Lětnje prózdniny so z wulkimi kročelemi bliža a što drje je rjeńšeho, hač sej zhromadnje z dźěćimi swoju dowolowu knižnu lekturu wupytać směć. Zo je tež dorosćenemu dobytk, sej jónu knihu za młodostnych do kófra tyknyć, dopokazuje loni w samsnym času wušła kniha Jasminki Petrović „Lěćo za započatkarjow“, kotruž je Lubina Hajduk-Veljkovićowa zeserbšćiła. Ćim bóle, je-li dowolowy cil Chorwatska abo samo kupa Hvar.
Budyšin (SN/bn). Sobotu zakónčitej dwě zarjadowani – „HUBA & SŁOWO“ a „RUKA & NOHA“ – w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle lětuše wubědźowanje talentow „Lampenfieber“. Pod hesłom „Měr je ...“ stej wobłukaj tworjace wuměłstwo a hudźba hižo wotzamknjenej. Mjezyfacit Dirka Albersa, nawody předsydstwa wurisanje zhromadnje z towarstwom Kamjentny dom wuhotowaceje wokrjesneje lutowarnje, je pozitiwny: „Wokomiknity staw zwjesela. Prěnje finale segmenta ‚WOKO‘ kónc apryla w Kamjentnym domje bě hladajo na zapodate twórby poradźene. Wobłuk ‚WUCHO‘ mam hladajo na mnóstwo wobdźělnikow kaž tež přihladowarjow samo za grandiozny.“
Njedawno předstajichu dźěći a młodostni swoje hudźbne přinoški na Budyskim nalěću. „Žitne wiki běchu stajnje połnje wobsadźene. Jako čłon wukony hódnoćaceje jury sym z talentowanymi młodymi hudźbnikami rěčał. Wězo běchu trochu rozpjeršeni, ale wjeselachu so tež nad wulkim zajimom publikuma.“
Budyšin (CRM/SN). „Před něhdźe dwěmaj lětdźesatkomaj započach so z wosobinu Jana Kiliana a dalšimi serbskimi wupućowarjemi do Sewjerneje Ameriki a druhich zamórskich krajow zaběrać“, praji Trudla Malinkowa, wědomostna sobudźěłaćerka w Serbskim instituće, wutoru wječor w Budyskej měšćanskej bibliotece na Hrodowej mnohim němskim a serbskim zajimcam. Dźiwajo na městnosć přednoška a wjele wopytowarjow z kruha Staroměšćanskeho towarstwa Budyšina wěnowaše so wona dosć dokładnje Janej Kilianej jako teologej, spisowaćelej, přełožowarjej a kěrlušerjej, kiž běše so 1811 w Delanach (Döhlen) pola Kubšic swobodnemu žiwnosćerjej narodźił. Ze swójby pochadźachu hižo někotři ewangelscy duchowni. Jeho prěnjotny žiwjenski zaměr bě misionstwo. Po wuchodźenju Budyskeho gymnazija pak bě jemu jeno dźak zdźědźenemu nanowemu zamóženju móžno na uniwersiće w Lipsku studować, referentka potwjerdźi.
Pančicy-Kukow (CRM/SN). Znowa běštej chór Lipa a Křesćansko-socialny kubłanski skutk poslednju njedźelu róžownika na koncert do zahrody zežiwjenskeho a zeloweho centruma w klóštrje Marijinej hwězdźe přeprosyłoj. Tola što činić, hdyž hóstne ćěleso, delnjoserbski chór z Choćebuza, na kotryž běchu so wjeselili, jara krótkodobnje chorosće dla wotpraji? „W běhu dweju hodźin smy sej my, skupina Wólbernosće, wšo za wustup přihotowali“, móžeše Fabian Kaulfürst publikumej z jewišća zdźělić. A woni poskićichu jako kwintet perfektny koprogram, kiž znowa wo wulkej zamóžnosći něhdyšich chowancow 1. serbskeje kulturneje brigady swědčeše. Hač su to stare znate serbske pěsnje w naročnym nowym přetworjenju abo to a tamne cyle nowe, dlěje hač dwaceći lět dźě su woni w swojej komornohudźbnej zestawje nimoměry kreatiwni.
Detlef Kobjela skutkowaše wot lěta 1970 w Serbskim ludowym ansamblu, spočatnje jako hudźbny a pozdźišo jako šefdramaturg kaž tež wuměłski nawoda. Wot 1990 do 1995 bě wón intendant SLA. Kaž sam praješe, běše specifika domu něšto wosebite. Přetož wuměłsko-hudźbne naležnosće, předewzaća a nadawki so wot dźiwadła a druhich wuměłskich institucijow wotzběhuja. Wosebje fascinowaše jeho kreatiwny element ansambla. Mjeztym zo móža druhdźe twórby na jewišću předstajeć, kotrež hižo eksistuja, maja je w ansamblu zwjetša hakle wuwiwać.
Hdyž widźu wonka nalětnju zeleń, móžu sej tajku rejowansku lipu, kajkuž wopisujetaj Theresa a Fabian Jacobsec w Rozhledźe, žiwje předstajić. Z ideju wosebiteje městnosće za rejowanje zahajitaj wonaj junijske wudaće. Kaž zwučene, podam tule dohlad do někotrych temow noweho zešiwka.
Wo wožiwjenje rěče dźe w přinošku Leoša Šatavy. Wón wěnuje so tym, kotřiž we wobłuku rewitalizaciskich prócowanjow w Europje mjeńšinowe rěče wuknu. „Nowych wužiwarjow rěče" (new speakers) mamy tež w dwurěčnej Łužicy. Kajki je poměr mjez maćernorěčnymi Serbami a „nowymi wužiwarjemi“? Čehodla njeje rěč w kóždym padźe z etniskej identitu zwjazana? To stej jenož dwě zajimawej a wažnej prašeni w diskusiji wo rewitalizaciji.
Kreatiwnje dźěła.
Z masami wón spěwa.
Objektiwnje rozsudźa
w zmysle ludow přećelstwa.
Brodateho porjeńša
čapočka eksotiska.
Jeli jeho truny brinča,
serbske melodije klinča.
Ekscelentne stworił je
twórby zwučno-klinčace.
Lubozniwosć, sprawnosć, měr
su w žiwjenju jom‘ eliksěr.
Angažement je jemu wšo
za lubowane Serbowstwo.
Jandytar Hajnk-Förster
(Tekst nasta w lěće 2004)