Aus der aktuellen Ausgabe vom September 2018

Drježdźany (SN/BŠe). Rodźeny Konječan Bosćij Pjaca je ze swojim Fabmobilom ­za sakske myto we wobłuku komunika­ciskeho designa nominowany. Cyłkownje předležeše 213 projektow, wo kotrychž je jury minjeny kónc tydźenja w Drježdźanach-Hellerauwje wuradźowała. K tomu běchu požadarjo wo designowe myto swoje wudźěłki předstajili. Sakski minister za hospodarstwo, dźěło a wobchad Martin Dulig (SPD), kiž myto lětsa 16. raz spožči, bě zjawnu přehladku hižo pjatk wotewrěł.

Fabmobil – busowy labor z modernej techniku 3D-ćišćakow – jězdźi prawi­dłownje po wuchodnej Sakskej. Dźěći, šulerjo a młodostni móža sej w nim modernu techniku spřistupnić. Pjaca je jako inciator ideju w běhu jenož krótkeho časa zwoprawdźił. Při tym njeje labor na štyrjoch kolesach jenož komunikaciski srědk, ale wopřijima dalše wobłuki kaž regionalne wuwiće, socialne dźěło a kulturne kubłanje. Tež zjawnosć móže wo designowym myće wothłosować a samo publikumowe postajić. Dalše informacije su pod www. designpreis.sachsen.de wozjewjene.

Drježdźany/Budyšin (DY/SN). Pólsko-němska antologija poezije „Wie ein Händedruck – Jak podanie ręki“ měješe swoju tudyšu prapremjeru minjeny štwórtk w Drježdźanach. W knize su mjez 79 awtorami a awtorkami tež třo Serbja přeco z basnju pólsce a němsce zastupjeni: Róža Domašcyna, Doro­thea Šołćina a Benedikt Dyrlich. Na zarjadowanju čitaše Dyrlich swój tekst tež serbsce, wšako běchu mjez 30 připosłucharjemi tohorunja Drježdźanscy Serbja. Ideju za antologiju zrodźichu pólscy a sakscy basnicy na mjezynarodnej poezijowej konferency loni nazymu w Poznanju.

Dalše serbsko-pólske-němske čitanje, na kotrymž běchu nimo Poznańskich wuměłcow Róža Domašcyna, Benedikt Dyrlich a Peter Gehrisch ze Sakskeje, wotmě so pjatk na Serbskim gymnaziju w Budyšinje. Domašcyna a Dyrlich čitaštaj tam swoju w antologiji wozjewjenu baseń tohorunja serbsce. Dwě rjadowni 11. lětnika z nawodu kubłanišća Renéjom Wjacławkom běštej hosćićelej literarneje bjesady, kotraž bě móžna dźakowano financnej podpěrje Němsko-Pólskeho towarstwa w Sakskej.

Budyšin (SN/bn). „Wuspěšne stejnišćo wědomosće je spomóžne za město a wokolinu. Dźakuju so wšitkim, kotřiž su twar zmóžnili, koncipowali a zwoprawdźili“, witaše nawoda Budyskeje wotnožki statneho zawoda za imobilije a twarski management Norbert Seibt přitomnych na wčerawše přepodaće noweho labo­roweho kompleksa statneje studijneje akademije (BA) sprjewineho města.

Berlin/Köthen (dpa/SN). Ministerski prezident Saksko-Anhaltskeje Reiner ­Haseloff nawodnistwo AfD namołwja, swój poměr k prawicarskim ekstremistam wujasnić. Hladajo na zhromadne demonstracije politikarjow AfD z prawicarskimi ekstremistami Haseloff na to skedźbnja, zo dyrbjeli tež čłonojo AfD z konsekwencami ličić, hdyž stat na ranjenje zakonjow při demonstracijach reaguje. Při protestach prawicarjow w Kamjenicy a Köthenje běchu wospjet hitlerski postrow pokazowali a „Sieg Heil“ wołali.

Wuradźuja wo etaće 2019

Berlin (dpa/SN). Po lětnjej přestawce liča w zwjazkowym sejmje z kontrowersnymi debatami wo klětušim etaće. Financny minister Olaf Scholz (SPD) je dźensa swoje zasadne předstawy wo etaće rozłožił, kotryž bě kabinet spočatk julija wobzamknył. Planowane su wudawki 356,8 miliardow eurow, 13 miliardow wjace hač lětsa. Nowe kredity nochce Scholz žane brać. Opozicija žada sej hladajo na přiběrace dawkowe dochody wjace wudawkow na socialnym polu a wotstro­njenje solidarneho připłatka.

Žadaja sej podpěru za sankcije

Mjez turistami woblubowany je Choćebuski Móst při wulkim Sprjewinym spušćadle na sewjeru města. Jedyn z mało zdźeržanych młynow toho razu w Němskej bu 1801 natwarjeny a dźěłaše hač do 50tych lět minjeneho lětstotka. Młyn wobhospodarja w lěće 2007 załožene spěchowanske towarstwo, kotrež je objekt tež ponowić dało. Foto: Michael Helbig

Po nadpadźe na wobchod žiwidłow w Badensko-Württembergskej je muž do kukuricnišća ćeknył – bjez wuspěcha. 32lětny bě přistajeneho při kasy kupnicy w Schallstadće z nožom wohrozył a měješe jeho wěsty čas samo za zastajenca. Rubježnik hrabny sej z kasy wjacore tysacy eurow. Na to nuzowaše 19lětneho přistajeneho sobu hač k durjam a ćekny. Jako nawoda filiale nadpadnika přesćěhaše, tón jemu tohorunja hrožeše a twochny skónčnje do kukuricnišća. Policija pak polo wobstupi a rubježnika bórze na to zaja.

Mału kóčku z roły kanalizacije wuchowała je wohnjowa wobora w badensko-württembergskim Forsće. Hakle něšto tydźenjow stara micka bě na třěchu bydlenskeho domu zalězła a tam do dešćikoweje roły padnyła. Pomocnicy trjebachu tři hodźiny, zo bychu ju njezranjenu wumóžili.

Waršawa (dpa/SN). Pólske narodnokonserwatiwne knježerstwo dóstanje nowu politisku konkurencu. Robert Biedroń, woblubowany měšćanosta sewjeropólskeho Słupska a wjele lět jenički wuznawacy homoseksualny politikar kraja, chce nětko ludźi přećiwo knježerstwu strony Prawo a sprawnosć Jarosława Ka­czyńskeho (PiS) mobilizować. Biedroń, kiž žanej stronje njepřisłuša, je tele dny we Waršawje připowědźił, zo chce swójske towaršnostno-politiske hibanje załožić. „Chcu wobličo našeje politiki změnić“ rjekny 42lětny, kiž je pólskej Lěwicy symbol nadźije. „Čas za wuspěšnu alternatiwu k PiS je zrały.“ Spočatk lěta 2019 chce Słupšćanski měšćanosta mjeno a program hibanja předstajić.

Berlin (dpa/SN). Politikarjo CDU so za to wuprajeja, zo měła Zwjazkowa wobora w Syriskej wojersce zasahnyć, jeli tam zaso jědojty płun zasadźa. „Dyrbjało-li w Idlibje k zasadźenju jědojteho płuna dóńć, měła Němska próstwy swojich přećelow wo pomoc jara chutnje pruwować“, praji wonkopolitiski rěčnik frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Jürgen Hardt nowinarjam. Jeho stronski kolega Norbert Röttgen rjekny medijam: „Němska dyrbjała móžnosć pruwować, so pod wěstymi wuměnjenjemi ze swojimi zwjazkarjemi USA, Francoskej a Wulkej Britaniskej na wojerskim zasadźenju w Syriskej wobdźělić.“ Hdyž dźe wo to, nowemu surowemu nadpadej z jědojtym płunom z masowymi wuskutkami za ciwilne wobydlerstwo zadźěwać, „njesměła so Němska tomu spjećować“. Nowina Bild bě rozprawjała, zo w Zwjazkowej woborje plany za zasah němskeho wójska w Syriskej zdźěłuja.

Předsydka SPD Andrea Nahles zasadźenje Zwjazkoweje wobory wotpokazuje. Generalna sekretarka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer pak ma je za „móžnu opciju“.

Na 20. braniborskim energijowym dnju w Choćebuzu wuradźowali

Choćebuz (SN). „Energijowa změna je wjace hač jeno změna na polu miliny. Wužiwanje miliny wučinja jenož pjećinu wšeje cyłoněmskeje energijoweje potrjeby. Něhdźe 30 procentow trjebaja we wobchadnym wobłuku. A nimale połojcu wšeje miliny trjebamy w zwisku z wužiwanjom ćopłoty. Runje tón wobłuk zawinuje w Němskej něhdźe štwórćinu wšitkich wobswětej škodźacych maćiznow w powětře.“ To je Albrecht Gerber (SPD), hospodarski a energijowy minister Braniborskeje, na wčerawšim 20. energijowym dnju kraja w Choćebuzu rjekł. Na zarjadowanju, kotrež bě ener­gijowe ministerstwo zhromadnje z Choćebuskej Industrijnej a wikowanskej komoru organizowało, diskutowaše 350 ­zastupnikow hospodarstwa, wědomosće, politiki a zarjadnistwa wo aktualnych energijopolitiskich wužadanjach. W srjedźišće steješe lětsa tema „Kak zmištrujemy změnu na polu ćopłoty w kraju?“

Informaciski a diskusijny wječor wčera w Chrósćicach je jasnje pokazał, zo je hišće tójšto prašenjow wokoło Serbskeho sejma. Iniciatiwnicy so na to spušćeja, zo so najwjace problemow takrjec wotsamo zrjaduje, je-li sejm najprjedy raz wuzwoleny. Runje to pak wunjese dalši problem: Štó smě serbski lud potom zastupować? Hižo nětko je wěste, zo sebjewědomi sejmikarjo po konstituowanju Serbskeho sejma tute prawo za sebje reklamuja, wšojedne, hač je tysac Serbow sejm woliło abo jenož dźesać. Změjemy połoženje, kajkež tež pola druhich mjeńšin w Europje wobkedźbujemy: dwě zastupnistwje, kotrejž wo móc wojujetej. Němcy móža potom znowa argumentować, zo njejsu Serbja kmani z jednym hłosom rěčeć, a statne instancy njewědźa, z kim maja jednać: ze Serbskim sejmom abo z Domowinu. Njewidźu hinašeho wupuća: Wobě stronje dyrbitej mjez sobu rěčeć, nic hakle, hdyž je sejm wuzwoleny. Marko Wjeńka