Chcedźa hłós pozběhnyć

Montag, 23. September 2019 geschrieben von:

Njedawno su w Delnjej Łužicy Serbske towarstwo swójbow „Gromaźe“ załožili. Z jeho předsydku Francisku Albertowej je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.

Čehodla sće towarstwo wutworili?

F. Albertowa: Jako starši, kotřiž so za delnjoserbsku rěč w swójbje angažuja, smy pytnyli, zo nochcemy so jenož husćišo zetkawać, ale zo trjebamy tež mjezsobnu syć. Běchu hižo někotre iniciatiwy, kaž na přikład online-peticija Kathleen Komolcyneje za serbsku wučbu. Z dźěćimi aktiwnje serbsku rěč a kulturu w swójbje pěstujemy a so prawidłownje schadźujemy. Rěčny centrum WITAJ nas podpěruje. Zdobom pak RCW wšitke nadawki spjelnić njemóže. Na přikład eksistuje projektowy naćisk za modelowu serbsku šulu w Delnjej Łužicy, kotraž by so snano hodźała we wobłuku strukturneje změny zwoprawdźić. Chceš-li pak tajki projekt přewjesć, trjebaš krutu organizatorisku formu. Tak so rozsudźichmy towarstwo załožić, a z nim móžemy nětko hłós po­zběhnyć.

Što je Was motiwowało so z předsydku stać?

Wopačna zdwórliwosć?

Freitag, 20. September 2019 geschrieben von:
Tomaš Bjeńš

Hdyž so wo dwurěčnosći rěči, mam husto zaćišć, zo klinči w podwědomju kóždeho hnydom sobu, zo wobknježi tola kóždy Serb wobě rěči – serbšćinu a němčinu – w maćernorěčnej kwaliće. Tuž móže na kóždeho němsce rěčaceho kedźbu brać.

Čehodla pak njeje často móžno, žiwu dwurěčnosć tež tak zrozumić, zo njeje stajnje trjeba, ručež je jedyn Němc abo njeserbšćinar pódla, awtomatisce do němčiny měnjeć? Čehodla njeje husto­hdy njeserbšćinarjam a Němcam čućiwosć data, zo słuša tež k zdwórliwosći, wužiwanju serbšćiny trěbny rum přewostajić? Wšě prócowanja wo projekty kaž WITAJ­ abo 2plus kaž tež wo nowu Serbsku rěčnu šulu a přełožowanski běrow we Wojerecach su jeničce makulatura a bjez zmysła, jeli nimamy wjace dosć zjawnych rěčnych rumow, w kotrychž serbšćinu cyle samozrozumliwje nałožujemy. Z wjele prócu a pjenjezami spytaja zamołwići nowe rěčne rumy tworić a runočasnje woprujemy z wopačneje zdwórliwosće hižo wobstejace, kaž na přikład na gmejnskej radźe, na wjesnych swjedźenjach a w našich towarstwach kaž tež při priwatnych bjesadach abo zetkanjach.

Wulke finalew Hórkach – Domš, Kralabo tola Domš

Dienstag, 17. September 2019 geschrieben von:

W Hórkach přewjedu njedźelu, 29. septembra, rozsudny běh wo Němske dumperowe mišterstwa 2019. Cyłkowny klasement nawjeduje po štyrjoch wubědźowanjach amtěrowacy němski dumperowy mišter Filip Kral z Róžanta z dwěmaj dypkomaj předskoka před youngsterom Paulom Domšom ze Zejic. Ale tež něhdyši němski dumperowy mišter Frank Domš ze Zejic móhł do mišterstwa hišće zapřimnyć a bój na čole wobwliwować. W Baćonju bě wón třeći, w Drjowku štwórty. Z Paulom Domšom a Filipom Kralom je so Kilian Hrjehor rozmołwjał.

Witajtaj Paulo a Filipje. Posledni běh wo lětuše Němske dumperowe mišterstwa steji před durjemi. Kak so wamaj hladajo na tabulku wjedźe? Staj napjataj?

Filip Kral: Haj na kóždy pad. Smój cyłu sezonu wojowałoj a stajnje wšitko dałoj. Nětko steji posledni běh před durjemi. Nochcemoj sej ničo darić. Wěmoj, zo su rozdźěle mjez namaj jara snadne a zo budźe­ na kóncu zawěsće maličkosć wo tym rozsudźić, štó budźe němski mišter a štó nic.

Paul Domš: Tež ja sym chětro napjaty. To je moja prěnja kompletna sezona. Sym hordy na to, zo tak daloko prědku steju, a zo móžu hižo lětsa wo titul wojować.

