Łužica filmowca stajnje zajimowała a inspirěrowała
Huska (CS/SN). Filmowy režiser a producent Konrad Herrmann bě zwjeseleny a překwapjeny, jako widźeše wulku ličbu wopytowarjow na špihelowej žurli Hušćanskeho hrodu. Na filmowy wječor přichwatali su zwjetša ludźo, kotřiž běchu Němsku demokratisku republiku hišće sami jako dorosćeni dožiwili. Film, kotryž 1948 w Budyšinje rodźeny a mjeztym wjele lět w Berlinje bydlacy Konrad Herrmann předstaji, dótka so ćěmneho kapitla jeje stawiznow. „Honeckerowy trašacy plan“ wotkrywa pozadki w dalokej měrje zatajeneje woprawdźitosće: Něhdźe 85 000 wobydlerjow NDR steješe na tajnych lisćinach. Jich chcychu w padźe wójny abo katastrofow zajeć a do lěhwow tyknyć. Při tym jednaše so wo opozicionelnych, kotřiž chcychu NDR wopušćić, abo wo cyrkwinsce angažowanych. Zasłužba Herrmanna je, zo njepokazuje jenož dokładnje rešeršowane wobsahi aktow, ale zo je zamóhł potrjechenych před kameru dóstać: Tych, kiž stejachu na lisćinach, a tež tych, kotřiž su lisćiny zestajeli. Runje w poslednim padźe bě to njesměrnje ćežko, dokelž bě lědma štó zwólniwy něšto k temje rjec.
K smjerći wuměłca-molerja Jana Buka
Serbski moler Jan Buk zemrě 1. jutrownika w 97. žiwjenskim lěće. W rozestajenju z dogmatiskimi nahladami wo tym, što měło serbske wuměłstwo zdokonjeć, a we wotmjezowanju wot kulturnopolitiskich předpodaćow nasta cyle swójske Bukowe tworjenje. Tak sta so wón z reprezentantom nowočasneho serbskeho wuměłstwa. Jeho wuměłski euwre přeswědči z kwalitatiwnej wurunanosću. Z bědnych prócowanjow za čas studija we Wrócławju a w Drježdźanach spočatk 1950tych lět, ze zasakłeho zakitowanja swójskich wuměłstwowych nahladow přećiwo zadźěwkam časa nastachu harmoniske kompozicije krajinow, ćišnow a aktow we wobknježenej formje.
Pokazuja jutrowne znamki a kołki
Wšitke techniki w jednej swójbje
Slepo (JoS/SN). Dobra nalada knježeše minjeny kónc tydźenja mjez wopytowarjemi 22. Slepjanskich jutrownych wikow runje tak kaž mjez 35 jejkadebjerjemi a něhdźe 50 wikowarjemi z Łužicy a wot druhdźe. Nalěćo je so ze swojeje najrjeńšeje strony pokazało a mnohich ludźi do Serbskeho kulturneho centruma přiwabiło. Woni wužiwachu mjez druhim składnosć, wobhladać sej wosebitu wustajeńcu, přehladku debjenych jejkow ze zašłych wjace hač 20 lět. Najmjeńši wopytowarjo zajimowachu so skerje za ćipki, kotrež běchu so hakle krótko do toho wulahnyli.
Na žurli Serbskeho kulturneho centruma móžachu wopytowarjo debjerjam při jich filigranym dźěle přihladować a samo dožiwić, kak woni jeja štrusow abo emuwow pisanjeja. Wosebitosć stejnišća Roßbachec swójby z Choćebuza bě, zo sy tam wšitke debjenske techniki wobdźiwać móhł. Dagmar Roßbach wěnuje so wužrawanju a škrabanju, mandźelski Wolfgang a wnučk Bruno wobknježitaj wóskowanje a wnučka Emma bosěrowanje. Najstarša wobdźělnica bě Uta Čižankowa z Horow, najstarši wobdźělnik Kurt Pluta z Běłeje Wody.
Płody swojeje pilnosće žnjeli
Hudźba w žiwjenju dźěći a młodostnych wažnu rólu hraje. Tak chodźa tydźeń wob tydźeń do hudźbneje šule a wuknu na instrumenće hrać. Zo móhli swoje zamóžnosće dale wuwić, dyrbja zdobom wšědnje zwučować. Płody pilnosće móžachu talenty minjeny kónc tydźenja na krajnym wubědźowanju „Młodźina hudźi“ w Lipsku žnjeć.
Lipsk (SN/BŠe). „Wubědźowanje ,Młodźina hudźi‘ je mjez mnohimi hudźbnymi wurisanjemi něšto wosebite. Wjele wuměłcow dźě słuša k mytowanym. Tole měli sej wšitcy wuwědomić. Hudźba je wam něšto wosebite, za čož wjele časa woprujeće. Waša zahoritosć mje jara zwjesela“, zwurazni jednaćelski prezident Zwjazka wuchodoněmskich lutowarnjow dr. Michael Ermrich, podpěraćel krajneho wubědźowanja „Młodźina hudźi“.
Wulki respekt!
Socialne prašenje 21. lětstotka
Smochćicy (SN/bn). „Rozmach prawicarstwa“ rěkaše wčera přednošk Sebastiana Friedricha w Smochčanskim Domje biskopa Bena. W rjedźe tamnišeho foruma rozjimaše Duisburgski socialnowědnik a žurnalist z wuraznje „lěweje perspektiwy“ přičiny, towaršnostne pozadki a hłownych akterow mjenowaneho postupa.
„Spočatnje chcu na to skedźbnić, zo mam wopřijeće ‚ruk naprawo‘ za problematiske. Jedna so skerje wo wlečity proces, kotryž po cyłej Europje wobkedźbujemy“, Sebastian Friedrich podšmórny. Rozmach prawicarstwa zepěra so za njeho na štyri stołpy. „Klasiske konserwatiwne strony njejsu kmane byli, reagować na towaršnostne změny, kotrychž zazběh tworja hibanja 1960tych lět. Wjetšina z nich je so tuž modernizaciji přiměriła a ju zdźěla aktiwnje šěriła“, wědomostnik rozłoži, mjez druhim prawa žonow a runostajenje homoseksualnych wuzběhujo. „Něhdźe 20 do 25 procentow stronjanow pak tele změny wotpokaza, z čehož nasta fundament dźensnišich narodnokonserwatiwnych prudźenjow.“
Ta ćišina tak wulka je
Z wulkim wuměłcom so rozžohnowali
Njebjelčicy (SN/JaW). Syła Serbow je wčera popołdnju wuznamneho molerja, čestneho wobydlerja Njebjelčanskeje gmejny a čestneho wobydlerja Budyšina a čestneho čłona Zwjazka serbskich wuměłcow (ZSW) Jana Buka na Njebjelčanskim kěrchowje k rowu přewodźała a so z nim rozžohnowała. Nimo swójbnych běchu tež mnozy zastupjerjo serbskich institucijow a serbskich towarstwow přitomni kaž tohorunja zastupjerjo komunow.
Wo knihach a kniharni (05.04.19)
Logistika knihow w Němskej a němskorěčnym rumje wotpowěduje systemej pawčiny. Dźensa sej knihu w kniharni skazaš, jutře móžeš sej ju hižo wotewzać.
Wulkowikowar Koch, Neff & Volckmar ze Stuttgarta je jedyn z tych, kotřiž hižo wot lěta 1829 knihi do wšěch kónčin Němskeje rozšěrjeja. Załožer Friedrich Volckmar natwari w Lipsku wobchod, zo móhli kniharnje a nakładnistwa we wuskim kontakće być. Karl Voerster, prawnučk załožićela, bě 1928 prěni raz zmóžnił knihi kniharnjam přez nóc dodawać. Z Němskej železnicu so dojedna, spěšnikam do wosom najwažnišich wulkoměstow Němskeje knižne wagony připójsnyć. Zrodźeny bě system dodawanja knihow přez nóc.
W Druhej swětowej wójnje so hospodarske twarjenja zničichu. Prowizorisce wěste dźěle znowa natwarichu, ale 1948 přesydli so mějićelska swójba politiskich přičin dla z Lipska do Stuttgarta. Lěto pozdźišo Lipšćansku firmu wuswojichu. W samsnym lěće wuńdźe w Stuttgarće prěni powójnski katalog knihow. Pod mjenom Koehler & Volckmar nasta w Kölnje nowe twarjenje za wulkowikowarja.
