Wo knihach a kniharni (23.06.17)
Před dwěmaj njedźelomaj běchu w Smolerjec kniharni tři talentowane młode serbske awtorki z hosćom. Wšitke tři dobychu lěta 2015 myto Literarneho wubědźowanja Ludoweho nakładnistwa Domowina a Załožby za serbski lud. Alena Belkotec, Annamaria Hadankec a Rejzka Delenkowa čitachu swoje mytowane twórby, kotrež su mjeztym w rjedźe Paternoster wozjewjene, a žnějachu připóznawacy přiklesk přitomnych. Zahorjeni běchu wot žortneho powědančka Rejzki Delenkoweje „Kermušny wobjed“, wosebje wušikneho zaplećenja ludoweje serbšćiny dla, kotrež wuwabi wutrobne smjeće.
Čitanje mytowanych wobdźělnicow minjeneho wubědźowanja bě zdobom zazběh do noweho, lětsa wotměwaceho so wubědźowanja, kotrež stej zarjadowarjej tónle měsac zjawnje wupisałoj. Wupisanje namakaja zajimcy na webstronomaj nakładnistwa a załožby.
Wo knihach a kniharni (02.06.17)
„Sylzy tu, tam wjeselo ...“, rěka w znatym spěwje Měrćina Weclicha – a podobnje budźe za dźěći, šulerjow a studentow, kotřiž w přichodnych tydźenjach a měsacach pěstowarnju, šulu a uniwersitu wopušća. Za nich, ale zawěrno tež za toho abo tamneho dorosćeneho, započnje so potom nowy žiwjenski wotrězk. Wony přechod do noweho leži w najrjeńšim času lěta. Čehodla tónle čas tuž njewužić, prjed hač kiwa prěni dźeń na nowym wukubłanskim městnje, z čerstwym napojom, ze słónčnymi nawočemi na nosu a z rjanej knihu w rukomaj? Móžnosće su runje tak mnohostronske kaž wuběr knihow.
Wo sylzy a wjeselo, kónc a započatk dźe tež w někotrych knihach LND. Małym a wulkim lubowarjam bajow, kotřiž so rady do starych časow zanurjeja, poručam třeći nakład „Serbskich powěsćow“. Hač Pumpot, Krabat, lutki, błudnički, připołdnica abo zmij – žana ze znatych bajowych postawow njesmě w zběrce falować. Erich Krawc bě před lětdźesatkami wjele znatych a mjenje znatych powěsćow wupytał a zestajił, Kurt Bałcar je wobdźěła a přełoži. Teksty wudospołnjeja woblubowane rysowanki Měrćina Nowaka-Njechorńskeho.
Wo knihach a kniharni (21.04.17)
Jutře přewjedźe Hornjołužiska towaršnosć wědomosćow swoje nalětnje zetkanje. Po zwučenym wašnju prezentuja w dopołdnišim zjawnym dźělu čłonojo towaršnosće swoje slědźenske projekty a najnowše publikacije, doniž njepřizamknje so popołdnju lětna zhromadźizna. Hdys a hdys tež publikaciju ze serbskej temu předstaja – tak lětsa knihu LND, kotruž z pomocu Zhorjelskeje towaršnosće realizowachmy. Znaty mjenowědnik Walter Wenzel je móhł na zakładźe slědźenjow prezidenta OLGdW Steffena Menzela w archiwach historiskeje wuchodneje Hornjeje Łužicy dotal njewobkedźbowany fundus serbskich wosobowych mjenow regiona přeslědźić a tak wobraz wo łužiskich sydlenskich stawiznach wudospołnić. Za čas reformacije bě w tójšto wsach wokoło Zhorjelca a Rothenburga hišće štwórćina do połojcy wobydlerjow serbska – wo tym znajmjeńša jich mjena swědča. Mjenje znate pak je, kak dołho su tam serbsku rěč hišće wužiwali – w 19. lětstotku hižo ani Smoler ani Muka kónčiny k serbskemu sydlenskemu rumej njeličeštaj.
Wo knihach a kniharni (13.04.17)
Hdyž so z Lipšćanskich knižnych wikow wróćiš, so će ludźo zwjetša prašeja: Na, kak je było? Što mějachu tam noweho? Wudani so za was docyła, zo maće tam wustajenišćo? Najspěšniše wotmołwy na to su: Bě zajimawe a napinace. Wjele knihow mějachu w poskitku, sobotu bě najwjace ludźi. Hač so wudani, njehodźi so w ličbach rjec.
Ale sprawnje prajene – wiki maja atmosferu, kotruž njemóžeš tak bjeze wšeho wopisać. Hdyž rano na wustajenišćo přińdźeš, to zetkaš wjele znatych. Nakładnistwa w susodstwje so mjeztym znaja. Zwjetša ma kóžde swoje wustajenišćo hižo wjacore lěta na samsnej městnosći. Hdyž su wiki za publikum hišće zawrjene, móža wustajerjo, druhdy tež jenički króć na cyły dźeń, sej te abo tamne stejnišćo woměrje wobhladać. Tak dyrbiš so rozsudźić, hač dźeš k dźěćacym kniham do druheje hale pohladać, přez syłu čakacych wopytowarjow, abo wostanješ w hali, hdźež sy.
Wo knihach a kniharni (10.03.17)
Lětsa wšudźom ze wšelakimi naprawami na 500. jubilej reformacije spominaja. Tak bu Lutherowy přełožk biblije wobdźěłany a znowa nakładowany, po cyłej Němskej wotměwaja so zarjadowanja, a na titulach mnohich nowych knihow móžemy sławnych reformatorow widźeć. Tež w LND je wóndano kniha k temje wušła, wězo z fokusom na serbsku Łužicu. Publikaciju z titulom „Pjeć lětstotkow – Serbja a reformacija“, kotraž wopřijima 19 přinoškow awtorow Jensa Buliša, Ines Kelleroweje, Tadeusza Lewaszkiewicza, Jana Malinka, Lubiny Malinkoweje, Trudle Malinkoweje, Madleny Norbergoweje, Edmunda Pjecha, Friedricha Pollacka a Měrćina Wirtha, je serbski superintendent Jan Malink wudał.
Wo knihach a kniharni (10.02.17)
Hdyž wětřikec hólcy wokoło domskeho cychnuja, potom, haj najpozdźišo potom je prawy čas sej knihu do rukow wzać. W prěnich januarskich dnjach takle před mojim woknom wichorješe. A z knihi, na kotruž běch přez rozhłosowu recensiju storčiła a kiž mje putaše, njeduješe mi mjenje zymskeho wětřika napřećo.
Ćěkańca a wupućowanje stej temje, kotrejž njemóžetej aktualnišej być. Lektura, kotruž tuchwilu čitam, so toho přima. Kak so žony w 1930tych lětach – mjez nimi spisowaćelka Anna Seghers abo basnica Mascha Kaléko – na wupućowanje z nacistiskeje Němskeje hotowachu, wo tym powěda historikarka Kristine von Soden w loni nazymu wušłej knize „Und draußen weht ein fremder Wind“.
Wo knihach a kniharni (13.01.17)
Přeju wam wšitkim žohnowane strowe nowe lěto, 2017 předewšěm pak chwile dosć knihi čitać.
Kónc minjeneho lěta su hišće wšelake zajimawostki wušli, kotrež wam tule poručam.
W Lipšćanskim nakładnistwje swj. Bena wuda Jens Buliš knihu „Das Bistum Meißen in der Reformationszeit“ z mnohimi historiskimi žórłami, dokumentami a wobrazami. Předsłowo spisał je starobiskop Joachim Reinelt.
