Hišće su wulke diferency
London (dpa/SN). Za ani sto dnjow zahaji so swětowa klimowa konferenca Zjednoćenych narodow w Glasgowje. Po słowach designowaneho prezidenta klimoweje konferency Aloka Sharmy pak je puć za dojednanje hišće chětro dołhi. Wot wčerawšeho schadźuja so zastupjerjo krajow w Londonje. „Mjeztym wušo hromadźe dźěłamy. Přiwšěm su měnjenja wažne prašenja nastupajo jara rozdźělne.“
W nowembrje ma so konferenca wotměć, po tym zo bu lońša koronapandemije dla přestorčena. Wjeršk je wažny měznik wo konkretnych dojednanjach w zwisku z Parisowym klimowym zrěčenjom wuradźować a je postajić.
W Londonje dźěše wčera předewšěm wo konkretne naprawy, kak chcyli 1,5stopnjowy klimowy cil tola hišće docpěć. Dalšemu sćoplenju zemje zadźěwać dźě je hłowny zaměr wšěch wobdźělenych. Němska ma zhromadnje z Kanadu nadawk, klimowe financowanje wuwićowych krajow polěpšić a plan za wotpowědnu pjenježnu pomoc 100 miliardow dolarow wob lěto zdźěłać.
Tři ideje za přichod Łužicy
Prašenje resursow we wobłukach woda, energija, zežiwjenje jurorow njejimało
Berlin/Drježdźany (SN/at). Ideja slědźenskeho wulkocentruma „Łužiska fabrika přichoda“, dźens tydźenja w Hórnikecach předstajena, nima po posudku perspektiwneje komisije potencial za tudyši slědźenski wulkocentrum we wobłuku strukturneje změny po kóncu brunicoweje doby. Z 91 zapodatych idejow, na štwórćinje z nich bě wukraj wobdźěleny, bu za srjedźoněmski a za łužiski rewěr šěsć „najpřeswědčiwišich“ skicow wuzwolenych. Wo tym su Zwjazk a přisłušnej krajej Sakska a Saksko-Anhaltska minjeny pjatk informowali.
W dotalnymaj brunicowymaj rewěromaj ma stajnje jedyn slědźenski wulkocentrum nastać. Tajkej z tež mjezynarodnym wuprudźenjom ma zwjazkowa ministerka za slědźenje Anja Karliczek (CDU) za „jadro w našej strategiji, wutworić nowe perspektiwy za wot strukturneje změny potrjechenej regionaj we wuchodnej Němskej“, kaž powěsćernja dpa informuje.
Liči z ekstremami
San Francisco/Washington (dpa/SN). Na zapadźe USA je wjele pokazkow, zo maja lětsa znowa z jara dołhim, suchim a wosebje horcym lěćom ličić. „Loni bě hižo zlě, ale starosću so, zo budźe tónkróć hišće hórje“, měni profesor Uniwersity Južneje Kaliforniskeje Bill Deverell. W swojim wědomostnym projekće „The West of Fire“ je wón přičiny lěsnych wohenjow na zapadźe USA a bój přećiwo nim přepytował. Jako apokalyptiske wopisuje wón ekstremnu horcotu minjene tydźenje w Kaliforniskej kaž tež w Kanadźe, hdźež mějachu temperatury wjac hač 45 stopnjow celsija. W kanadiskej komunje Lytton naměrichu rekord 49,6 stopnjow. Krótko po tym je tam woheń wšitko zničił. Horcota a wohenje su k stam smjertnych woporow wjedli. Spěšnje zarjadowachu klimatizowe srjedźišća, hdźež su so wobydlerjo před wulkej horcotu škitać móhli.
Kaž Deverell wuswětla, su so lěsne wohenje w Kaliforniskej lětsa njewšědnje zahe započeli. Hižo loni je zwjazkowy stat USA historisku sezonu wohenjow dožiwił. Wjace hač 30 ludźi je zemrěło, 10 000 twarjenjow bu zničenych. Wědomostnik je sej wěsty, zo je klimowa kriza za ekstremy zamołwita.
To a tamne (27.07.21)
Wosebitu narodninsku lekciju „dyrbješe“ nowoseelandska ministerska prezidentka Jacinda Ardern nazhonić. Na prašenje šulerjow za swojej starobu je wona jich hódać dała. Město 41 lět pak mějachu ju za 62lětnu. Kaž Ardern nětko na Facebooku z posměwkom piše, wona nikomu njeradźi swoju starobu trochować dać. Mnozy wužiwarjo sej jeje humor chwala.
Prawdźepodobny třělc bu w Texasu sam wopor. Z třělbu wobrónjeny muž bě so póndźelu w nocy na swjedźenju z druhimi zwadźił a znajmjeńša jednoho natřělił. Na to kamjenje na njeho mjetachu. Při tym wón znowa třěli a jednoho z přesćěhanych smjertnje trjechi. Tež wón zranjenjam podleža. Policija warnuje, zo njeměli amaterojo wobrónjenych přesćěhać, ale to policiji přewostajić.
Kardinal Marx so zamołwił
Garching an der Alz (B/SN). Wulki njeměr je nastał, dokelž bě jedyn z duchownych Peter H., předchłostany seksualneho znjewužiwanja dźěći a młodostnych dla, we wosadźe Mnichowskeho biskopstwa dale we wobłuku dušepastyrstwa zasadźeny. Kardinal Marx je potrjechenu wosadu wopytał, mjenujo podawk „přeradu na poselstwje Jězusa a zaprajenje institucije, za kotruž wo wodaće prošu.“ Hižo 1986 bu potrjecheny měšnik Peter H. seksualneho znjewužiwanja dla ke chłostanju z pruwowanskim časom zasudźeny. Přiwšěm bě wón dale we wšelakich wosadach zasadźeny. Hakle wot lěta 2010 je suspendowany. Zastupjerjo potrjecheneje wosady nadźijeja so nětko najručišeho wujasnjenja naležnosće.
Pastoralka w času dowola
Baerbock wólbny bój zahajiła
Michendorf (dpa/SN). Kanclerska kandidatka Zelenych Annalena Baerbock je dźensa w Michendorfje (wokrjes Podstupim-Srjedźna marka) wólbny bój zahajiła. Wotkrywši wulki plakat je 40lětna centralne temy wólbneho boja Zelenych předstajiła. Po tym započa so plakatowa akcija po cyłym kraju. Mjeztym pak so Baerbock z kritiku bědźi, dokelž maja teksty jeje knihi „Jetzt – Wie wir unser Land erneuern“ wjele podobnosćow z hižo wozjewjenjenymi.
Dóstanjetej mjenje pjenjez
Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) njedźerži wjele wo tym, zo Europska unija na Pólsku a Madźarsku přidatny ćišć wukonja. Wobaj krajej matej po wozjewjenju pruwowanskeje rozprawy komisije EU z mjenje pjenjezami z hornca EU ličić. Rozprawa wujewja njedosahacu njewotwisnosć justicy a deficity w boju přećiwo korupciji. Hladajo na konflikty měli po słowach Kretschmera „prawu měru wobchadźenja z krajomaj nańć“.
Hódnota dale niska
Łoskotanje čuwow dožiwi něhdźe 950 zahorjenych přihladowarjow ...
Woidke přećiwo namjetej Södera
Podstupim (dpa/SN). Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) namjet swojeho bayerskeho kolegi Markusa Södera (CSU) za dočasne skónčenje zmilinjenja brunicy wotpokazuje. Zwjazkowe wustawowe sudnistwo je po měnjenju Woidki kompromis w swojim wusudźe nastupajo zakoń wo škiće klimy potwjerdźiło. „Mamy jasne dojednanje k poněčimnemu skónčenju zmilinjenja brunicy hač do lěta 2038“, rjekny Woidke na naprašowanje. Wón kritizuje, zo so Söder k tomu wupraja, byrnjež Bayerska scyła žane wuhlo njewudobywała. „Nam by pomhane było, by-li so Bayerska braniborskemu zasadźenju na dobro wobnowjomnych energijow přizamknyła.“
Söder bě minjenu srjedu připowědźił, zo chcył wo wobzamknjenju k skónčenju zmilinjenja brunicy po wólbach zwjazkoweho sejma hišće diskutować a so za lěto 2030 město 2038 zasadźeć. Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) na to hnydom reagowaše a namjet Södera wotpokaza. Kretschmer chcył wujednany kompromis dodźeržeć.
Dalša debata šćěpjenja dla
Berlin (dpa/SN). Hladajo na znowa přiběracu ličbu natyknjenjow z koronawirusom zbudźa so debata wo wobmjezowanju prawow za nješćěpjenych. „To njeje diskriminacija nješćěpjenych“, praji zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) w rozmołwje z RTL/ntv. Wón waži sej rozsud, njedać so wosobinskich přičin dla šćěpić. „Nješćěpjeny pak dyrbi dowidźeć, zo chcemy cyłkownu towaršnosć škitać a móžemy tohodla jeno šćěpjenym wulkozarjadowanja spřistupnić.“
Tež předsyda swětoweho zwjazka lěkarjow Frank Ulrich Montgomery so za to wupraja, šćěpjenym wjace swobody zmóžnić. Njeje přičiny, šćěpjenych a imunych w jich zakładnych prawach wobmjezować, „jenož, dokelž so někotři skeptikarjo šćěpić njedadźa“, rjekny Montgomery dźensa nowinarjam medijoweje skupiny Funke. Njeńdźe wo priwileg za šćěpjenych, ale wo wobmjezowanje zakładnych prawow.
Šef zwjazkoweho kanclerskeho zarjada Helge Braun (CDU) je hižo móžne wobmjezowanja za nješćěpjenych připowědźił.
Změna struktury dołhi marathon
Potrjechene brunicowe regiony pjenjezy dotal hišće njedóstali
Drježdźany (dpa/SN). Před nimale lětom bu wobzamknjene wudobywanje brunicy zakónčić. Za to pak mějachu so dalše projekty w potrjechenych kónčinach etablěrować. Wšako je to wulke zapřimnjenje do hospodarstwa. Přilubjene miliony pak njejsu regiony dotal hišće dóstali. Sakski minister za regionalne wuwiće Thomas Schmidt (CDU) přirunuje strukturnu změnu w brunicowych kónčinach z marathonom. „Stejimy hišće cyle na spočatku“, rjekny wón němskej powěsćerni dpa. Nětko dźe wo to, zo so skónčnje prěnje projekty zwoprawdźa. Kónc junija je so Swobodny stat Sakska ze Zwjazkom na konkretne naprawy dojednał, mjeztym su regionalne přewodźace wuběrki komunalne projekty pomjenowali.
