Aus der aktuellen Ausgabe vom Mittwoch, 22 Januar 2020

Davos (dpa/SN). Klima a swětowa politika steještej w srjedźišću dźensnišeho wuradźowanja Swětoweho hospodarskeho foruma w šwicarskim Davosu. Po tym zo bě prezident USA Donald Trump kongres wčera oficialnje wotewrěł, bě Europa dźensa wusahowaca tema. Na lisćinje rěčnikow steještaj mjez druhim španiski ministerski prezident Pedro Sanchez a prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen. Rozjimać chcychu połoženje na Bliskim wuchodźe, a planowany bě nimo toho přinošk britiskeho trónoweho naslědnika princa Charlesa. Tón chcyše na temu „Kak móžemy swět wuchować?“ přednošować. Na štyri dny trajacym zetkanju w šwicarskich Alpach wuradźuje 3 000 wobdźělnikow z politiki, hospodarstwa a towaršnosće wo tym, kak mjezynarodne problemy najlěpje rozrisać. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) tam jutře porěči.

Waršawa (dpa/SN). Prěnja wukrajna jězby wjedźeše noweho prezidenta Zwjazkoweje rady Dietmara Woidku (SPD) dźensa do Pólskeje. W běhu dnja chcyše so braniborski premier z pólskim wonkownym ministrom Jacekom Czaputowiczom zetkać. Woidke je zdobom koordinator zwjazkoweho knježerstwa za němsko-pólske zhromadne dźěło. Do wotjězda wón zdźěli, zo ma za wažne runje w politisce nic přeco jednorych časach zwjazanosć mjez krajomaj wuzběhnyć.

Na spočatku wizity wočakowaše Woidku prezident pólskeho senata Tomasz Grodzki. Wón přisłuša opoziciskej Wobydlerskej koaliciji, kotraž ma w senaće wjetšinu. Grodzki chcyše w rozmołwje tež planowany zakoń wo disciplinowanju pólskich sudnikow narěčeć.

Na programje dźeń trajaceho wopyta Dietmara Woidki stejachu tež rozmołwy ze statnym sekretarom za infrastrukturu Andrzejom Bittelom, maršalku sejma Elżbietu­ Barbaru Witek a maršalom partnerskeho wojewódstwa Mazowieckie Adamom Struzikom.

Lětsa prěni pad wulce natykliweje mrětwy w Němskej zwěsćeny

Podstupim (dpa/SN). Němska ma lětsa prěni wobkrućeny pad ptačeje gripy: Po informacijach braniborskeho ministerstwa za škit přetrjebarjow su wirus ptačeje mrětwy H5N8 pola wulkeho łysaka (Blessgans) pola Baršća njedaloko mjezy k Pólskej zwěsćili. Wokrjes Sprjewja-Nysa je informaciju mjeztym wobkrućił. Tuchwilu wuchadźeja hišće z jednotliweho pada. Wulce natykliwu chorosć běchu prawdźepodobnje ćahawe ptaki sobu přinjesli. Z toho móža wuchadźeć, dokelž su wirus pola dźiwjeho ptaka registrowali, zdźěli Elke Reinking, rěčnica Friedricha Löffleroweho instituta. Tuchwilu je tójšto ćahawych ptačkow po puću. Zo je so hižo raz čłowjek z wirusom H5N8 natyknył, dotal znate njeje.

Dźe-li wo wukonowe přehladki rjemjesła, su jich hišće tři we Łužicy: w Choćebuzu, Złym Komorowje a Lubiju. Budyšin a Kamjenc stej serbskim rjemjeslnikam tež něhdy zmóžniłoj swoje wukony předstajić. Hornjołužiski Lubij z Konventu leži zboka dwurěčneho regiona a njeje tuž tak powabny. Što serbskim firmownikam, čłonam­ Zwjazka serbskich rjemjeslni­kow a předewzaćelow potajkim zbywa? W Hornjej Łužicy skerje ničo. Nimo toho začuwaš lědma angažementa, so něhdźe prezentować. Wězo je ličba na tajkich wikach wobdźělacych so hornjoserbskich rjemjeslnikow přeco hižo chětro skromna była. A ći, kotrychž sy na wustajenišću tehdy w Budyšinje abo Kamjencu časćišo widźał, nětko hdys a hdys na Choćebuskich rjemjeslniskich wikach zetkawaš, na zhromadnym stejnišću ZSRP. Derje, zo to hišće mamy, zo so sobotu a njedźelu tři delnjoserbske firmy jako tajke w Choćebuzu předstaja. Axel Arlt

Najstarši a drje tež najznaćiši serbski lěkar, wyši medicinalny rada dr. Beno Bulank, swjeći dźensa w Budyšinje pjećadźewjećdźesaćiny. Mnozy přiwuzni, přećeljo, bywši kolegojo, serbscy a němscy něhdyši pacienća su jemu k wosebitemu jubilejej wutrobnje gratulowali a wšo dobre do dalšich lět přeli. Hakle kónc decembra 2012 bě wón w žohnowanej starobje nimale 88 lět w fachowej praksy za nutřkownu medicinu syna dr. Tomaša Bulanka lěkarić přestał. Jubilar bě tehdy najstarši hišće praktikowacy medicinar Budyskeho wokrjesa, kiž je tež hišće swojich pacientow doma w Budyšinje a na wsach wopytał a rady pobjesadował.