W Budyskim nakładnistwje Lusatia wuńdźe kniha „Von Turm zu Turm – Regionalgeschichtliche Wanderung durch die Kirchgemeinde Malschwitz-Guttau aus Anlass der Wiederweihe der Kirchen zu Malschwitz 1716 und zu Guttau 1816“ awtora Eberharda Schmitta. Nowostka ma tež wosebity kapitl wo Serbach w Malešecach a Hućinje.
Rolf Dvoracek, znaty jako fotowy awtor Mojeje domizny, předpołoži dalši wobrazowy zwjazk. „Mein Bautzen – Bilder aus sechs Jahrzehnten“ žněje runje tajki dobry wothłós kaž hižo kniha „Aufbau und Verfall – Bautzen zwischen 1960 und 1990“.
Wo knihach a kniharni (09.12.16)
Studenća Sorabije swjeća jutře w Lipsku 300. róčnicu załoženja swojeho towarstwa, jednoho z najstaršich Němskeje. Dźensa pak eksistujetej dwě zjednoćenstwje, kotrejž so na samsnu tradiciju powołujetej. Dalokož wěm, so Lipšćanska Sorabija a Münsterske krajanstwo Sorabia-Westfalen do wulkeje měry ignorujetej. Něhdyše prědarske towarstwo pak je tak mjenowane wopomnjenske městno za wobě skupinje – za jednu serbskich korjenjow dla, za tamnu tradicije bijaceje korporacije dla, na kotruž bě so towarstwo kónc 19. lětstotka přeměniło.
Wo knihach a kniharni (11.11.16)
20. mjezynarodne knižne wiki w Krakowje su hižo zaso zašłe. Z wulkej ličbu eksponatow je so Ludowe nakładnistwo Domowina druhi raz na nich wobdźěliło. Mjez cyłkownje 700 wustajerjemi z 25 krajow prezentowachmy na našim stejnišću najnowši a zajimawy poskitk. Wjac hač 68 000 wopytowarjow su organizatorojo na wšitkich štyrjoch dnjach wikow zličili.
W srjedźišću wustajenišća LND steješe kniha Herberta Nowaka „Pisaŕ běch wót młodych lět“ a cejdejka z originalnymi přinoškami. Dale je kniha prof. Dietricha Šołty „Jurij Brězan, Leben und Werk“ mjez pólskimi zajimcami wulku chwalbu žnjała. Biblioteka Śląska z Katowic kaž tež priwatnicy sej knize kupichu.
Tón abo tamny bě nas hižo loni na wikach wopytał a chcyše nětko dalše knihi. Tak bě zajim za Spisy Mata Kosyka kaž tež za Serbski kulturny leksikon dale wulki. Při tym dyrbi so wobkedźbować, zo su knihi za pólskich kupcow poměrnje drohe. Najebać to su sej mnozy předewšěm wučbnicy a słowniki za nawuknjenje delnjoserbšćiny kupili. Hudźbne zynkonošaki, hač hodowne abo chórowe spěwanje, běchu tohorunja požadane.
Wo knihach a kniharni (14.10.16)
Lětni dowolowy čas je nimo. Hač drje je sej tón abo tamny we wulkich prózdninach snano do Šwedskeje, do kraja Småland, wulećał. To je domizna Astrid Lindgren a jeje dźěćacych knihow. Wosebje za dźěći je to krasny wulět, wšako móža tam swět woneho „Michela z Lönneberga“ awtentisce dožiwić. Kajki idyliski to swět a kajki přećiwk, zaběraš-li so z wosobinu awtorki. Loni nazymu su wušli jeje wójnske dźeniki, nastate w lětach 1939 do 1945, a předleža nětko jako wjazane wudaće a jako słuchokniha. Sym so za słuchoknihu rozsudźiła, kotraž ma kaž ćišćana wersija titul „Čłowjestwo je rozum zhubiło“. Dźiwadźelnica Eva Mattes wjedźe słucharja ze swojim hłosom do swojorazneho kužoła a spožča tekstam, zboka wšeje poetiskosće a idylki, sylny wuraz.
