75. róčnicu zakładneho zakonja swjećili

Donnerstag, 23. Mai 2024 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Ze statnej swjatočnosću mjez twarjenjom Reichstaga a kanclerskim zarjadom su dźensa w Berlinje 75. róčnicu zakładneho zakonja w Němskej woswjećili. 23. meja 1949 je zdobom datum załoženja Zwjazkoweje republiki Němskeje. Wopominali su w tym zwisku tež měrniwu rewoluciju 1989 w NDR, kotraž woswjeći lětsa swoju 35. róčnicu. Wona je na kóncu k tomu wjedła, za je spočatnje jenož za zapadnu Němsku zdźěłany zakładny zakoń dźensa po wšej Němskej płaćiwy.

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier, kiž bě statny akt přikazał, měješe centralnu narěč. „Tutón zakładny zakoń je zakład toho, zo postajeja w našim staće swoboda, demokratija a prawo zhromadne žiwjenje“, pisaše Steinmeier do zahajenja zarjadowanja na swojej internetnej stronje. Z jeho wida je so wustawa minjenych 75 lět jako stabilna wopokazała a tójšto krizow wobstała.

Pytaja wobdźělnikow konferency

Donnerstag, 23. Mai 2024 geschrieben von:

Kijew (dpa/SN). Ukraina prócuje so wo dalšich wobdźělnikow za planowany měrowy wjeršk srjedź junija w Šwicarskej. „Dźensa sym ze statnymi a knježerstwowymi šefami Chilskeje, Albanskeje, Awstriskeje a Mosambika rěčał“, rozprawješe prezident Wolodymyr Zelenskyj wčera wječor w swojim widejowym poselstwje. „Štyri dalše kraje na wjeršku, dźakuju so wam.“ Znate je, zo chce zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) Němsku na konferency zastupować. Mjeztym Ruska ze swojej ofensiwu dale pokročuje.

Šwicarska organizuje po přeću Ukrainy 15. a 16. junija na hrodźe Bürgenstock pola Luzerna wjerškowe zetkanje. Na nim chcedźa wjace mjezynarodneje pomocy za nadpadnjeny kraj mobilizować. Ukraina so nadźija, runje neutralne abo samo z Ruskej spřećelene kraje na juhu wo swojej poziciji přeswědčić. Wosebje intensiwnje prócuja so wo Chinu. Njeńdźe w prěnim rjedźe wo měrowe jednanja z Ruskej. Moskwa njeje scyła přeprošena a tak a tak wotpokazuje, so na tajkej konferency wobdźělić.

Berlin akceptuje wusud

Donnerstag, 23. Mai 2024 geschrieben von:

Zwjazkowe knježerstwo za diplomatiske rozrisanje na Bliskim wuchodźe

Weimar (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock žada sej konkretne kročele na dobro politiskeho rozri­sanja konflikta na Bliskim wuchodźe – město symboloweje politiki. Wona reagowaše tak na připowědźi Španiskeje, Irskeje a Norwegskeje, Palestinu jako swójski stat připóznać. „Za politiske rozrisanje w surowym połoženju, kotrež dyrimy runje dožiwić, trjebamy politiske rozrisanje a nic symboliske připóznawanja“, rjekny politikarka Zelenych po wuradźowanjach ze swojimaj kolegomaj z Francoskeje a Pólskeje w formaće tak mjenowaneho Weimarskeho třiróžka w durinskim Weimaru. Hinak hač Norwegska, Irska a Španiska Němska dotal wotpokazuje, Palestinu jako swójski stat připóznawać. Hłowny wobskóržbnik Mjezynarodneho chłostanskeho sudnistwa w Den Haagu Karim Khan bě sej žadał, złóstnistwow přećiwo čłowjeskosći w Gazaskim pasmje dla zajeće nawodnistwa Hamas a israelskeho ministerskeho prezidenta Benjamina Netanjahuwa wukazać.

Předewzaće wostanje

Donnerstag, 23. Mai 2024 geschrieben von:
Tójšto smy w minjenych dnjach čitali a słyšeli wo dźensa před 75 lětami schwalenym Zakładnym zakonju za Zwjazkowu republiku Němsku. Za zapadny dźěl kraja předwidźany nachwilny zakoń njeměješe narok być wustawa kraja. Tajku chcychu hakle wudźěłać, hdyž stej krótko na to załoženej němskej stataj ZRN a NDR zaso zjednoćenej. Přiležnosć njeje so 1990 wužiwała. Politiska njewola na jednej a na tamnej stronje wutworjeny ćišć, tak chětře kaž móžno po tehdyšim paragrafje 23 Zakładneho zakonja pozdatnemu rajej přistupić, zadźěwaštej tomu, zo ma zjednoćena Němska dźensa modernu, z ludowym rozsudom wobkrućenu wustawu. Najebać to su w artiklach 1 do 19 zapisane zakładne prawa a wutworjenje Zwjazkoweho wustawoweho sudnistwa wudobyća, kotrež měli sej při wšej woprawnjenej kritice wysoko wažić. 75 lět Zakładneho zakonja zdobom wuwědomja, zo přiwzaće mjeńšinoweho artikla do njeho po zwrěšćenym pospyće w lěće 1994 dale wulke předewzaće wostanje. Axel Arlt

Ewangelske spěwarske 500 lět

Donnerstag, 23. Mai 2024 geschrieben von:
Torgau (dpa/SN). W Torgauwje, Wittenbergu a Eisenachu woswjeća lětsa 500. róčnicu prěnjeje spěwarskeje knižki ewangelskeje cyrkwje. Hač do nowembra wustupuja w Torgauwje a Wittenbergu sławne cyrkwinske chóry ze wšeje Němskeje, zo bychu tydźensce koncertowali a Bože słužby wobrubili, Ewangelska cyrkej srjedźneje Němskeje zdźěla. Dom Bacha w Eisenachu wěnuje jubilejej wot 11. julija wurjadnu wustajeńcu pod hesłom „Wosom spěwow: 500 lět spěwarske – 300 lět choralowe kantaty Bacha“. Lěto 1524 maja za lěto prěnjeje cyrkwinskeje spěwarskeje knihi. W Nürnbergu wuńdźe tele lěto „Kniha wosom spěwow“, w Erfurće ručna knižka „Enchiridion“. Johann Walter, kantor w Torgauwje, wuda w tutym lěće spěwnu knižku „Eyn geystlich Gesangk Buchleyn“. W njej wozjewichu prěni króć wjacehłósne sadźby najwažnišich ewangelskich choralow. Je to prěnja knižka, kotraž mjenuje so spěwarske. Knižku su we Wittenbergu ćišćeli a wudali. Martin Luther spisa za nju předsłowo, w kotrymž chwaleše hudźbu jako dobry srědk rozšěrjenja wjesołeho poselstwa mjez wěriwymi.

To a tamne (23.05.24)

Donnerstag, 23. Mai 2024 geschrieben von:

Mjedwjedź je w němsko-awstriskej pomjeznej kónčinje po puću. Tole dopokazuja fota awtomatiskeje kamery, kotrež su hajnicy nastajili. Młody muski mjedwjedź je prawdźepodobnje z Trienta do Voralberga přišoł. Ludźo su namołwjeni, w kónčinje wokoło Lecha wosebje kedźbliwi być, na pućach wostać a psy po ­powjazu wodźić. Cyłkownu populaciju mjedwjedźow w Korutanskej a we wuchodnym Tirolu trochuja fachowcy na pjeć do wosom zwěrjatow.

Na hrajnišću so bili su so fanojo čěskeju koparskeju mustwow Sparty Prahi a Viktorije Plzena po kóncu pokalneho finala w Plzenje. Policija měješe swoju lubu nuzu, přiwisnikow zaso dźělić. W telewiziji bě mjez druhim widźeć, kak roznjem­drjeni ze stólcami mjetaja. Hakle minjenu sobotu běchu so w Mladej Boleslavje po skónčenju koparskeje hry prali.

Baerbock za wjetšu pomoc

Mittwoch, 22. Mai 2024 geschrieben von:

Weimar (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) podpěruje žadanje zakitowanskeho ministra Borisa Pistoriusa (SPD), wojersku pomoc za Ukrainu wo 3,8 miliardow eurow zwyšić. Dotal planuje amplowa koalicija SPD, ­Zelenych a FDP 7,1 miliardu eurow. Srědki „su na dobro wěstoty Němskeje“, rjekny Baerbock nowinarjam. Dźensa chcyše so wona we Weimaru ze swojimaj kolegomaj z Francoskeje a Pólskeje zetkać.

Wjace migrantow z wuchoda

Berlin (dpa/SN). Ruska a Běłoruska dźěłatej po informacijach němskich medijow dale z wotmachom na tym, zaso ­migrantow z chudych krajow a z krizowych kónčin do krajow Europskeje unije pósłać. Po tym zo bě njeregularna migracija po tutej čarje w januaru a februaru nimale dospołnje womjelkła, ličby po ­informacijach zwjazkoweje policije zaso raznje přiběraja. Wěstotne kruhi rěča mjeztym wo „hybridnej wójnje Ruskeje“.

Ratarscy ministrojo so zetkaja

Z wulkej hudźbnej paradu su minjenu njedźelu w Drježdźanach mjeztym 52. festiwal Dixieland zakónčili. Dźesaćitysacy ludźi je sej přećah při brjoze wobhladało, na kotrymž so skupiny hišće raz prezentowachu. Zarjadowarjo běchu z wothłosom ludźi tež lětsa zaso spokojom: Wjace hač 300 000 wopytowarjow zličili, kotřiž smědźachu cyły tydźeń dixie hudźbu cyłkownje 38 skupin z dźesać krajow dožiwić. Foto: Jürgen Männel

Připóznawaja stat Palestinjanow

Mittwoch, 22. Mai 2024 geschrieben von:
Oslo/Dublin/Madrid (dpa/SN). Norwegska, Irska a Španiska chcedźa Palestinu jako stat připóznać. Tole zdźělichu dźensa norwegski ministerski prezident Jonas Gahr Støre, irski ministerski prezident Simon Harris a španiski ministerski prezident Pedro Sánchez. Diplomatiski krok chcedźa 28. meje formelnje zwoprawdźić. Připóznaće je „wuraz wulkeje podpěry na dobro rozrisanja dweju statow, jeničkeho wěryhódneho puća na dobro měra a wěstoty Israela, Palestinjanow a druhich ludow“, rěka w zdźělence norwegskeho knježerstwa. Israel připóznaće Palestiny jako stat raznje wotpokazuje a je swojich wulkopósłancow z mjenowanych krajow domoj zwołał. Israelskemu statnemu prezidentej Israelej Katzej je zadźerženje Norwegskeje, Irskeje a Španiskeje dopokaz, „zo so terorizm zadani“. Mjenowanym krajam hrozy Katz z napřećiwnymi naprawami. Španiska je najrazniši přećiwnik israelskeje politiki napřećiwo Palestinjam.

Krah wopušći předsydstwo AfD

Mittwoch, 22. Mai 2024 geschrieben von:
Paris (dpa/SN). Načolny kandidat AfD za wólby Europskeho parlamenta Maximilian Krah je ze zwjazkoweho předsydstwa strony wustupił. W tym zwisku bu znate, zo je jemu předsydstwo AfD zakazało, dale zjawnje na wólbnych bojowych zarjadowanjach a za zarjadowanjach strony po wšej Němskeje wustupować. Pozadk njewšědneje naprawy je připowědź francoskich prawicarskich populistow, zhromadne dźěło z AfD w Europskim parlamenće skónčić. Nawoda strony Rassemblement National (RN) Jordan Bardella, je rozsudźił, zo hižo dlěje ze zastupnikami AfD w parlamenće njesedźi, rjekny nawoda běrowa za wólbny bój Alexandre Loubet powěsćerni dpa. Přičina su po informacijach medijow wuprajenja Maximiliana Kraha nastupajo nacionalsocialistisku SS. Italskej nowinje La Republica bě Krah rjekł, zo njeběchu wšitcy čłonojo SS kriminelni. W Francoskej njejsu złóstnistwa SS za čas Druheje swětoweje ­wójny zabyli, wosebje nic masakry mjez ciwilnej ludnosću, kaž we wsy Oradour-sur-Glane 1944.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND