Charlie Kirk, w interneće přewšo prezentny podpěraćel prezidenta USA Donalda Trumpa, rěči na zarjadowanju uniwersity Utah Valley w měsće Orem w zwjazkowym staće USA Utah. Krótko po tym je dotal njeznaty Kirka zatřělił. 31lětny měješe miliony ­přiwisnikow a je Trumpej tójšto hłosow młodych wolerjow přinjesł. Tón mjenuje Kirka „martrarja“. Foto: dpa/Tess Crowley

Katar žadanje Israela zasudźa

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:

Doha/Tel Aviv (dpa/SN). Na žadanje ­israelskeho ministerskeho prezidenta Benjamina Netanjahuwa, nawodow islamistiskeje organizacije Hamas z kraja wupokazać, je emirat Katar w Persiskim zaliwje jara raznje reagował. Katar „hrube wuprajenja Netanjahuwa“ nastupajo rólu Katara jako hosćićela za běrow Hamas najraznišo zasudźa, rěka w stejišću katarskeho wonkowneho ministerstwa. Netanjahu bě do toho warnował: „Praju Katarej a wšitkim krajam, kotrež teroristow hospoduja: Pak wy jich wupokazaće abo jich chłostaće, pak činimy to sami.“

Wojerske lětadła Israela běchu wutoru spytali, nawodnistwo Hamas w Doha morić. Po informacijach Hamas pak je nadpad zwrěšćił. Akciju w Kataru běchu mjezynarodnje zasudźili.

Spahn njepřińdźe na rozmołwy

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Předsyda frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Jens Spahn je přeprošenje Zelenych na rozmołwy wo móžnym zakazu AfD wotpokazał. Město toho chcył wón najprjedy raz w koaliciji CDU/CSU a SPD wo tym rěčeć, što zastopnjowanje strony jako prawicarsko-ekstremistiska přez wustawoškit woznamjenja, rjekny politikar CDU powěsćerni dpa. Hakle po tym móhł sej wón formalne rozmołwy z druhimi předstajeć. Spahn kritizuje, zo su Zeleni swój namjet jara spěšnje w medijach rozšěrjeli, město toho zo bychu swojich rozmołwnych partnerow najprjedy raz internje informowali. SPD a Lěwica chcetej so na rozmołwach ze Zelenymi wobdźělić.

Nowa namóc w Francoskej

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:

Paris (dpa/SN). Při masiwnych protestach po wšěm kraju z něhdźe 200 000 wobdźělnikami su w Francoskej po informacijach nutřkowneho ministerstwa 540 ludźi zajeli. Jeničce w Parisu zličichu wčera wječor wjace hač 200 zajatych. Cyłkownje 23 policistow so při rozestajenjach zrani. Nutřkowne ministerstwo ­rěči wo stach wohenjach na zjawnych dróhach a wo „kaženju zjawneho porjada“. Demonstracije su w běhu dnja rozrostli, tójšto radikalnych aktiwistow so na nich wobdźěli. Wosebje napjata bě situacija w stolicy Parisu, w městomaj Nantes na zapadźe a Rennes na sewjerozapadźe kraja, hdźež běchu demonstranća wěstotne mocy masiwnje nadběhowali.

Na widejach běchu rozestajenja widźeć. Demonstranća atakowachu poli­cistow, powalichu policajske awta a je ­zapalichu. W Parisu su nakupowanski centrum z wěstotnych přičin zawrěli.

Protesty pod hesłom „Blokujmy wšitko“ měrja so wosebje přećiwo hižo dlěši čas připowědźenym lutowanskim planam knježerstwa w Parisu.

Kak na ruske truty reagować?

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:

Pólska prosy zwjazkarjow NATO wo wuradźowanja

Waršawa/Berlin (dpa/SN). Pólska pyta zhromadnje ze swojimi zwjazkarjemi za wojerskej wotmołwu na masiwne zadobywanje ruskich trutow do teritorija ­NATO. We Waršawje je nowy prezident Karol Nawrocki dźensa pólsku radu za narodnu wěstotu zwołał. Jej přisłušeja tež ministerski prezident, ministraj za nutřkowne a wonkowne naležnosće, wěstotne słužby a nawodnistwo parlamenta.

W europskich stolicach je eskalacija mjez Ruskej a NATO wulke starosće zbudźiła. Prěni króć w mjeztym dlěje hač tři lěta trajacej wójnje Ruskeje přećiwo Ukrainje su w nocy na srjedu wjetšu ličbu ruskich trutow w powětrowym rumje Pólskeje zwěsćili. Po informacijach ministerskeho prezidenta Donalda Tuska jednaše so wo znajmjeńša 19 lětacych objektow. Pólske wojerske lětadła su truty zhromadnje z mocami NATO wottřělili. Hač do srjedy wječora su zbytki 16 trutow namakali, kiž běchu w zdalenosći sta kilometrow wot wuchodneje mjezy rozbrojene.

Rozum abo hysterija

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:
A nětko hišće truty nad Pólskej – što to woznamjenja, běše w nadpismach powěsćow hižo wčera jasne. Dźens rano z erta něhdyšeho generala zwjazkoweje wobory na info-sćelaku MDR to hinak klinčeše: Je lědma jasne, što je so dokładnje stało. Ale to móže so chětře změnić, snadź budźe po redakciskim kóncu našeho wječornika tola wšo jasne. To jeničke, štož wěm: Sym dźakowny, zo njeje za čas zymneje wójny, hdyž stej so wuchod a zapad z atomowymi raketami wohrožowałoj, tajka komunikaciska hysterija knježiła kaž dźensa, hewak by swět dawno w finalnej nuklearnej wójnje zašoł. Najebać komunistisku njeprawdu a inwaziju do Afghanistana su tež na zapadźe Němskeje swoje domjacnosće ze sowjetskim płunom tepili. A Israel a Palestinjenjo su so mjez sobu připóznawali a sčasami je tam měr knježił, hdyž su so načolni politikarjo Israela z nawodu terora přećiwo židowskej ludnosći Jassirom Arafatom dojednali. Takle strózby rozum skutkuje. Marcel Brauman

Drogowu cwólbu zajeli

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:

Bamberg (dpa/SN). Zastojnicy bayerskeje policije su z tójšto pomocnikami přećiwo cwólbje wikowarjow drogow postupowali. Při přepytowanjach w Sakskej a Sewjerorynsko-Westfalskej su šěsć podhladnych zajeli. Wjace hač 200 policistow, ­wosebite jednotki kaž tež policajske psy bě na akciji wobdźělenych, Bambergske generalne statne rěčnistwo zdźěla.

Mužojo su za wikowanje z drogami wjacore internetne strony kaž tež strony w darkneće – to je zakazny dźěl interneta – wužiwali. Po dotalnych přepytowanjach je skupina wjace hač 500 kilo­gramow cannabisa a kilogram kokaina předała. Drogi su w Lipsku zapakowali a w małych pakćikach do Sewjerorynsko-Westfalskeje pósłali. Wottam su je kupcam wozyli. Dotal móžeše policija dźewjeć muži w starobje mjez 26 a 32 lětami jako wobdźělenych zwěsćić.

Při přepytowanjach na dźewjeć městnach w Sakskej a Sewjerorynsko-Westfalskej su zastojnicy drogi kaž methamphetamin, heroin, kokain, ecstasy a wulke mnóstwa cannabisa sćazali. Nimo toho namakachu kompjutery, pjenjezy, brónje a cyłe plantaže marihuany.

Posledni pišćelowy koncert zaklinčał

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:
Z wuběrnym koncertom je Kamil Maksymilian Kulawik (naprawo), kantor katolskeje wosady tachantskeje cyrkwje, wčera wječor w Budyskej tachantskej cyrkwi lětuši rjad koncertow „Budyske pišćelowe lěćo“ skónčił. Zhromadnje z kantorom ewangelskeje wosady Michaelom Vetterom (nalěwo) je wón woblubowane srjedowne koncerty sobu wuhotował. Wopytowarjo dožiwichu cyłkownje 15 zarjadowanjow z wusahowacymi organistami. Do rjadu bě tež Serbski ludowy ansambl zapřijaty: W juniju wobrubi chór profesionalneho ćělesa pišćelowy koncert a w awgusće zahudźi orchester SLA zhromadnje z organistom Michaelom Vetterom. Foto: Maćij Bulank

Iniciatiwy ludźi počesćene

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Swjedźeń za swójby zarjadować, wulět organizować abo ludźi na zběranje wotpadkow zwołać – wšitko to zwoprawdźa iniciatiwa Pisany Waltershausen w swojej kulturnej korčmje „Wroblik“. Nětko je projekt, kotryž bě małe ­durinske město we wubědźowanju „Činić!2025“ zapodało, myto dobyło. Wjace hac 200 projektow ciwilno-towaršnostneho dźěła z wjesnych kónčin wuchodneje Němskeje su w tym wobłuku cyłkownje wuznamjenili, społnomócnjena zwjazkoweho knježerstwa za wuchodne zwjazkowe kraje Elisabeth Kaiser zdźěli.

Mjez prěnimi dźesać mytowanymi bě iniciatiwa „Ležownosć při wodźe za wšěch“ z braniborskeho Eichwalde, kotraž je pobrjóžne pasmo Zeuthenskeho jězora južnje Berlina na wobydlerske ­zetkawanišćo wutwariła. W sakskim Rychbachu přeprošuje towarstwo „Won na polo“ młodych ćěkancow, zhromadnje kusk pola wobdźěłać.

„Wjesne kónčiny su žiwe, dołhož maja aktiwnych ludźi na městnje“, rjekny po­litikarka SPD. „To je žiwa demokratija, ­kotraž towaršnostne styki sylni.“ Wubědźowanje „Činić!“ wotmě so šesty króć.

To a tamne (11.09.25)

Donnerstag, 11. September 2025 geschrieben von:

Za posudźowanje swójskeje strowoty wužiwa štwórćina ludźi w Němskej mjeztym kumštnu inteligencu. Tole je woprašowanje strowotniskeje poradźowarnje Deloitte wunjesło. Loni bě runje dźewjeć procentow ludźi rjekło, zo praša so w padźe chorosće kumštneje inteligency, mjeztym je jich 25 procentow. Hłowna přičina rozrosta: Kumštna inteligenca je lochko přistupna a na prašenja ludźi spěšne a zrozumliwje wotmołwja.

Hač so nan a syn tola hišće wujednataj? Princ Harry je po informacijach medijow do rezidency swojeho nana krala Charlesa III. w Londonje dojěł. Połdra lěta so nan a syn wjace widźałoj njejstaj. Poměr mjez nimaj je pječa dosć napjaty. Medije spekuluja, zo hotujetaj so mužej w Clarence House traš na rozmołwu, z kotrejž byštaj zwadu skónčiłoj. Pječa je Charles za to swój dowol w Šotiskej přetorhnył.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND