Zeleni měrja so bóle na wuchod

Freitag, 28. März 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zeleni chcedźa so sylnišo wo wolerjow na wuchodźe Němskeje prócować. „Trajacy rozrost zeleneje politiki ma na wuchodźe wo wjele wjetše zadźěwki přewinyć hač w druhich regionach“, rěka w dokumenće zwjazkoweho předsydstwa za mały stronski zjězd 6. apryla w Berlinje. Zwjazkowe předsydstwo chce „wot nalěća prezencu we wuchodnych wokrjesnych zwjazkach jako ćežišćo dźěła“ postajić.

Dokument z hesłom „Jasne. Zelene. Konstruktiwne: Po puću k sylnej opozi­ciji“ mjeztym předleži. Krajna a zwjazkowa runina strony měła swojich čłonow w regionach sylnišo podpěrować, zo bychu Zeleni na wuchodźe widźomniše ­byli. Nazymu zarjaduje wuchodoněmski zwjazk strony „Zeleny festiwal“, kotryž ma „pozbudźenju a splećenju“ Zelenych a jich sympatizantow słužić. Nimo toho planuja Zeleni swoju prezencu w socialnych medijach na wuchodźe zesylnić.

Vance ze žonuw Grönlandskej

Freitag, 28. März 2025 geschrieben von:
Nuuk/Washington (dpa/SN). Wiceprezident USA J.D. Vance je so dźensa zhromadnje ze swojej mandźelskej Usha do Grönlandskeje podał. Wobaj chcetaj tam wojerske zepěranišćo USA Pituffik Space Base wopytać a ameriskich wojakow zetkać. Poprawom chcyše Usha Vance bjez swojeho mandźelskeho do Grönlandskeje lećeć a sej tam wubědźowanje sankowych psow wobhladać. Jeje wotpohlad pak zbudźi hněw grönlandskeho knježerstwa, kotrež njeje ju přeprosyło. Přičina za to su wospjetne wuprajenja prezidenta USA Donalda Trumpa, kotryž chcył sej Grönlandsku přiswojić, dokelž trjeba ju pječa za narodnu wěstotu USA. Na kupje, kotraž słuša ludoprawnisce k Danskej, so tajkim planam raznje spjećuja.

Ukrainu pod dohlad UNO stajić?

Freitag, 28. März 2025 geschrieben von:

Murmansk (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin namjetuje, Ukrainu pod dohlad UNO stajić a tam nowowólby přewjesć. „Tajka praksa je principielnje móžna. Dyrbimy dohladowanje z pomocu UNO a USA, europskimi krajemi a swo­jimi partnerami a přećelemi dorěčeć“, rjekny Putin namórnikam při wopyće noweho atomoweho podnurjaka w Murmansku. We wójnskich časach su wólby w Ukrainje runje tak kaž w Němskej po wustawje zakazane.

Zaměr namjeta su demokratiske wólby, po kotrychž móhło jednanja kmane knježerstwo móc w kraju přewzać. „Z nim zahajimy jednanja wo měrowym zrěčenju a podpisamy dokumenty, kotrež su stabilne a po wšěm swěće připó­znate“, Putin rjekny.

Jednanja wo měrowym zrěčenju za Ukrainu tuchwilu njepokročuja. Dotal su so na to dojednali, zo Ruska energijowu syć Ukrainy dale njenapaduje. Ukraina Ruskej wumjetuje, zo přiměr rani.

To a tamne (28.03.25)

Freitag, 28. März 2025 geschrieben von:

Nachwilnje do chorownje zapokazać dyrbjeli su britiskeho krala Charlesa III. Přičina su wšelake wuskutki terapije přećiwo rakej, Buckinghamowy palast zdźěla. Wšitke terminy su po namjeće lěkarjow wotprajili. Kral je mjeztym zaso na swojim Londonskim kuble Clarence House. 76lětny bě w februaru 2023 zdźělił, zo je na rak schorjeł. Wot toho časa jeho lěkuja.

Njekedźbliwe zadźerženje wužiwarjow e-scooterow je přičina mnohich wobchadnych njezbožow. Tole su slědźerjo Göteborgskeje uniwersity při přepytowanju zwěsćili. Najčasćišo wobkedźbuja, zo jědu ludźo jenož z jednej ruku, zo hibaja so w skupinach abo zo maja mobilny telefon w ruce. Wosebje překwapiło je fachowcow zwólniwosć wužiwarjow, so do strašnych situacijow podać. Štóž roler sam njewobsedźi, nječini sej starosće wo móžnych sćěhach a škodach, w rozprawje rěka.

Trump cła na awta wukazał

Donnerstag, 27. März 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je cła we wysokosći 25 procentow na awta wukazał, kotrež z wukraja do USA přiwjezu. „Hdyž swoje awto w zjednoćenych statach twariće, njetrjebaće cło zapłaćić“, republikan w Běłym domje rjekny. Z wukazom Trump wikowanski konflikt mjez USA a Europskej uniju dale přiwótřa. Prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen chce wo móžnych pře­ćiwnych reakcijach EU wuradźować.

Kupuja wjace ruskeho płuna

Brüssel (dpa/SN). Najebać wójnu Ruskeje přećiwo Ukrainje je EU loni zaso wjace zemskeho płuna z Ruskeje importowała. Bě to 18 procentow wjace hač 2023, institut Ember zdźěla. Při tym bě EU po zahajenju ruskeho nadpada sankcije přećiwo Ruskej wobzamknyła a připowědźiła, hač do lěta 2027 import ruskeho płuna dospołnje skónčić. Wosebje Italska, Čěska a Francoska mjeztym zaso wjace płuna w Ruskej kupuja.

