej, zo móhła wona w přiběrajcy globalizowanym swěće wobstać. Witaj-pěstowarnje su dobry započatk. Zasadźam pak so tohorunja za to, zo stanje so serbskosć stoprocentowsce runoprawna. To konkretnje rěka: We Łužicy měli přichodnje wšitke zjawne znački, wozjewjenja atd. serbsce a němsce (tež w tym slědźe) popisane być. Dale namjetuju załožić młodźinski kanal sćelaka MDR, kotryž móhli na přikład w kooperaciji z Pólskej a Čěskej wobhospodarjeć.

2Strukturnu změnu maja mnozy za wohroženje. Po dramatiskim sypnjenju strukturow po zjednoćenju Němskeje je znowa wothorjeka postajeny nowy start žadany, a recepty za njón zdadźa so z tohole časa być. Ale jenož nowe dróhi a zwjazkowe zarjady ničo njewunjesu. Dyrbimy ludźom na městnje dowěrić, jich při tym podpěrać, jednać. Tohodla dyrbimy Łužicu na wosebite hospodarske pasmo z niskimi dawkami, zjednorjenymi jednanskimi porjadami wulkimi swobodami za załožerjow wutwarić.

Neuheiten LND