Aus der aktuellen Ausgabe vom Dienstag, 01 Dezember 2020

Drježdźany (dpa/SN). Štóž hody swojich přiwuznych w Sakskej wopyta, móže w tymle času w hotelu abo pensiji přenocować. Tole je strowotniske ministerstwo wčera zdźěliło. Nowe, wot dźensa płaćiwe rjadowanje drje hotelam dźěło dale zakazuje, zmóžnja pak zdobom wuwzaća: „Z trěbnych powołanskich, socialnych a lěkarskich přičin“ su přenocowanja móžne. Mjenowane socialne přičiny poćahuja so po informacijach ministerstwa na swójby. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je wčera planowane wotewrjenje hotelow přez hody we wjacorych zwjazkowych krajach kritizowała. Wona je drje zasadnje za to, razne wobmjezowanja přez hody trochu zběhnyć. Zo pak wot koronapandemije wosebje potrjechene kraje nětko hotele wotewru, „za to bě jej fantazija pobrachowała“.

Berlin (dpa/SN). Z wida zwjazkoweho ministra za hospodarstwo Petera Altmaiera (CDU) njejsu w nowembru a decembru wupłaćene pomocy koronapandemije dla dołhodobnje zapłaćomne. „Njemóžemy cyle wěsće na njewobmjezowany čas jara wobšěrne naprawy kaž zarunanje wobrota dale wjesć“, rjekny Altmaier rozhłosownikam. W nowembru a decembru Zwjazk firmam, kotrež su wot naprawow koronawirusa dla wosebje potrjechene, hač do 75 procentow wobrota předchadźaceho měsaca zapłaći. Za to su cyłkownje 30 miliardow eurow zaplanowali. Altmaier přizna, zo dochadźa při projekće tajkeho rozměra tež k njesprawnosćam.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) z toho wuchadźa, zo móža w januaru prěnich ludźi přećiwo koronawirusej šćěpić. „Naš zaměr je, zo hižo w januaru prěnje rizikowe skupiny a přistajenych hladarnjow šćěpimy“, rjekny Spahn dźensa w rozhłosowym sćelaku Deutschlandfunk. Wón na tym wobstawa, zo tež starych a chorych sobu jako prěnich šćěpja. Tak běchu to etikowa rada, Narodna wědomostna akademija Leopoldina a stajna šćěpjenska komisija doporučili.

Załožba za škit pacientow reagowaše zadźiwana na připowědźenje Spahna. Wona chcyła, zo słušeja sobudźěłaćerjo hladarnjow a na koronu schorjeni k prěnim, kotřiž serum dóstanu. Runje tak bě to njedawno tež zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) připowědźiła.

W durinskim Hildburghausenje su dźensa prěni króć w Němskej masowu akciju k testowanju wšitkich pěstowarskich a šulskich dźěći kaž tež kubłarjow zahajili. Třećina wšěch pěstowarnjow a šulow chcyše so na akciji wobdźělić.

Twarc elektroawtow z USA trjeba płoninu za twornju južnje Berlina

Grünheide (dpa/SN). Ameriski twarc elektroawtow Tesla smě za swoju planowanu fabriku w Grünheide juhowuchodnje Berlina dalše 82,3 hektary lěsa trjebić. Krajny wobswětowy zarjad Braniborskeje je jemu po informacijach wobswětoweho ministerstwa wčera dočasnu dowolnosć sposrědkował. Tesla trjeba płoninu po swójskim podaću jako składźišćo.

Dočasny započatk pušćenja wotpowěduje zakonjej za škit před emisijemi. Kaž z derje informowanych kruhow wuchadźa, je Tesla trěbnu płoninu wo 17 hektarow redukował. Při prěnim pušćenju běchu hižo 92 hektarow lěsa wotstronili. Tesla chce w swojej prěnjej europskej tworni přichodnje kóždolětnje 500 000 elektroawtow twarić. Šef předewzaća Elon Musk chce w Grünheide zdobom najwjetšu baterijowu fabriku swěta natwarić. Dotal nima Tesla hišće doskónčnu twarsku dowolnosć a je z dźělnymi přizwolenjemi na swójski riziko twarić započał. Přirodoškitarjo boja so negatiwnych sćěhow za wobswět.

Dźensa móžachmy potajkim prěnje woknješko adwentneho kalendra wočinić, na čož su předewšěm dźěći dawno hižo čakali. W našim medialnym času wšak su formy tajkeho kalendra jara rozdźělne. Hižo něšto lět su wone internetnje a Bóh wě w kotrych syćach přistupne, cyle pod hesłom, zo jenož to eksistuje, štož steji w syći. Štóž sej to bliže wobhlada spóznaje, zo za tym tójšto dźěła tči, mjenujcy jednotliwe přinoški za kóždy dźeń přihotować a wobdźěłać. Tójšto dźěła maja tohorunja organizatorojo žiweho adwentneho kalendra. Tajki drje su lětsa na wjacorych městnach wotprajili, w Radworskej wosadźe pak jón přiwšěm z trěbnymi hygieniskimi wuměnjenjemi přewjedu. A skónčnje njesměš zabyć, zo maja njeličomne mjeńše a wjetše dźěći cyle tradicionalny adwentny kalender w kuchni abo dźěćacej stwě wisajo. Derje, zo so tale „normalna“ forma dohodowneho wjesela z našeho pozdatnje moderneho časa hišće pozhubiła njeje. Marian Wjeńka

30. nazymnika 1945 dowjeze wosebity bus 30 serbskich šulerjow do Českeje Lípy. To běchu wuknjacy prěnjeje rjadownje „připrawnišća łužiskoserbskeho realneho gymnazija“. Wutworjenje gymnazija běštej čěska šulska Maćica (ÚMŠ) a Towarstwo přećelow Serbow (SPL) zmóžniłoj. Spočatk 1946 rozrosće ličba šulerjow na 59 w dwěmaj rjadownjomaj. 15. měrca potom rozrjadowachu mjeztym 61 hólcow a holcow na tři rjadownje. 34 šulerjow bydleše w internaće, tamni běchu hosćo čěskich swójbow. Třo młodźi Serbja z Wotrowskeje wosady (Jurij Pěčka, Beno Šołta a Jurij Wróbl) přińdźechu bjez předznajomosćow čěšćiny do 11. lětnika na měšćanski gymnazij. 22. septembra 1946 załožichu w Čěskej Lípje Towarstwo serbskich studentow. Předsyda bu Beno Šołta, wjednistwu přisłušeštaj tež Ben Budar a Beno Korjeńk. Wučerjo w Českej Lípje běchu kantor Jurij Šołta, Jurij Wuješ (wot decembra 1945), Bjarnat Rachela, Arnošt Skopa (wot januara 1946), Měrćin Zoba (wot měrca 1946), dr. Herman Šleca, Pawoł Wowčerk (wot spočatka šulskeho lěta 1946/1947). Wjednik gymnazija bě prof. Mikławš Krječmar. Na proze 1947 přećahny gymnazij do Varnsdorfa-Warnoćic. Mikławš Krawc

Ničo za mjechkliwcow: Najebać jeno štyri stopnje ćopłeje wody a pjeć stopnjow na powětře je so njedźelu rano něhdźe 25 čłonow Choćebuskich Polarnych liškow při Knorawskim jězorje (Sachsendorfer Baggersee) zetkało, zo bychu swój ritual lodoweho kupanja pěstowali. Runje w časach koronawirusa je jim skrućenje ćěła wosebje wažne. 1979 załožene towarstwo Polarnych liškow je krute zjednoćenstwo, kotrež so kóždu ­njedźelu rano mjez 9 a 10 hodź. něhdźe 15 mjeńšin do zymneje wody zwaži. Wosebite wjeselo maja, hdyž je jězor zamjerznjeny: Potom wudypaja sej dźěru, zo móhli so kupać. Minjene lěta wšak wjeselo miłeho wjedra dla wjace njemějachu. Foto: Michael Helbig

Mjezytm zo smy w zašłej zymje podarmo na trochu běłeje pychi čakali, je so dźensa dypkownje k 1. hodownikej tróšku sněžiło. Hornjołužiska krajina bě kaž z cokorom posypana, kaž je naš fotograf tule pola Wotrowa zapopadnył. Štož šoferow najskerje přejara wjeseliło njeje, pak je za wóčko rjane wokřewjenje. Foto: Feliks Haza

Hórki (aha/SN). Hač do wuměnkarskeje staroby bě dźensa 79lětny Hórčan Bernhard Vcelich za wodźidłom wulkich nakładnych awtow po puću. Při nakładowanju a wotkładowanju kaž tež při trěbnych reparaturach mašinow bě stajnje ćežkemu ćělnemu dźěłu wustajeny. To je sylneho, wulkeho muža formowało. Čłowjek njeby wěrił, zo je so docpěwši rentnarsku starobu wěnował dospołnje hinašemu dźěłu. Ze swojimaj wulkimaj rukomaj ­zamóže so filigranemu wužadanju stajić a twari Bože narodki, pyramidy a swěč­kate wobłuki. Lubosć dźěłać z drjewom a trěbne kmanosće za to je sej hižo wjele zašo přiswojił.

Zasadźenje na awtodróze

Wóspork. Policajskeho zasadźenja dla bě wčera rano awtodróha A 4 pola Wósporka dwě hodźinje zawrjena. Tam spyta ­policija wodźerja Renaulta zadźeržeć, dokelž wón njewěsće jědźeše. 44lětny zrazy najprjedy do praweho wobhrodźenja a potom dale jědźeše. Skónčnje jeho tola zadźeržachu. Muž pak wulěze a chcyše na napřećiwnu jězdnju hić. Na to jeho sputachu a do chorownje dowjezechu.