Nadpad na Katar zasudźili

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:

Doha (dpa/SN). Zastupnicy něhdźe 60 arabskich a dalšich islamskich statow su sej na wurjadnym wjeršku w Kataru embargo brónjow přećiwo Israelej žadali. Přičina je njedawny wojerski nadpad ­Israela na nawodnistwo palestinskeje islami­stiskeje Hamas w stolicy Katara Doha. Kraje zasudźa „agresiju přećiwo Katarej“ a chcedźa swój hłós w UNO zjednoćić. Wobdźělnicy konferency sej ža­daja, zo kóždužkuli wojersku pomoc na dobro ­Israela hnydom zakónča.

Trut we Waršawje přepytuja

Waršawa (dpa/SN). Statny škit Pólskeje je po informacijach ministerskeho prezidenta Donalda Tuska trut znješkódnił, kotryž bě nad twarjenjom knježerstwa we Waršawje lećał. Trut bě tež nad hrodom Belvedere, sydłom pólskeho prezidenta, po puću. Policija je dweju sta­ćanow Běłoruskeje zajała. Tuchwilu přepytuja podawk. Dotal njeje znate, kajki typ truta to je a hač bě wón wojersce ­wužiwajomny.

Streeck za popłatki pacientow

Wjace hač 100 000 ludźi je wčera w Londonje přećiwo migraciskej politice britiskeho knježerstwa protestowało. Wobdźělnicy ­sćěhowachu namołwu znateho prawicarskeho ekstremista Tommyja Robinsona. Na plakatach sej žadachu, zo čołmy migrantow zadźeržuja, z kotrymiž ćěkancy přez Doverski zaliw přijědu. Při tym mějachu tež rozestajenja z policiju. Foto: Rasid Necati Aslim

Merz k sylzam hnuty był

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:

Mnichow (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) je při znowawote­wrjenju synagogi na Reichenbachskej w Mnichowje k sylzam hnuty był. Jako w swojej narěči na nječłowjeske złóstnistwa němskich nacionalsocialistow přećiwo Židam dopominaše, jemu wospjet hłós zapraji.

Wón je zludany, zo je antisemitizm w Němskej zaso wotućił. „Tole mje wohańbja, jako zwjazkoweho kanclera, ale tež jako Němca, jako dźěćo powójnskeje generacije, kotrež je z nadawkom pod hesłom ‚ženje wjace‘ wotrostło, štož njeje jenož nadawk, ale winowatosć a přilubjenje.“ Synagogu su nimale 87 lět po jeje zapusćenju wot nacijow po starych planach w skromnym stilu ponowili.

Israelski minister: Gaza so pali

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:

Tel Aviv (dpa/SN). Israelske wójsko je w měsće Gazy „intensiwnu operaciju“ zahajiło. Tole je ministerski prezident ­Benjamin Netanjahu zdźělił. Israelski zakitowanski minister Israel Katz piše internetnje: „Gaza so pali.“ Hižo wčera běchu palestinskich wobydlerjow namołwjeli, zo město wopušća a so do „huma- nitar­neho pasma“ na juhu podadźa. Wobrazy telewizijnych sćelakow pokazaja, kak israelscy wojacy dalši wysokodom w Gazy rozbuchnu. Zaměr předewzaća je, zo poslednich wojowarjow islamistiskeje Hamas zniča a zastajencow wuswobodźa.

Wobkedźbowarjo rozprawjeja wo njepřestajnych nalětach israelskich lěta­dłow. Potom wočakuja zasadźenje pozemskich wojakow w zničenym měsće.

Pólski prezident Berlin wopytał

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Nowy prezident Pól­skeje Karol Nawrocki je dźensa na swój nastupny wopyt do Berlina dojěł. Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier witaše swojeho prawicarskeho a konserwatiwneho kolegu z wojerskej ceremo­niju před hrodom Bellevue a so po tym jako prěni z nim rozmołwja. W běhu dnja Nawrocki tež zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza zetka.

Jedna z rozmołwnych temow su pólske žadanja za reparacijemi za škody, ­kotrež su w Druhej swětowej wójnje nadpada hitlerskeje Němskeje dla poćerpili. Rěčnik Nawrockeho bě připowědźił, zo pólski prezident tutón temu „z wěstosću“ narěči. Narodno-konserwatiwna strona PiS bě za čas swojeho knjejstwa komisiju zasadźiła. Ta bě wuličiła, zo wučinja wot Němskeje naparane škody, mjez druhim za zničenje stolicy Waršawy 1944, něhdźe 1,3 biliony eurow.

Němska tajke reparaciske žadanja wotpokazuje. Z wida zwjazkoweho knježerstwa su prašenja reparacijow, w powójnskich zrěčenjach zrjadowali.

Nowe kredity wjele zmóžnjeja

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:

Zwjazkowy sejm poslednje wuradźowanja wo etaće 2025 zahajił

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa dopołdnja poslednje wuradźowanja wo etaće Němskeje za běžne lěto zahajił. Zwrěšćeneho amploweho knježerstwa SPD, FDP a Zelenych kaž tež dočasnych wólbow zwjazkoweho sejma dla etat z wulki zapozdźenjom schwala. Wón je potom jenož hišće tři měsacy płaćiwy.

