Problemy Łužicy wobjednawali

Dienstag, 27. September 2022 geschrieben von:
Berlin (SN/MkWj). Zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman je wčera z delegaciju šěsć łužiskich přede­wzaćow w zwjazkowym kanclerskim zarjedźe był. Tam wočakowaše jich społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za naležnosće wuchodnych zwjazkowych krajow Carsten Schneider (SPD). Hłowna tema rozmołwy bě strukturna změna we Łužicy a prašenje, kak móhli so dźěłowe městna narunać, kotrež ze skónčenjom zmilinjenja brunicy wotpadnu. Marko ­Šiman žada sej w tym zwisku sylnišu podpěru ze stron knježerstwa za přede­wzaća, kotrež do nowych dźěłowych městnow inwestuja. Runje tak wažny je – toho su sej wšitcy přezjedni – wutwar infrastruktury, mjez druhim elektrifikaciju železniskeje čary mjez Drježdźanami ­a Zhorjelcom a wutwar awtodróhi A 4. Runje to je za předewzaća, ale tež za ludźi wažne, kotrež dyrbja awtodróhu wšědnje wužiwać. Carsten Schneider bě za problemy wotewrjeny a přilubi, naležnosće pruwować. Elektrifikowanje železniskeje čary mjez Drježdźanami a Zhorjelcom móhło so pospěšić, hdyž ju do zwjazkoweho wobchadneho plana zapisaja.

Njedostatki při mobilizowanju

Dienstag, 27. September 2022 geschrieben von:

Moskwa (dpa/SN). Hladajo na rozprawy wo nućenjach a namocy při zwołanju rezerwistow je Krjeml njedostatki při dźělnym mobilizowanju přiznał. „Mamy woprawdźe pady, w kotrychž su dekret prezidenta Wladimira Putina ranili“, zdźěli rěčnik Krjemla Dmitrij Peskow wčera powěsćerni Interfax. „Nadźijamy so, zo so tempo wotstronjenja pospěši a zo so wšitke zmylki koriguja.“

Putin bě hladajo na do dołhosće so ćahacu wójnu přećiwo Ukrainje a na poražki swojeho wójska dźělne mobilizowanje wukazał. Na wšě 300 000 rezerwistow chcedźa do wójska zwołać. Zamołwite za organizaciju zwołanja su wokrjesne woborne komanda. Zdobom Peskow po­twjerdźi, zo njejsu hišće wo wukazanju wójnskeho prawa rozsudźili. To by rěkało, zo njesmědźa mužojo we wobornej starobje wjace kraj wopušćić. Zo bychu so zwołanju do wójska wuwinyli, tuchwilu tysacy mužow z Ruskeje ćěka.

We wot Ruskeje wobsadźenych kónčinach Ukrainy su dźensa pozdatny referendum wo přistupje k Ruskej skónčili.

Wysk a starosće po wólbach

Dienstag, 27. September 2022 geschrieben von:

Prawicarjo w Europje italskej wólbnej dobyćerce gratulowali

Paris/Rom (dpa/SN). Po wólbnym dobyću prawicarskeho lěhwa při wólbach parlamenta w Italskej je francoska ministerska prezidentka Élisabeth Borne připowědźiła, zo chcyła na škit zakładnych prawow we wšitkich čłonskich statach EU dźiwać. „Mamy w Europje cyły rjad hódnotow a wězo na to hladamy, zo je nastupajo čłowjeske prawa a prawo na wotehnaće we wšitkich krajach respektuja“, rjekny Borne wčera sćelakej BFMTV.