Jězbu wotprajić dyrbjała

Hoberski nawal knježeše dźensa rano při zachodźe Lipšćanskich knižnych wikow. Hač do njedźele je knižna přehladka ­wopytowarjam přistupna. Tam předstaja 2 040 wustajerjow z 45 krajow nowostki lětušeho knižneho nalěća. Wiki steja tónkróć pod hesłom „Słowa změnjeja swěty“. Lětuši hóstny kraj je Norwegska. Foto: dpa/Jan Woitas

Macron: Rusku wottrašić

Donnerstag, 27. März 2025 geschrieben von:

Paris (dpa/SN). Europske wojerske jednotki w Ukrainje změja po słowach francoskeho prezidenta Emmnauela Macrona w prěnim rjedźe nadawk, wažne města a strategiske zepěranišća škitać. Njeje zaměr, zo jednotki na fronće steja a přećiwo ruskim jednotkam wojuja, Macron rjekny. Přez swoju prezencu maja Rusku wot dalšich nadpadow na Ukrainu wottrašić. W padźe noweje agresije pak su wojacy kmani, na to reagować, rjekny Macron po rozmołwje z ukrainskim prezidentom Wolodymyrom Zelenskym.

Dźensa wočakowachu zastupnikow 31 krajow k wuradźowanju „koalicije zwólniwych“ w Parisu. Při tym póńdźe wosebje wo wěstotne garantije na dobro Ukrainy w padźe přiměra z Ruskej.

Wo awtowej industriji diskutowali

Donnerstag, 27. März 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je so na swojim dźensnišim posedźenju w Drježdźanach z hrožacym zničenjom dźěłowych městnow w awtomobilowej industriji zaběrał. Temu běchu na próstwu Lěwicy na dnjowy porjada stajili. Po tym wuradźowachu po woli CDU wo ­naprawach k zaručenju šulskeje wučby. W tutym šulskim lěće su dotal 9,4 procenty hodźin wupadnyli. Posledni dypk aktualneje hodźiny je wuwiće kraja. AfD chce wo tym rěčeć, dokelž je měnjenja, zo so Sakska dale njewuwiwa.

Wčera su mjez druhim wo tak mjenowanym sakskim fondsu wuradźowali. Opozicija na to tuka, zo chce knježerstwo zwonka etata kraja přidatne srědki składować a bjez přihłosowanja parlamenta zasadźeć, předsydka frakcije Zelenych Franziska Schubert zwurazni. Frakciski a stronski předsyda SPD Hennig Homann fonds zakitowaše. „Wurjadne zamóženje je runje to, štož Sakska nětko trjeba. Z nim je hakle dołhodobne planowanje inwesticijow hač do dźesać lět móžne“, wón argumentowaše.

„Ludźo tola hłupi njejsu“

Donnerstag, 27. März 2025 geschrieben von:

Ministerski prezident Wüst za sprawnu analyzu wólbneho wuslědka CDU

Köln (dpa/SN). Měsac po wólbach zwjazkoweho sejma je ministerski prezident Sewjerorynsko-Westfalskeje Hendrik Wüst (CDU) swoje přesłapjenje hladajo na wólbny wuslědk swojeje strony zwuraznił. „Njemóžemy jako unija z cyłkownym wólbnym wuslědkom spokojom być. Smy sej wjace předewzali“, rjekny wón předwčerawšim, wutoru w sćelaku ARD. CDU a CSU běštej z wólbow 23. februara zhromadnje jako najsylniša móc wušłoj. Zo su strony amploweje koalicije SPD, Zeleni a FDP přirunujo z lětom 2021 nimale 20 procentow přisadźili, unija pak runje štyri procenty přidobyła, „njeje žadyn dobry wuslědk“, Wüst rjekny. „Friedrich Merz je sam wo 35 procentach a wjace rěčał, kotrež dyrbjeli móžne być.“

Trjebamy pomjatk

Donnerstag, 27. März 2025 geschrieben von:
Při rešerši za portret młodeho, něhdyšeho městopředsydy Domowiny je mi njedawno napadnyło, kak ćežko zdźěla je, dospołne informacije wo skutkowanju narodnych prócowarjow a institucijow najnowšich stawiznow digitalnje namakać. Před něšto lětami sym w tajkej situaciji hišće na stareho zarjadniskeho zajaca zwonił, kiž je mi w běhu pjeć mjeńšin z perfektnje rjadowanych papjerjanych aktowkow wšo zezběrał, štož trjebach. Doba tajkich analognych ekspertow je nažel nimo, a digitalny system hišće njefunguje. „Što stara mje moje bledźenje wot wčerawšeho“ je hustodosć princip nic jenož w politice. Kritiska zjawnosć trjeba pomjatk, zo by aktualne wuprajenja a skutki přirunować a pohódnoćić móhła. Porno dźěćom znaje dorosćeny přitomnosć, zańdźenosć a přichod. Bjez fungowaceho towaršnostneho pomjatka njehrozy nam jenož digitalna demenca, ale infantilne zadźerženje. Trjebamy dobre archiwy, kotrež su kóždemu přistupne. Marcel Brauman

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND