Serbska rjadownja wjac njeje
Radwor: Dwěle, zo je dosć personala za serbske a němske alfabetizowanje
Radwor (SN/MiR). W tutym šulskim lěće alfabetizuja šulskich nowačkow z maćernorěčnym pozadkom na Serbskej zakładnej šuli „Dr. Marja Grólmusec“ w Radworju zaso serbsce. Swójsku serbsku rjadownju, kotruž je Radworska staršiska iniciatiwa zašłe lěta wospjet wuspěšnje přesadźiła, pak hižo nimaja. Mjez nimi su dźěći ze serbskich swójbow runje tak kaž hólcy a holcy, kotřiž su serbšćinu w pěstowarnjomaj w Radworju nawuknyli. W cyłku je to 13 šulerjow, kotrychž tam serbsce alfabetizuja. Dalše wosom w tutej rjadowni 1a wuknu najprjedy po němskim alfabeće čitać a pisać. Rjadowniska wučerka tohole prěnjeho lětnika z 21 šulerjemi je Claudia Becklowa. 21 dźěći w rjadowni 1b wuwučuje Michaela Wenclowa. Wone započinaja serbšćinu pozdźišo w běhu šulskeho lěta wuknyć. W rjadowni 1b wuknu dźěći najprjedy dwě hodźinje wob tydźeń serbsce, pozdźišo tři abo štyri hodźiny. Mjez cyłkownje 42 dźěćimi stej dwě, kotrejž wužiwatej składnosć, dwě šulskej lěće w prěnim lětniku wuknyć.
Kóždy klik za dobre foto
„Štóž chce so swjeći prolować, tón dyrbi so dać molować ...“, rěka w ludowym spěwje, kotryž je Jan Arnošt Smoler do swojeje zběrki „Pěsnički hornich a delnich Łužiskich Serbow“ zapřijał. Za jeho čas a tež do toho njebě samozrozumliwe, zo so ludźo na płatnje zwěčnić dadźa. Woni mějachu fotografowanje husto za wulke kuzło a so jeho bojachu. Dźensa mi linka z pěsnje hdys a hdys po hłowje chodźi, hdyž mam słužbnje něhdźe fotografować. Přetož dyrbju derje rozmyslować, kotry fokus a motiw sej wupytam. Wěm drje, zo směm čłowjeka fotografować, kotryž so w zjawnym rumje pohibuje. Wěm pak ja, hač je sej druhi, kotrehož připadnje digitalnje zwěčnju, toho wědomy? Tež priwatnje, na swójbnych swjedźenjach a w kruhu přećelow, wostaju swoje šmóratko – štó ma dźensniši dźeń hišće fotoaparat při sebi? – skerje w zaku a so nadźijam, zo so zaćišće hłuboko do mojeho pomjatka zaryja.
CSD bjez serbskeje podpěry
Jonas Löschau je jedyn z organizatorow lětušeho Christopher-Street-Day (CSD) w Budyšinje. Tež zašłej lěće bě so wón wo poradźenje wjerška starał. Wo wužadanjach a sylnych signalach je wón Maximilianej Gruberej powědał.
Kotre dźěło teamej organizatorow něšto dnjow do CSD hišće do rukow hlada?
J. Löschau: Podpěraćeljo, kotřiž chcedźa so na zarjadowanju wobdźělić, so tež nětko hišće pola nas přizjewjeja. Tak dyrbimy plan wotběha hišće raz nastajić. Runje tak sej hłowu wo wšelkich scenarijach łamamy a rozmyslujemy wo alternatiwnych čarach po měsće. Wobhladamy sej hišće raz plany naměstow a rozmyslujemy, što móhło so stać, přińdźe-li tola wjace ludźi hač sej myslimy. Zasadnje pak sym derje přihotowani. Tři štwórć lěta wšak hižo na zarjadowanju dźěłamy. Smy wjele rozmyslowali a sej wšo derje přemyslili.
Kak wobchadźeće z mobilizaciju ze stron prawicarjow přećiwo zarjadowanju?
Zapłaćenje so komdźi
Dodawarjo solarneje miliny čakaja zdźěla dlěje hač lěto na swoje pjenjezy
Budyšin/Drježdźany (SN/mj/stp). Ze solarnymi panelemi hodźi so ze słónca čista energija zdobyć. Tale technologija zniža kóšty za milinu a je zdobom prawa kročel na dobro přirody. Podźěl energije z fotowoltaikowych připrawow na cyłkownej brutto-produkciji miliny w Němskej je wot lěta 2020 hač do lěta 2024 wot 8,6 na 14,7 procentow stupał. Ličbje pokazujetej, zo bywa wužiwanje fotowoltaikowych připrawow lěto wob lěto wuznamniše.
Na wjerškach wšo druhe zabudu
Achim Mič je spočatk 2000tych lět w horinach w Pakistanje přebywał. Milenka Rječcyna je so ze serbskim krosnowarjom rozmołwjała, kotryž woswjeći jutře w Sulšecach swoje 70ćiny.
Knježe Mičo, na čo so dopominaće, hdyž mysliće na Laila Peak, při kotrymž je zašły tydźeń něhdyša biatletka a krosnowarka Laura Dahlmeier smjertnje znjezbožiła?
A. Mič: Sym w lěće 2006 na ekspediciji w Pakistanje był a nimo Laila Peak běžał. Sym samo wo móžnej krosnowanskej turje na 6 096 metrow wysoki wjeršk rozmyslował. To je woprawdźe fantastiska hora, maš wulki lodowc, bazowe lěhwo je něhdźe 4 500 metrow wysoko. Tola Laila Peak je chětro nahły a kónčkojty, je technisce wužadacy a trochu strašny. Na njón zalězć, to kóždy njezamóže.
A kotra hora je była tehdy Waš cil?
Chróšćan na nałožku w Delnjej Łužicy so wobdźělił
Łaz (lmc/SN). Na jěchanskim turněrje tradicionalneho jěchanskeho swjedźenja we Łazu (Laasow) pola Wětošowa je so lětsa jako nowačk tež Chróšćan Měrćin Kubica wobdźělił. Na zarjadowanje, kiž so lětsa hižo 31. raz wotmě, běše jeho dołholětny znaty, wobsedźer křižerskich konjow z Błótow přeprosył. Byrnjež Měrćin Kubica spočatnje tróšku wahał – naposledk wón připraji. „Mějach sprawnje prajenje tróšku respekta, dokelž njejsym so do toho nihdy na tajkim wubědźowanju wobdźělił“, wón praji. Dalše wužadanje za njeho běše, zo prěni króć na 890 kg ćežkim zymnokrejnym konju jěchaše. Tute konje su wo wjele ćeše a sylniše hač te, na kotrychž je jako křižer jěchać zwučeny.
Wubědźowanski kóń z mjenom Lucky je w Błótach doma, běše pak wospjet w křižerskich procesionach w Hornjej Łužicy po puću. W Delnjej Łužicy rěka wubědźowanje „rejtowanje wó kołac“ a wone je hornjołužiskemu jěchanju po šćernišću podobne.
Je to normalita?
Wjesny swjedźeń, na kotrymž cyła wjes pomha? Na kotrymž program samozrozumliwje wjesnjenjo wuhotuja? Je to normalne? Za mnje haj. Jako Serbowce njeje mi tale zhromadnosć cuza. Hdźež njehraje žanu rólu, hač druheho TYkaš, dokelž tak abo znak kóždeho znaješ. Hdźež stej kultura a wšědny dźeń wusko zwjazanej – to je normalita. Ale runje tuta normalita je někotremužkuli druhemu cuza.
Słowjanski hród w nuzy?
David Chmelík ma wospjet ćeže Wětošowej swoju podruž zapłaćić
Wětošow/Raduš (SN/MiP). W powěsćach njedźelnišeho delnjoserbskeho wusyłanja informowaše Rozhłós Berlin-Braniborska (RBB) wo tym, zo je poćah mjez wobhospodarjom Słowjanskeho hrodu w Radušu Davidom Chmelíkom a městom Wětošow nadal napjaty. „Po informacijach RBB njeje David Chmelík dotal wšitke zličbowanki města zapłaćił“, rěkaše tam.
Chmelík, kotryž je zdobom załožićel a prezident załožby Slavonic Europe, ma wjacore njezapłaćene zličbowanki napřećo dalšim wěrićelam w regionje. „To je přičina, zo dołhodobniše wotnajenske zrěčenje mjez Chmelíkom a městom njeeksistuje“, pisaja w powěsći. Nažel njeběchu prócowanja wo rozmołwu našeho wječornika z Davidom Chmelíkom wuspěšne. Wón sam je w interviewje ze sćelakom RBB podšmórnył, zo je wšitko zapłaćił.
Dožiwja dwurěčnosć na italsko-słowjenskej mjezy
Budyšin (SN/StP/mj). W lěćnym času so wjele ludźi do dowola poda, tak tež serbski zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman. W tutym lěće je sej wosebity cil wupytał: Město Gorizia na sewjeru Italskeje, na mjezy k Słowjenskej.
Nimo Kamjenicy je namjezne město lětuša Europska kulturna stolica. Tuž njezadźiwa, zo nadeńdu tu wosebje zajimcy kultury mnoho atraktiwnych poskitkow. W Rafut-parku nadeńdu na přikład zwukowu instalaciju „Symphonic forest“. W projekće su mjez druhim Drježdźanscy sinfonikarjo sobu skutkowali. „Wobchody su składnostnje spožčenja titula ‚Kulturna stolica Europy‘ krasnje wupyšene a wuhotowane“, tak Marko Šiman powěda. Wón rozprawja dale wo njeličomnych zarjadowanjach w měsće, kotrež přićahuja wšitke generacije: kinowe wječory, jazz- festiwal, open-air koncerty a wustajeńcy we wšelakich muzejach. Chłóšćenka w programje města je wysokoskok z hudźbu na wosebitym městnje, Europskim naměsće. Wot lěta 2004 wjedźe přez naměsto mjeza mjez Italskej a Słowjenskej. Wone je wuraz zhromadnosće europskich statow.
„Bleiche“ mjez sto najlěpšimi hotelemi Europy
Borkowy (SN/MiR). Borkowski hotel Bleiche Resort & Spa słuša k sto najlěpšim prózdninskim hotelam w Europje. To je wuslědk aktualneho rankinga renoměrowaneho šwicarskeho hospodarskeho magacina Bilanz. Błótowski resort je 91,1 dypkow docpěł a wobsadźi w kategoriji „100 najlěpšich dowolowych hotelow w Europje 2025“ 57. městno. Po posudku słuša Bleiche do kategorije „wurjadne“. Mjez najlěpšimi su štyri dalše hotele po cyłej Němskej a dwaj w Berlinje. Bleiche pak je jenički w nowych zwjazkowych krajach.
