Kamjenc swjeći lětsa 800. róčnicu prěnjeho naspomnjenja dźensnišeho města a wokolnych wsow. Před połdra tydźenjom bě měšćanski dźěl Němske Pazlicy na rjedźe. 90lětny regionalny hudźbnik Günter Wallner powěda ze swěćatym mjezwočom: „Sym často a z najwšelakorišich přičin w Němskich Pazlicach hrał. Tu zetkam wjele starych znatych.“
Rozžohnowacy so Kamjenski wyši měšćanosta Roland Dantz měješe we wobłuku swjedźenja wosebity nadawk, mjenujcy kače wubědźowanja zahajić. Tola wjesna rěčka, kotraž k Wulkemu hatej wjedźe, ma lědma wody. Někotryžkuli wopytowar so při tutym napohledźe prašeše, kak ma to hić? „Wočakńmy“, so wyši měšćanosta potajnostnje smějkotaše. Zhromadnje ze zarjadowarjemi ćisnje wón gumijowe kački do wody. A kaž wot kuzłarskeje ruki, so rěčka runje w tutym wokomiku pjelnješe. Wjele dźěći wyskachu. Kački nětko płuwachu. Hosćo ćehnjechu wot mosta k mostej, doniž njejsu kački k cilej dopłuwałe. A zaso bě wyskanje wulke, tónraz ze stron mějićelow kačkow. Wšako wulosowachu dosć atraktiwne myta, kaž na přikład dobropisy za hosćency, lěty z ultralochkim lětadłom abo kino.
Njewěm, hač wěšći to zbožo abo njezbožo, hdyž widźu čornu kóčku z lěweho na prawy bok dróhi běžeć. Za wotmołwu na tele prašenje sym w Kamjenskim Muzeju zapadneje Łužicy pytała. Ličba eksponatow we wosebitej wustajeńcy „800 lět přiwěra a magija“, kotraž je hač dosrjedź apryla přichodneho lěta přistupna, je wulka. Ekspozicija wabi wopytowarjow, so do swěta swojich prjedownikow zanurić, kotrychž stej přiwěra a magija wšědny dźeń přewodźałoj. Kóčku, wo kotrejž ludźo něhdy prajachu, zo ma njewšědne mocy, kedźbliwy wopytowar na mnohich městnach zajimaweje a informatiwneje wustajeńcy wuhlada. Pod grafikami zapřijate wosebite informacije, wolóža předewšěm młódšim zajimcam přistup k eksponatam, kotrež su zdźěla zatrašace.
Zarjadowanja 800lětneho jubileja prěnjeho naspomnjenja města Kamjenca a wosebje swjedźenski kónc tydźenja w meji su tysacy hosći přiwabili. Serbskim wopytowarjam je so šěroki poskitk spodobał. Zdobom pak su mnozy swoje přeća zwuraznili a maja pokiwy.
Dalši wjeršk w běhu swjedźenskeho lěta města budźe Kamjenska Boršć w awgusće. A swjedźenski ćah w septembru ma na bohate stawizny Lessingoweho města skedźbnjeć, kotrež su wusko ze Serbami zwjazane. Na woběmaj podawkomaj budu w tež mnozy Serbja mjez akterami.
Hižo srjedź meje běštej serbska kultura a rěč w Lessingowym měsće sylnje prezentnej. Na swjedźenskim kóncu tydźenja wopytowarjo poskitkow zwuraznichu, kak wažne za Kamjenc je, zo su Serbja samozrozumliwy dźěl města.
Zhorjelc (SN/bn). Mjeztym 5. lěćnu filmowu akademiju je towarstwo Rashomon w Zhorjelcu wuhotowało, a to tónraz w kooperaciji mjez druhim z filmowym festiwalom Nysa, Wrócławskim filmowym festiwalom Nowe Horyzonty a Choćebuskim filmowym festiwalom (CFF). Dźakowano spěchowanju ze stron Łužiskeho festiwala, Kulturneje załožby swobodneho stata Sakska, centrale za zwužitkowanje Bild Kunst Kulturwerk, iniciatiwy Kreatiwna Łužica a Załožby za serbski lud bě dwutydźenska dźěłarnička zajimcam lětsa zdarma přistupna. Dohromady dźewjeć kursantow z Němskeje, Pólskeje, Čěskeje a Ukrainy je so na njej wobdźěliło. Minjenu sobotu bu akademija z prezentaciju wudźěłkow zakónčena.
Wojerecy (KD/SN). Marija Šołćic, motiwatorka za serbsku rěč w Domowinskej župje Wojerecy je sej njedawno bretonskeju mandźelskeju Pascala a Catherine Jan na měsačne zarjadowanje rěčneje swětłownje do bróžnje Domowinskeho domu we Wojerecach přeprosyła.
Wonaj staj wopytowarjam swoju domiznu ze swojimi městnosćemi a krajinami kaž tež swoju maćeršćinu bretonšćinu předstajiłoj. Rěč, kotraž běše hišće spočatk 20. lětstotka na połkupje jara rozšěrjena, je dźensa mjeńšinowa rěč. „To je kaž z delnjo- a hornjoserbšćinu“, přispomni wopytowarka Dora Gebauer z Ćiska. Wona zhoni w běhu zarjadowanja, zo so bretonšćina hižo někotre lětdźesatki dołho zaso w pěstowarnjach a šulach wuwučuje a zo móža młodostni w swojej maćernej rěči zaso abituru złožić. Catherine Jan předstaji přitomnym čorno-běło-žołtu bretonsku drastu, kotruž so dźensa jenož hišće na swjedźenje wobleku.
Pod hesłom „kodekü – kolizija wuměłstwow“ zwoprawdźa wot wčerawšeho dohromady 16 mjezynarodnych wuměłcow najwšelakoriše twórby a projekty w Nowych Jěžercach (Neugersdorf). W běhu dwanaće dnjow nastate wudźěłki chcedźa spočatk awgusta oficialnje prezentować.
Budyšin (jp/SN). Nic jenož za mnohich šulerjow je to dobra powěsć: Skónčnje eksistuje takrjec serbski ChatGPT, z kotrymž móžeš so za wšěm móžnym wobhonić, štož chceš runje wědźeć. Je to jednory poskitk bjez wosebitych znajomosćow za kóždeho Serba a ma pódlanski kubłanski efekt. AGATA prašenja mjenujcy jenož rozumi, hdyž so w porjadnej serbšćinje zapodadźa. A tohodla kumštna inteligenca wužiwarjow k tomu namołwja. Tak maja so prócować, wobchadnu rěč njenałožować, a tež dialektalne zabarbjenja AGATA rady nima. We wobłuku prózdninskeho dalekubłanja je skupina wokoło referenta a IT-fachowca Feliksa Šołty z Berlina nowy serbski digitalny poskitk wuwiła. App ChatGPT twori technologiski zakład za serbski pendant AGATA.