Aus der aktuellen Ausgabe vom Montag, 17 September 2018

Berlin (dpa/SN). W boju přećiwo móžnym zakazam jězdźenja dieselowych awtow a zanjerodźenju powětra w městach chce zwjazkowe knježerstwo Němskeje starše dieselowe awta nimo tuchwilu praktikowaneho ponowjenja software tež technisce ponowić. „Dyrbimy rozmyslować, kak móhli wobstatk awtow technisce hišće čisćiši sčinić“, rjekny minister za wobchad Andreas Scheuer (CSU) minjeny pjatk, bjez toho zo by nadrobnosće mjenował. Sudniske wusudy k móžnym zakazam jězdźenja zamołwitych nuzuja wobydlerjam wjace wěstoty spožčić, wón rjekny. Kotrych wobsedźerjow dieselowych awtow by to potrjechiło, je dale njejasne.

Berlin (SN). Po namócnych podawkach w Kamjenicy a hladajo na wuprajenja prezidenta zwjazkoweho wustawoškita Hansa-Georga Maaßena je so krajna skupina sakskich zapósłancow SPD w zwjazkowym sejmje ze zjawnym listom na zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel (CDU) wobroćiła.

Daniela Kolbe, Detlef Müller, Susann Rüthrich und Thomas Jurk kanclerku namołwjeja, swoju kompetencu wužiwać a Maaßena pušćić. Debata wo tym, hač je w Kamjenicy k namócnosćam dóšło abo nic, je „wohańbjaca“. Zo je runje Maaßen jako nawoda Zwjazkoweho zarjada za wustawoškit ze swojimi wuprajenjemi w bulwarnej nowinje tajku debatu nastorčił, je „šamałe“, dokelž wón wuprajenja swědkow, kotřiž su namóc sami dožiwili, do prašenja staja. Zapósłancy SPD pisaja: „Wužiwajće jako zwjazkowa kanclerka swoju směrnicowu kompetencu w zwjazkowym knježerstwje, kotrež jako zapósłancy SPD tuchwilu zastupujemy. Starajće so wo to, zo dowěru do tutoho knježerstwa njespušćimy!“

Debata wo móžnym terminje kónca zmilinjenja brunicy

Choćebuz/Drježdźany (dpa/SN). W medijach wozjewjeny pozdatny kompromis tak mjenowaneje wuhloweje komisije zwjazkoweho knježerstwa nastupajo móžny termin wotpinjenja brunicowych milinarnjow je předewšěm we wuchodnej Němskej wulku kritiku zbudźił. Samo čłonojo wuhloweje komisije reaguja rozhorjeni. Tydźenik Spiegel rozprawja, zo su sej we wuhlowej komisiji w dalokej měrje wo terminje zakónčenja wudobywanja brunicy přezjedni. Pječa maja so poslednje brunicowe milinarnje w lětach 2035 do 2038 wotpinyć.

Wotpowědny kompromis bě čłon předsydstwa Němskeje železnicy Ronald Pofalla, sobupředsyda wuhloweje komisije, po rozmołwach z druhimi čłonami gremija zdźěłał a jón we wobswětowym ministerstwje a w kanclerskim zarjedźe předstajił, kaž Spiegel rozprawja.

Wočakowanja wšelakich zajimowych skupin na skutkowanje tak mjenowaneje wuhloweje komisije w nadawku zwjazkoweho knježerstwa su bjezdwěla wulke. Hižo dźensa wěmy, zo njemóže wony gremij rozrisanje předpołožić, kotrež wotbłyšćuje jeničce zajimy sylneje brunicoweje lobbyje, abo posłužuje jednostronsce pozicije škitarjow přirody a klimy. Trěbny je kompromis najebać to, zo su přisłušni politikarjo w Zwjazku runje tak kaž w brunicowych zwjazkowych krajach dwaceći lět předołho palace prašenje „A što budźe po brunicy?“ wotstorkowali. Nětko dyrbja tež woni za wotmołwu pytać. Tohodla mam kónc tydźenja w medijach wozjewjene mysle sobupředsydy wuhloweje komisije Rolanda Pofalle, wudobywanje brunicy w lětach 2035 do 2038 zakónčić, za prosty diskusijny poskitk. Hdyž žada sej na to předsyda koncernoweje zawodneje rady LEAG jeho hnydomny wostup, da njeje to ničo druhe hač derje znaty refleks. Trjebamy pak skónčnje wěcownosć. Axel Arlt

Mitrovica (ČŽ/K). Na wopyće sewjero­kosowskeho města Mitrovica, wobydleneho předewšěm wot Južnych Serbow, serbiski prezident Aleksandar Vučić wozjewi, zo je přistupny tomu, z nawodami Kosowa wujednać kompromis, kotryž by woběmaj krajomaj zrunał puć k čłonstwu w Europskej uniji. „My chcemy do EU, kosowscy Albanjenjo chcedźa bjezwizumowy zwisk z EU. Zo by so to zmóžniło, dyrbimy hromadźe žiwi być, dyrbimy porno sebi žiwi być“, Vučić zwurazni. Zhromadźenym krajanam, pokazowacym serbiske chorhojčki, wón praji: „Sym přijěł wam rjec, zo docpějemy přichodnje kompromis, ale zo budźemy za to tójšto woprować dyrbjeć.“ Wo podawku pišu čěske nowiny, powołace so na powěsćernju Reuters. Serbiska a Kosowo běštej so lěta 2013 zawjazałoj, pod škitom EU so prócować wo normalne mjezsobne poćahi. Ewentualne dojednanje wo wuměnje teritorijow by Serbiskej zmóžniło wobchować kontrolu nad sewjernymi dźělemi Kosowa, w kotrychž bydla hłownje Južni Serbja. Běłohród móhł za to Preševsku dolinu „woprować“, hdźež bydla wosebje ludźo albanskeje narodnosće.

Drježdźany (ML/SN). „Na informaciskej tafli Lubnjowskeje Mikławšoweje cyrkwje hłuboko w Błótach čitaš, zo bu wona w lětach 1738 do 1741 w stilu sakskeho baroka natwarjena, a to po planach Drježdźanskeho twarskeho mištra twjerdźi­znow Gottfrieda Findeisena. Kónčina, kotrejž bě wulki syn Braniborskeje Theodor Fontane zwjazk ‚Sprjewiny kraj‘ swojich sławnych ‚Pućowanjow po braniborskej marki‘ wěnował, słušeše jónu k Sakskej.“

Pod nadpismom „Hdźež do cyrkwje čołmikowachu“ wopisuje nowina Dresdner Neueste Nachrichten na swojej kóždopóndźelnišej domizniskej stronje jara wobšěrnje Lubnjowsku hłownu cyrkej swj. Mikławša a jeje drohoćinki. Z nastawka zhoniš, zo „dyrbjachu předchadnika nětčišeho Božeho domu 1736 špatneho twarskeho stawa dla spotorhać. Najskerje bě bahnojta póda přičina za to, přetož wokolne hasy běchu hišće w 19. lětstotku rěčki. Zwjetša podawachu so serbscy kemšerjo w swojej narodnej drasće z wokolnych wsow tehdy z čołmami na Božu słužbu.“

Praha (ČŽ/K). Wo ličbu ludnosće, kaž ma ju na přikład město Kamjenc, je Čěska republika w prěnim połlěće 2018 přibyła – wo něhdźe 15 400 hłowow zrosće wona na nětko 10 625 449 wobydlerjow. Při tym bě znowa wjace ludźi zemrěło hač dźěći so narodźiło. Na prawdu Božu woteńdźe hač do kónca junija 58 026 wosobow, porodow pak registrowachu jenož 55 736. Najwjace dźěći porodźichu maćerje, 30 lět stare. To wuchadźa z najno­wšich přisłušnych datow Čěskeho statistiskeho zarjada. Zo je wobydlerstwo při­wšěm rozrostło, wuskutkowa migracija.

W prěnim połlěće 2018 je so w Čěskej mjenujcy na wšěch 29 220 wukrajnikow zasydliło, mjez nimi 5 600 Ukrainjanow, 2 700 Słowakow, 1 100 Rumunow a runje telko Bołharow. Čěsku wopušćiło je w tym času něhdźe 11 500 ludźi. Zmandźeliło je so wot wulkeho róžka hač do smažnika 20 916 porow, 1 445 wjac hač loni w tym času. Tři štwórćiny porow su sej prěni raz „haj“ dali. Najwjace ženichow je 29 lět starych było, najwjace njewjestow 27 lět. Rozwjedźenych bu 11 856 mandźelstwow – 1 155 mjenje hač w prěnim połlěće 2017.

Kónc tydźenja wotměchu Wotrowčenjo swój wjesny swjedźeń z mnohimi hosćimi. Wo „lěćo zakónčacu party“ staraše so wosebje wjesna młodźina pod nawodom Rafaela Wjacławka. Sobotu wječor su sta ludźi w třoch stanach rejwali, a wčera popołdnju předstajichu wohnjowi wobornicy z Pančic-Kukowa wopytowarjam swoju najnowšu techniku. Foto: Feliks Haza

Běły Chołmc (AK/SN). Hižo wot junija je Běły Chołmc wo zajimawy blečk bohatši. K swjedźenjej składnostnje 90lětneho wobstaća dobrowólneje wohnjoweje wobory běchu restawrowany pokutny křiž ze zornowca njedaloko wjesneho hata znowa postajili. „Za to so wšitkim na projekće wobdźělenym wutrobnje dźakuju“, pisaše wjesny předstejićer Thomas Rösler w zjawnym wuwěšku.

„Na starym městnje při wjesnym puću bě křiž dospołnje zarosćeny. Štóž jón njeznaješe, je jón lědma spóznał“, praji Běłochołmčan Wolfgang Tietze, kiž je nawoda twarskeho zarjada Łazowskeje gmejny. Podstawk bě za čas NDR přełamany. Zawod z wokoliny je wobaj dźělej spočatk 1970tych lět ze železnej manšetu zwjazał. Lětsa je Wojerowski ­Israelec zawod za narowne pomniki křiž restawrował. Dalše firmy pomhachu jón do Běłeho Chołmca dowjezć a postajić. Twarski zawod Łazowskeje gmejny je teren přihotował a wokoło křiža plestrował. „Saněrowanje płaćeše dohromady tysac eurow. Zwoprawdźić móžachmy to dźakowano pomocy zawodow“, so Wolfgang Tietze wjeseli. „Na te wašnje zachowamy přichodnym generacijam stawizniski swědk.“

Budyšin. Składnostnje 90. narodnin Wórše Lanzyneje wotewru zajutřišim, srjedu, 19. septembra, we 18 hodź. w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji wustajeńcu wo jeje žiwjenju a skutkowanju. Zajimcy su wutrobnje přeprošeni.

Jatba pod hokatym křižom

Budyšin. Nowu trajnu wustajeńcu ­wotewru tohorunja srjedu, a to w 17 hodź. w Budyskim wopomnišću na Weigangowej 8a. Přehladka „Jatba pod hokatym křižom“ dokumentuje stawizny ­Budyskeju jastwow jako městnosće represijow přez nacionalsocialistiski režim. Wustajeńca wobswětla dotal lědma wobkedźbowanu temu, mjenujcy hitlerske jastwa jako dźěl teroroweho režima ­nacionalsocialistow. W srjedźišću přehladki steja wosudy ludźi, kotřiž su so nacionalsocializmej spřećiwjeli a kotrychž su za to do jastwa tyknyli. Nimo komunistow a socialdemokratow běchu to tež Židźa a Serbja.

Pokazuja mopedy a motorske