Wčera před 225 lětami zemrě po cyłej Němskej znaty knihićišćer a nakładnik Pětr Elias Šěrach w durinskim Rudol­stadće. 5. oktobra 1742 bě so wón jako syn fararja Hadama Zachariasa Šěracha w Malešecach narodźił. Bratr Pětra Eliasa bě Hadam Bohuchwał Šěrach, pozdźiši duchowny w Budyšinku kaž tež wustojny pčołar a přirodospytnik. Jeju dźěd pak bě 1656 w Křidole pola Kamjenca rodźeny pozdźiši farar Pětr Šěrach w Chrjebi, wótc sławneho Šěrachec rodu. Pětr Elias Šěrach nawukny powołanje knihićišćerja w Rudolstadće, sta so z najwuznamnišim a najwušiknišim ćišćerjom knihow swojeho časa a bě po cyłej Němskej znaty. Samo sławny Friedrich von Schiller jeho w swojich basnjach wuchwalowaše. Pětr Elias Šěrach bu z wulce připóznatym nakładnikom, kiž dóstawaše knihićišćerske nadawki z cyłeje Němskeje a samo ze susodnych krajow. Wón ćišćeše tež serbske knihi, mjez druhim nabožnu lekturu a w lěće 1773 nowonakład serbskeho wudaća Noweho zakonja kaž tohorunja někotre spisy wo Šěrachec swójbnych, na přikład za kwas swojeje maćerje-wudowy z duchownym Jenčom w Palowje (Pohla). Manfred Laduš

Worklečanska šwalča Petra Kupcyna je prěni raz drastu za serbsku ewangelsku njewjestu w nadawku Myšečanskeje pěstowarnje zešiła.­ Podpěrałoj stej ju nawodnica Malešanskeje pěstowarnje Borbora Kralowa a Budyski Serbski muzej z historiskim wobrazom. Prěni raz budźe tuž holčka Myšečanskeho dźěćaceho přebywanišća dźens za tydźeń drastu zhotowana. Foto: SN/Hanka Šěnec

Łaz (AK/SN). W zjawnym bliskowobchadźe trjeba 15 wsow Łazowskeje gmejny dobre busowe zwiski. To podšmórny wjesnjanosta Thomas Leberecht (CDU) na wčerawšim posedźenju gmejnskeje rady. Předewšěm mjeńše wsy dyrbja porjadny busowy zwisk měć. Tuchwilu zdźěłuje Budyski wokrjes nowy koncept busowych čarow, při čimž chce Łazowska gmejna swoje přeća sobu zapřijeć. Za to schadźuja so zamołwići wokrjesa a města Wojerec přichodne tydźenje k wjacorym rozmołwam. Při tym chcedźa na jednym boku wo konkretnych busowych zastanišćach rěčeć, ale tež wo jednotliwych busowych čarach.

Swinjorězanje na Rownjanskim Njepilic statoku je jedyn z wažnych terminow tamnišeho spěchowanskeho towarstwa­ Njepilic dwór. Mnozy ludźo na tónle dźeń runjewon čakaja.

Rowno (JoS/SN). Nawal zajimcow na swinjorězanje minjenu sobotu w Rownom bě znowa wulki, a prěni kupcy su so hižo dołho do předanje nastupili. To swědči wo dobrym mjenje Njepilic statoka a wo słódnych­ wudźěłkach, kotrež tam zhotowjeja.

Jako běchu so ludźo z nakupjenymi dobrotami zaso domoj podali abo sej na městnje to abo tamne słodźeć dali, ležeše za čłonami spěchowanskeho towarstwa tydźeń połny dźěła, kotryž často dlěje hač wosom hodźin wob dźeń traješe. Za wosebje zwjeselace předsyda Rownjanskeho towarstwa Manfred Nikel ma, zo někotři čłonojo samo dźěl swojeho lětneho dowola wopruja, zo móhli při přihotach na swinjorězanje pomhać.

Pawšalne spěchowanje Njeswačansku gmejnsku radu wužaduje

Njeswačidło (JK/SN). Na dnjowym porjedźe wčerawšeho posedźenja Njeswačanskeje gmejnskeje rady steještej wažnej nadawkaj: kak rozdźělić a skutkownje zasadźić srědki z pawšalneho spěchowanja Sakskeje k skrućenju wjesneho ruma a zaručić spěchowanje k sylnišej prezency dwurěčnosće w gmejnach serbskeho sydlenskeho ruma. Gmejnski zarjad bě hižo někotre ćežišća namjetował, kotrež wjesnjanosta Gerd Schuster (CDU) rozłoži. Nimo toho zo móhli so wobdźělić na projekće, w zakładnej šuli škit před słóncom zatwarić dać a podpěrać iniciatiwu, kotraž planuje hrajkanišćo w Njeswačidle, móhli srědki za druhi wuchowanski puć w pěstowarni wužiwać.