Za druhi stil

Dienstag, 27. September 2022 geschrieben von:
Fulda (dpa/SN). Němska dyrbi so po měnjenju předsydy Němskeje biskopskeje konferency Georga Bätzinga na to nastajić, zo swoje derjeměće wobmjezuje. „Runje my na bohatym sewjeru a zapadźe dyrbimy hinaši žiwjenski stil namakać“, rjekny Limburgski biskop dźensa na zahajenskej Božej mši hłowneje zhromadźizny biskopskeje konferency w Fuldźe. „Njemóžemy dale činić kaž dotal.“

Kreatiwne ideje wuzwolili

Dienstag, 27. September 2022 geschrieben von:

Drježdźany (SN). Ze zapodatych 977 projektowych idejow wubědźowanja „Simul+ – Čiń sobu!“ wuzwolichu 545 kreatiwnych projektow, kaž wčera sakski statny minister za regionalne wuwiće Thomas Schmidt (CDU) a jednaćel sakskeho krajneho kuratorija Wjesny rum z.t. Peter Neunert wozjewištaj. Fonds je do štyrjoch wubědźowanskich modulow rozdźěleny, kotrež so z dohromady 7,6 milionow eurami mytuja.

W modulomaj „komuna“ a „regionalna kooperacija“ dóstanje cyłkownje 37 městow a gmejnow zhromadnje ze swojimi partnerami myta we wysokosći 60 000 do 250 000 eurow. W Budyskim wokrjesu stej to na přikład město Wojerecy a gmejna Worklecy. Poslednja chce z mytowanjom kupu srjedź wjeski wožiwić. Ze Zhorjelskeho wokrjesa wobdźěli so město Běła Woda, kotraž chce składnostnje 150. jubileja města škleńčernje wuměłski festiwal přewjesć. Tež gmejna Slepo wuznamjeni so za ideju digitalneho gratu za turistow.

To a tamne (27.09.22)

Dienstag, 27. September 2022 geschrieben von:

Jako policist je so wudawał 16lětny w Kasselu a je w parku młodostnych narěčał. Tući běchu staroby młodeho zastojnika dla hnydom zadźiwani a informowachu policiju, kotraž wopačneho kolegu na to zaja. 16lětny měješe powětrowu pistoli, retl a ručne puta při sebi. Čehodla bě so młodostny w parku jako policist wudawał, njeje dotal znate.

Swětowe mišterstwa w skakanju ka­muškow nad wodu su předwčerawšim, njedźelu, na brjoze Baltiskeho morja w schleswigsko-holsteinskim Schönhagenje pola Kappelna přewjedli. Cyłkownje 35 muži, žonow a dźěći so na wubědźowanju wobdźěli, něhdźe 150 ludźi jim přihladowaše. Za titul „Swětowy mišter tysac skokow“ dosahaše, kamjeń jědnaće króć skakać dać. Pola žonow a dźěći zmištrowachu dobyćerjo lětsa wosom skokow pod dohladom sudnikow.

Bamž Srjedźnu Aziju wopytał

Montag, 26. September 2022 geschrieben von:

Nur-Sultan (B/SN). Prěni raz wobdźěli so bamž Franciskus na kongresu wjednikow swětowych a tradicionelnych nabožinow, zo by wón na mjezy mjez wuchodom a zapadom, mjez Aziskej a Europu posrědkował poselstwo přećiwo hidźe a wójnje, za měr a swobodu nabožinow, za wjace runoprawnosće a za mjezynabožny dialog. Bamž zwurazni, zo „njejsu nabožiny žadyn problem, ale dźěl rozrisanja. Bóh woznamjenja měr a wjedźe stajnje k měrej, ženje k wójnje“. W ludnosći Kazachstana hraje křesćanska nabožina podrjadowanu rólu. 70 procentow wobydlerjow Kazachstana su muslimojo.

Kritika na němskich biskopach

Płunowy popłatk drje njebudźe

Montag, 26. September 2022 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Předsyda frakcije SPD w zwjazkowym sejmje Rolf Mützenich z toho wuchadźa, zo planowany popłatk na płun zaso zběhnu. Ludźo móža „z wěstosću“ z toho wuchadźeć, zo njeje popłatk „prawy srědk“. Wón na to pokaza, zo by popłatk wot 1. oktobra płaćiwy był, tola so hakle 31. oktobra zběrał. Tuž je hišće dosć maćizny k diskutowanju. Financny minister Christian Lindner (FDP) popłatk tohorunja wotpokazuje.

Wo ruskich muži njerodźa

Bratislava/Praha (dpa/SN). Mjeztym zo w Němskej hišće wo tym diskutuja, je Słowakska jako susodny kraj Ukrainy připowědźiła, zo nochce ruskich muži přiwzać, kotřiž wójnsku słužbu wotpokazuja. Słowakska spožča dale wizumy z humanitarnych přičin, zapowědźenje wójnskeje słužby pak k tomu njeliči, zdźěli rěčnik wonkowneho ministerstwa. W Čěskej a Pólskej widźa to runje tak. Čěski prezident Miloš Zeman žada sej porno tomu, jich kaž druhich ćěkancow přiwzać.

Lětadłonošak USA dojěł

Kwas obodritskeho zemjanstwa

Montag, 26. September 2022 geschrieben von:
Neustrelitz/Nowy Strělic (WeM/SN). Mecklenburgsko-předpomorske mě­­sto Neustrelitz je po lětdźesatkach zaso raz do­žiwiło kwas zemjanskeho domu, kotryž ma zapadosłowjanske korjenje. Ge­­org Alexander Herzog zu Mecklenburg (31) a Hande Herzogin zu Mecklenburg (29) staj sej w měšćanskej cyrkwi prajiłoj „Haj!“ za zhromadne žiwjenje. W juniju toho lěta běštaj so hižo stawnisce zmandźeliłoj a bydlitaj w Rotterdamje w Nižozemskej. Za cyrkwinske wěrowanje je so swójba rozsudźiła za město prjedownikow w Mecklenburgskej. Prawótc nawoženje wójwody Georga Alexandra zu Mecklenburg-Strelitz je sławny obodritski słowjanski wjerch Niklot ze Zwěrina (Schwerin), kiž bě w lěće 1160 při wojowanju přećiwo zadobywarjam němskeho wójwody Hendricha Lawa (wok. 1130– 1195) žiwjenje přisadźił. Něhdźe 500 ludźi je sobu dožiwiło katolske wěrowanje, kotrež je so trojorěčnje wotměło – w jendźelskej, němskej a zdźěla tež nižozemskej rěči. Nimale na kóncu mšě su kwasarjo a wosada mjeńšinu wopominali njedawno zemrětu jendźelsku kralownu Elisabeth II. (1926–2022), wšak ma jendźelska kralowska swójba wot 18.

Italscy prawicarjo wólby dobyli

Montag, 26. September 2022 geschrieben von:

Rom (dpa/SN). Prěnje wuličenja při wólbach parlamenta w Italskej su jasne dobyće prawicarskeho lěhwa wokoło prawicarsko-radikalneje strony Fratelli d‘Italia wobkrućili. Strona z předsydku Georgiju Meloni dósta po wobličenjach sćelaka Rai 24,6 procentow hłosow do senata a móžeše so porno wólbam 2018 jasnje polěpšić, jako dósta runje 4,3 procenty. Koaliciscy partnerjo pak su w nahladnosći wobydlerjow jasnje popušćili. Prawicarsko-populistiska Lega dósta 8,5 procentow hłosow (2018: 17,6), konserwatiwna Forza Italia přińdźe na wosom procentow (2018: 14,4). Wšitke daty na to pokazuja, zo změje zwjazk prawicarskich stron absolutnu wjetšinu w senaće kaž tež w domje zapósłancow.

Italscy socialdemokraća su swoju wólbnu poražku mjeztym přiznali a chce­dźa wotnětka w opoziciji skutkować. Frakciska předsydka Debora Serracchiani rěčeše wo „zrudnym dnju za Italsku“.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND