Aus der aktuellen Ausgabe vom Dienstag, 21 Januar 2020

Čitajo sej swět wotkrywać

Lipsk. Pod hesłom „Wotkrywacy swěta“ přeprošeja Lipšćanske wiki lětsa wot 12. do 15. měrca dźěći, młodostnych, staršich a pedagogow na něhdźe 500 wosebitych zarjadowanjow, hdźež móža sej čitajo swět wotkrywać. Lipšćanske płaća jako najwjetše wiki za spěchowanje čitanja a čitanskeje kompetency w němskorěčnym rumje.

Tež Židźinscy spěwarjo pódla

Wojerecy/New York. Wulki chór Wojerec a dalši spěwarjo z wokoliny města – mjez nimi su tež čłonojo chóra Židźino a jeho wuměłstwowa nawodnica Kerstin Lieder – přebywaja tuchwilu w New Yorku. Z dalšimi chóristami ze wšeho swěta, dohromady bě jich 279, předstajichu woni wčera w sławnej Carnegie Hall twórbu Sira­ Karla Jenkinsa „The Armed Man, A Mass for Peace“.

Z biskopom swjećili

Minister potwjerdźa potrjebu za wjace regionalnymi wudźěłkami

Berlin (SN/MiR). Tójšto nowosćow wita wopytowarjow lětušeho Mjezynarodneho zeleneho tydźenja w Berlinje. Tak maja tam nowu halu z čisłom 27. Pod hesłom „Lóšt na wjesnu kónčinu“ zhromadźeja so tam poskićerjo na polu bioekonomije a wuwića wsow. Informacije wo surowiznje drjewo ći w hali wosebje do woči kałaja. Tež dobre digitalne wuhotowanje napadnje. Na centralnym městnje a cyle wočiwidnje pozicioněrowane je stejnišćo zwjazkoweho ministerstwa za zežiwjenje a ratarstwo „Naša wjes ma přichod“. Dešno, dobyćer lońšeho 26. koła, předstaja so z krótkim filmom, w kotrymž je tež serbska rěč słyšeć.

Budyšin (SN/BŠe). Nałožk ptačeho kwasa přichodnu sobotu so z wulkimi kročelemi bliži. Nimo kwasneje hosćiny, kotruž dźěći we łužiskich pěstowarnjach a zakładnych šulach přihotuja, so tež pjekarjo na tradiciju hotuja. Nimo słódkeho pječwa słuša lětsa zaso wosebita titka k tomu, kotruž móža sej pola Załožby za serbski lud wobstarać. Wosebitu marketingowu akciju je załožba loni z podpěru Lionoweho kluba přewjedła, lětsa pak je dospołnje swójska. Tež wosebity QR-code je zaso na titce wotćišćany, kotryž wjedźe ludźi na internetnu stronu załožby.

We wobłuku regionalneho wubědźowanja „Młodźina hudźi“ móže so talentowany dorost w regionje Sakska Łužica za krajne finale w Zwickauwje kwalifikować. Sobotu towarstwo Młodźina hudźi­ wurisanje we Wojerecach zahaji.

Wojerecy (SiR/SN). „Wubědźowanje je Wojerecam wuwěšk a dźěćom kaž tež młodostnym składnosć, drohotne nazhonjenja we wobłuku zakładneho wu­risanja zběrać“, rozłožuje jednaćelka towar­stwa Młodźina hudźi Christiane Vogel­ woznam zarjadowanja.

Němska hudźbna rada wubědźowanje wot lěta 1964 na zwjazkowej runinje wuhotuje. Wojerecy su mjeztym 29 lět jeho hosćićel w regionje. Kóždolětnje posta­ja rada kategorije a wuměnjenja za wob­dźělenje. „Po rozdźělnych starobnych kla­sach maja dźěći a młodostni wěste nadawki spjelnić. Tak je na přikład předpisane twórby wšelakorych dobow předstajić. Tež časowy limit měli wobdźělnicy dodźeržeć“, Vogel podšmórnje.

Na Kulowskej wyšej šuli so tuchwilu šesći­na šulerjow a šulerkow na wučbje serbšćiny wobdźěla.

Kulow (AK/SN). We Wyšej šuli „Korla Awgust­ Kocor“ Kulow na wšelakore wašnje serbšćinu wuwučuja. To podšmórny direktorka Ines Lešowa na sobotnym dnju wotewrjenych duri. „Nam dźe přede­wšěm wo rěč. Šulerki a šulerjo pak ze­znajomjeja so tohorunja ze serbskimi stawiznami, wosobinami, historiskimi městnosćemi kaž tež ze serbskej kulturu“, wona rjekny. „Smy jenička wyša šula w starym Wojerowskim wokrjesu, kotraž wučbu serbšćiny wot 5. hač do 10. lětnika podawa, a to hižo wjele lět.“

Davos (dpa/SN). W šwicarskim Davosu su dźensa 50. kóždolětny Swětowy hospodarski forum zahajili. Na spočatku je prezident USA Donald Trump k wobdźělnikam porěčał. W běhu dnja slědowaše zastupowacy chinski ministerski prezident Han Zheng. Na štyri dny trajacym zetkanju w Alpach wuradźuje 3 000 wobdźělnikow z politiki, hospodarstwa a towaršnosće wo tym, kak mjezynarodne problemy najlěpje rozrisać. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) porěči tam zajutřišim, štwórtk.