Do štwórtkowneho wothłosowanja wo etaće 2025 debatuja zapósłancy w tak mjenowanym etatowym tydźenju wo planach jednotliwych ministerstwow. ­Jutře steji etat kanclerskeho zarjada na dnjowym porjedźe. Tole wužiwa opozicija za tak mjenowanu generalnu debatu wo politice knježerstwa. Nawoda opozicije diskusiju tradicionalnje zahaji. Potom wotmołwi jemu zwjazkowy kancler.

Tež jenož čłowjek

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:
Zo politikarjo zjawnje płakaja, to přečasto njewidźimy. Zo zwjazkowemu kanclerej při narěči składnostnje znowawotewrjenja synagogi w Mnichowje horce sylzy ­ronja, to je něšto njewšědneho. A tola ­hodźa so tute sylzy do wobraza, kotryž je Merz kedźbliwje kultiwěrował. Wón je kancler, kotryž chce ludej bliski być. Tole wosebje tež w socialnych medijach demonstruje. Tam wotmołwja wón cyle ­wotewrjeny tež wosobinske prašenja. Naposledk pak je tež wón jenož čłowjek. Tuž je derje, zo zwjazkoweho kanclera tež raz zranliweho widźimy. Tole njeje towaršnosć ani za čas Olafa Scholza, ani za čas Angele Merkel dožiwiła. Kanclerka, to bě stajnje čłowjek, kiž cyle jednorje funguje. Empatiju, kotruž Merz nětko ze swojim emocionalnym wustupom wuprudźa, móže derje trjebać, wšako bědźi so tež wón z poměrnje špatnym imagom ­zwjazkoweho knje­žerstwa. Štož pak je so wčera stało, to ­njebě prosta politiska inscenacija. Maximilian Gruber

Hornčerske wiki ludźi přiwabili

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:
Historiske murje Mikławskeje cyrkwje w Choćebuzu, kotrejž rěkaja serbsce Wuša cerkwja, su tradicionalna kulisa hornčerskich wikow. Tute su tam minjeny kónc ­tydźenja zaso přewjedli. Wjace hač 50 hornčernjow, wikowarjow a rjemjeslnikow z Němskeje, Nižozemskeje, Letiskeje, Litawskeje, Pólskeje, Čěskeje a Madźarskeje je so na tym wobdźěliło. Wopytowarjo dožiwichu šěrokosć wuměłstwa hornčerjenja a wšelakich technikow. Přidružichu su plećerjo košow, debjenki z přirodnych ­maćiznow, drjewjane wuměłstwo, z ruku zhotowjene mydło abo kožane wudźěłki. Regionalne kulinariske chłóšćenki wiki wudospołnjachu. Foto: Michael Helbig

To a tamne (16.09.25)

Dienstag, 16. September 2025 geschrieben von:

Z konjacym zapřahom před policiju ćěkał je pjany pohonč w vogtlandskim Reichenbachu. Při tym zrazy wón dwójce do policajskeho awta a biješe z křudom do policistki. Po tym zo bě 36lětny po wjacorych kilometrach dźiwjeje honjeńcy płót pastwy přerazył, wosta zapřah w błóće tčacy a kóń so zwjeze. Policisća dyrbjachu muža z ručnymi putami zwjazać, dokelž so wón chětro spjećowaše.

55 146 běharkow a běharjow je so na 51. Berlinski marathon přichodnu njedźelu přizjewiło. Zhromadnje ze skaterami, ručnymi kolesami a sportowcami na kolesatym stole chce so 80 000 ludźi ze 160 krajow na tradicionalnym zarjado­wanju wobdźělić. Běh, kotryž je 42,195 kilometrow dołhi, planuja na poslednim dnju swětoweho mišterstwa lochkoatletow w Tokiju. Tam bě sej němski běhar Amanal Petros wčera slěbro wubědźił.

Wěrja bjez nabožiny do Boha

Montag, 15. September 2025 geschrieben von:

Washington (B/SN). W najnowšim ameriskim naprašowanju „Pew Research Center“ mjez 34 000 ludźimi w 22 krajach zwěsćichu, zo něhdźe pjećina ludźi, njewjazanych na nabožinu, do žiwjenja po smjerći wěri. Při tym wěri 28 procentow naprašowanych do Boha a 49 proc. do wyšeho stworjenja. Ličba tychle wosobow je wot 1,6 miliardow w lěće 2010 na 1,9 miliardow 2020 rozrostła.

Žedźba njeje słabosć

Vatikan (B/SN). Njedawno je bamž Leo XIV. na generalnej awdiency wuzběhnył, zo njeje nichtó njewotwisny a njemóže so sam wuchować. „Jězus je na křižu wo to prosył pić. Tohodla njeje naša žedźba za lubosću a sprawnosću znamjo zaprajenja abo słabosće, ale wěrnosće.“ Žiwjenje njeje po jeho měnjenju z mocu a pjenjezami wupjelnjene, ale ze zamóžnosću, pomoc druhich přijimać móc.

Warnuje před bratstwom

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND