Aus der aktuellen Ausgabe vom Freitag, 21 Juli 2017

Jerusalem (dpa/SN). Po najnowšich namócnosćach na Templowej horje je Israel dźensa muslimam přistup k swjatym městnam wobmjezował. Muslimscy mužojo pod 50 lětami nimaja tam hižo přistup, zdźěli rěčnik israelskeje policije. W starym měsće je policija jara sylnje prezentna. Wčera je so při nowych roze­stajenjach njedaloko Temploweje hory wjace hač 20 Palestinjanow zraniło. Demonstranća běchu kamjenje a bleše na israelskich policistow mjetali. Minjeny tydźeń běchu wobrónjeni atentatnicy isra­elskeju policistow morili. Na to nastajachu pod Templowej horu metalowe detektory, kotrež pak Pa­lestinjenjo wotpokazuja. Zastupnicy Palestinjanow su muslimow namołwjeli, dźensa w syłach k horje přińć.

Berlin (dpa/SN). Najebać protesty Turkowskeje demonstruje němske zwjazkowe knježerstwo jednotu hladajo na nowy razny kurs napřećo Ankarje. Wot wonkowneho ministra Sigmara Gabriela (SPD) wozjewjene naprawy su „absolutnje trěbne“, rjekny šef kanclerskeho zarjada Peter Altmaier (CDU) dźensa w rańšim magacinje ZDF. Zadźerženje Tur­kowskeje njeje akceptabelne. „Smy winowaći swojich ludźi kaž tež předewzaća škitać, zakituje Altmaier nowowusměrjenu němsku politiku napřećo Turkowskej. Němske wonkowne ministerstwo bě jako reakciju na zajeće wojowarja wo čłowjeske prawa Petera Steudtnera a dalšich němskich staćanow pućowanske pokiwy za Turkowsku přiwótřiło a „k wjetšej kedźbnosći“ namołwjało.

Serbja sej swojich wótčincow waža. Je z wašnjom, jim respekt wopokazać a jich składnostnje jubileja počesćić. Hdyž jedna so wo zasłužbnu wosobinu, kotraž je na dobro serbstwa skutkowała, ke kulturnemu herbstwu přinošowała a so tak do kolektiwneho pomjatka zapisała, je z dobrej tradiciju, při rowje abo pomniku kwětki połožić a ju wopominać. Tak bě to tež planowane­ za basnika Jurja Chěžku, kiž narodźi so 22. julija 1917. We wobłuku 39. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezije je Zwjazk serbskich wuměłcow jeho jutře při ródnym domje w Hórkach z čitanjom počesćić chcył. To pak nětko wupadnje. Přičina su zwady mjez nowym předsydu a bywšim předsydu ZSW nastupajo zrěčenje wo přewjedźenju swjedźenja poezije. Jurij Chěžka bě w Druhej swětowej wójnje zahinył. Nětko je druhi raz wopor­ wojerskeje fronty – tónraz serb­skeje. Cordula Ratajczakowa

Wopyt princowskeho porika z Londona w Pólskej wulki podawk był

Waršawa. Z wulkim zajimom a jara na- drobnje su w Pólskej wopyt princowskeho porika z Wulkeje Britaniskeje sćěhowali. Wšako bě wizita princa Williama a jeho mandźelskeje Kate spočatk tydźenja po prezidenće USA Donaldźe Trumpje hižo druha politiska atrakcija w běhu krótkeho časa. Krajanam je wopyt tež politisce wulce wuznamny: We Wulkej Britaniskej bydlitej a dźěłatej mjeztym dwaj milionaj Polakow, najwjetša skupina wukrajnikow to na kupje. Tući so hladajo na planowany wustup kraja z Europskeje unije starosća, hač móža tam wostać. Bjezposrědnje po ludowym rozsudźe wo brexiće bě w Jendźelskej k wjacorym njeluboznym nacionalistiskim akcijam a k antipólskim móranjam dóšło. Wšo to bě w Pólskej starosće zbudźiło.

NJEDOWĚRA staršich ludźi napřećo młodej generaciji je w Čěskej přeco hišće wulka. Něhdźe połojca dorosćenych nad 30 sej mysli, zo młodźi ludźo jeno za lěpšinami hladaja. Přibližnje połojca staršich dorosćenych drje młodej generaciji tež dobroćelske skutkowanje přicpěwa, ale jeničce swójskeho wužitka dla a skerje njedobrowólnje. Tajke nahlady zwěsći přepytowanje agentury Ipsos za młodźinu podpěracu Załožbu 02. Tak nic mjenje hač 79 procentow respondentow nad 30 lětami měni, zo młodźi najradšo w kompjuteru surfuja a z hrami so zabawjeja resp. w socialnych syćach za něčim rozbudźacym pytaja.

Budyšin/Zielona Góra (SN/MkWj). Přichod němsko-pólskich poćahow leži tuchwilu w zamołwitosći pomjeznych regionow. Wo tym je serbski zapósłanc Lěwicy w Sakskim krajnym sejmje Hajko Kozel hladajo na tuchwilne napjate němsko-pólske połoženje přeswědčeny. Tak je so zapósłanc Lěwicy tele dny k rozmołwam do Zieloneje Góry podał. Tam zetka so z wiceprezidentom parlamenta wojewódstwa Lubuskie Tomaszom Wontorom a Tadeuszom Jędrzejczakom, čłonom wojewódskeho knježerstwa, kaž z nowinskeje zdźělenki Kozela wuchadźa. Dojednali su so na wuše styki mjez dźěłarnjemi zbrašenych w Budyskim a Lubańskim wokrjesu. Dale wusko hromadźe planować a zwoprawdźeć chcedźa mjezy přesahowace železniske syće, kotrež su wažne za přichod pomjeznych kónčin. Nic naposledk wobjednawachu prawniski škit pólskich dźěławych w Němskej a nawopak němskich dźěławych w Pólskej. „Za to chcu so jako jurist z pólskorěčnymi znajomosćemi cyle wosobinsce zasadźeć“, Hajko Kozel piše.

Jutře před sto lětami narodźi so basnik a přećiwnik hitlerskeho nadknjejstwa Jurij Chěžka w Hórkach swójbje skałarja a chěžkarja. Wón wopyta Arcybiskopski gymnazij w Praze studowaše po tym w čěskej stolicy bohemistiku, sorabistiku a germanistiku. 1937 załoži rukopisny časopis Gmejnska heja. Chěžka bě přećiwnik nacijow a nadarjeny młody serbski basnik, kotryž spisa tež někotre prozowe teksty. Sam je z čěskeje literatury do serbšćiny přełožował. Jako němske wójsko nalěto 1939 Prahu wobsadźi, zaja Gestapo Chěžku. Po pušćenju dyrbješe nazymu 1939 do Wehrmachty a jako wojak w Francoskej a Juhosłowjanskej słužić. Při pospyće, k partizanam přeběžeć, wón nazymu 1944 blisko serbiskeho Kragujevaca zahiny. Zawostajił je něhdźe 50 basnjow, zwjetša w rukopisu. Do jeho najznaćišich słuša antiwójnska „Fantazija-Solingen, Solingen, Krupp“. W LND wuńdźe 1971 kniha „Poezija małej’ komorki“ a čisło 22 rjadu Serbskeje poezije. W „Serbskej čitance“ je Chěžka tohorunja zastupjeny. Na ródnym domje basnika dopomina wopomjatna tafla na njeho. Manfred Laduš

Ze serbskej chorhoju po Francoskej po puću je šěsć přećelow z Kulowa a wokolnych wsow. Hač jako kolesowar abo wodźer ca­ravana – stajnje maja ju při sebi, zo bychu pokazali zwotkel su. Tak přikleskuja woni tež profijowym kolesowarjam lětušeje Tour de France. Jeje finalna etapa wotměje so njedźelu na Avenue des Champs-Élysées w francoskej stolicy Parisu. Foto: Krystof Kral

Běła Woda trjeba nuznje domjacych a fachowych lěkarjow. Jara ćežke połoženje ma so krok po kroku polěpšić. Tole­ podšmórnyštaj na wčerawšej wobydlerskej zhromadźiznje wyši měšćanosta Torsten Pötzsch (Klartext) a socialna decernentka Martina Weber.

Běła Woda (AK/SN). Aktualnje přestanu w měsće třo lěkarjo skutkować. „Jednanja wo naslědnistwje njejsu jednore. Zapřijimajo zjednoćenstwo kasowych lěkarjow so nadźijamy, zo móžemy njedostatk rozrisać“, Martina Weber wčera rozłoži. Zhromadnje ze zjednoćenstwom kasowych lěkarjow sadźa wokrjes Zhorjelc na dobre zwiski a kooperaciju. Wukubłanske a dalekubłanske zjednoćenstwo ma při pytanju za domjacymi a fachowymi lěkarjemi pomhać. Z filmom wabja zdobom za kulturny a měrny hornjołužiski region. Tež wjesnjanosća Běłowodźanskeje kónčiny su do syće zapřijeći.

Eskortěruja kolesowarjow

Slepo. Na zbožo njewołaja policiju jenož potom, hdyž běchu skućićeljo po puću abo hdyž je awto znjezbožiło. Zajutřišim, 23. julija, dopoł­dnja eskortěruja zastojnicy kolesowanske wubědźowanje mjez Slepom, Jabłońcom, Krušwicu, Kodrecami (Kodersdorf), Limasom a Zhorjelcom. 56. króć wotměje so tam nadróžne kolesowanje z něhdźe 80 wobdźělnikami. Popołdnju so jězdźerjo po samsnej čarje nawróća.

Kóždy pjaty přespěšnje jěł

Nowe Błohašecy. Policija je srjedu popoł­dnju w Nowych Błohašecach spěšnosć měriła. Ze 750 jězdźidłow bě kóžde pjate přespěšne. Město dowolenych 50 km/h pokazowaše tacho Mercedesa 99 km/h. Wodźer awta dyrbi nětko měsac nóžkować a dóstanje do Flensburgskeje centralneje kartaje dypkaj zapisanej.

Nachwilnje do jastwa dyrbjał

Wojerecy. Dokelž njemóže 32lětny Wojerowčan njeskutka dla 1 400 eurow płaćić, su jeho policisća Wojerowskeho rewěra wčera w nocy při kontroli na Clausa von Stauffenbergowej zajeli. Dowjezechu jeho nachwilnje do jastwa.