Zymske njewjedra w Španiskej

Valencia (dpa/SN). Njewjedra ze sněhom a zmjerzkami su sej w Španiskej znajmjeńša tři smjertne wopory žadali. Dwě wosobje stej zmjerznyłoj, dalšeho muža su třěšne cyhele zarazyli. Wichorowa nižina „Gloria“ ze šćipatym wětřikom, sněhom a dešćom cychnuje předewšěm na wuchodźe kraja a nad Balearskimi kupami. Tam su wosom metrow wysoke žołmy morja naměrili. Na kupje Mallorca je so w běhu 24 hodźin 200 litrow dešća na kwadratny­ meter našło.

Jednaja přećiwo Trumpej

Dźiwje swinje w měsće su mjeztym tež problem w mecklenburgsko-předpomorskim Greifswaldźe. Kónc tydźenja dyrbjachu samo­ tamniši lěsny stadion zawrěć a planowanu koparsku hru wotprajić, po tym zo běchu so tam swinje zasydlili. Mjeztym su je wućěrili. Wot februara chce so wosebity manager problemej dźiwich swini w měsće wěnować. Foto: dpa/Stefan Sauer

Zasrěbnjenje šofera za wodźidłom transportera je w Porynsko-Pfalcy někotre nje­zboža zawinowało. Na kóncu běchu sydom awtow a wabjenska tafla wobdźělenych a škoda 100 000 eurow načinjena. 37lětny bě so při jězbje zasrěbnył a kontrolu nad wodźidłom zhubił. Transporter zrazy do wabjenskeje tafle, kotraž padny na dwě awće. Jězdźidło wlečeše taflu za sobu a wobškodźi dalše awta. Policija pyta nětko za swědkami njewšědneho njezboža.

Wopity šofer je w Lipsku z awtom na wobchadnej kupje do ample zrazył. Spyta drje ćeknyć, policisća pak jeho dosa­hnychu. Test dycha wunjese 1,3 promile alkohola. Při dokładnišim přepruwowanju personalijow zastojnicy zwěsćichu, zo běchu 49lětnemu wodźerjej awta hižo před dnjemi jězbnu dowolnosć sćazali, po tym zo běchu jeho pjaneho za wodźi­dłom lepili.

Berlin (dpa/SN). W zwadźe wokoło kónca zmilinjenja brunicy dla čłonojo bywšeje wuhloweje komisije ćišć na zwjazkowe knježerstwo powjetšeja. Něhdyša sobupředsydka komisije Barbara Praetorius a třo dalši čłonojo su dźensa „wupowědźenje wuhloweho kompromisa přez zwjazkowe knježerstwo“ kritizowali. Tomu přizamknychu so Kai Niebert z Němskeho přirodoškitneho kruha, energijowy fachowc Felix Matthes z ekoinstituta a klimowy slědźer Hans Joachim Schellnhuber, něhdyši direktor Podstupimskeho institurrta za přeslědźenje sćěhow klimy.

Wuhlowa komisija bě před lětom koncept skónčenja zmilinjenja brunicy předpołožiła. Z wida wjacorych čłonow so zwjazkowe knježerstwo na kompromis nastupajo zawrjenje brunicowych milinarnjow, wo kotrymž běchu měsacy dołho jednali, njedźerži.

Washington (dpa/SN). Wodźacy demokraća w Domje reprezentantow USA su pólskeho prezidenta Andrzeja Dudu namołwjeli, dwělomny zakoń wo disciplinowanju sudnikow zadźeržeć. Pólska justicna reforma dawa přičinu „k hłubokej starosći“, dokelž zasady njewotwisnosće justicy a dźělenje mocow njerespektuje“, rěka w lisće, kotryž staj předsyda wuběrka za wonkowne naležnosće Eliot Engel a předsyda za Europu zamołwiteho podwuběrka Wiliam Keating podpisałoj. „Wot lěta 2015 je Waše knježerstwo znjeměrnjace kročele zahajiło, zo by swoju móc na kóšty demokratiskich institucijow Pólskeje zaručiło“, wonaj pisataj.

Předsydka Domu reprezentantow USA Nancy Pelosi chcyše so dźensa w Krakowje z prezidentom pólskeho senata Tomaszom Grodzkim zetkać a z nim tež wo justicnej reformje rěčeć.

Knježaca strona PiS bě minjene lěta justicu kraja přetworiła. Komisija EU je tohodla wjacore jednanja přećiwo Pólskej zahajiła. Najnowši nastork je zakoń wo disciplinowanju sudnikow.