Turneja z pjeć premjerami

Dienstag, 17. September 2019 geschrieben von:

Na swoju 25. literarnu kermušu přeprošuje Ludowe nakładnistwo Domowina wšitkich zajimcow přichodnu sobotu, 21. septembra do Njeswačidła. Ze sobudźěłaćerku LND Měrku Mětowej je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.

Tradicionalnje je literarna kermuša wjeršk čitanskeje turneje LND — čehodla wona ju tónraz zahaji?

M. Mětowa: Prosće organizatoriskich přičin dla zahajimy nazymski čitanski rjad ze swjatkom. Lětsa mamy literarnu kermušu 25. raz a wosebitostka je, zo zwjazujemy to z knižnej premjeru „Serbskeje protyki 2020“. Jeje ćežišćo je lětsa Njeswačidło, a tuž tam smy.

Dokal wjedźe turneja dale?

Šulske dźiwadło podpěrać

Montag, 16. September 2019 geschrieben von:

Dorota Farkaš skutkuje něšto dlěje hač měsac w Budyskim Thespis-centrumje, kotryž je w nošerstwje Němsko-Serbskeho ludoweho­ dźiwadła. Milenka Rječcyna je so z dźiwadłowej pedagogowku rozmołwjała.

Po angažemenće w mjezynarodnje skutkowacej band Banaroo a w Serbskim ludowym ansamblu sće so za Thespis-centrum rozsudźiła. Čehodla?

D. Farkaš: Sym w Thespis-centrumje prěni króć loni w decembru dźěłała. Mějach tam přednošk na temu safe-space, štož rěka telko kaž wěsty wobswět we wobchadźe ze šulerjemi. Zaběrała sym so při tym mjez druhim z temami, kak z rasistiskimi tendencami mjez młodostnymi wobchadźeć. A tak so tež dale za projekty Thespis-centruma zajimowach. Poskitki mje wabjachu, so na wupisane městno za šulske dźiwadło požadać. Dźěło, wosebje ze šulerjemi, je mi wažne.

Přewjedujeće projekty ze šulerjemi, kotřiž do Budyskeho Thespis-centruma přichadźeja?

Dźensa wječor hišće raz

Freitag, 13. September 2019 geschrieben von:
Pětr Dźisławk

Jako sym před něšto měsacami zhonił, zo chce Worklečanska wyša šula „Michał Hórnik“ nazwučować serbski šulerski musical, mějach to wot prěnjeho wokomika sem za zajimawu ideju. Na tamnym boku pak běch skeptiski. Wšako njemóžach sej předstajić, kak maja Diana Šołćina, Beno Hojer a Syman Bjarš, je­ničce třo wučerjo, z nimale 80 šulerjemi wobšěrnu wuměłsku twórbu nazwučować. Častodosć dźě sam dožiwich, kak su štyrjo abo pjećo wučerjo kontrolu nad wjele mjeńšej skupinu zhubili. Po wšěm zdaću pak tajke problemy we Worklecach nimaja. Na štwórtym předstajenju musicala minjenu wutoru dožiwich homogeny cyłk, absolutnje zahorjeny za najskerje najwjetši projekt swojeho šulskeho časa. Zapal šulerjow běše w kóždej scenje widźomny. Dobrowólnje sobuskutkowacy ze wšelakich rjadownjow, z wučerskeho kolegija a dalši agěrowachu wot spočatka hač do kónca kaž zahraty team. Kaž móžach w rozmołwach z wobdźělenymi zhonić, zaleži to na intensiwnym přihoće. Něhdźe lěto běchu šulerjo a wučerjo hłownje w swobodnym času hrajne sceny a serbske popowe a rockowe spěwy zwučowali.

Přiroda je dyrdomdej

Donnerstag, 12. September 2019 geschrieben von:

Stacija, kotruž Michał Zahon z Wěteńcy na sportowym a pućowanskim dnju Serbskeho šulskeho towarstwa poski­ćeše, bě dźěćom wosebje zajimawa. Milen­ka Rječcyna je so ze serbskim hajni­kom rozmołwjała.

Kak je k tomu dóšło, zo sće staciju wo přirodźe na sportowym a pućowanskim dnju Serbskeho šulskeho towarstwa zarjadował?

M. Zahon: Monika Süßowa z SŠT bě so na lěsniski wobwod Hornja Łužica w Budyšinje z próstwu wobroćiła, sej material za wuhotowanje tajkeho swjedźenja wupož­čić. Za mnohe dźěći bě to přidatny serbskorěčny poskitk, wšako mnohe z nich zapřijeća z přirody skerje jenož w němskej rěči znaja. Tak sym staciju wuhotował a dźěćom w serbskej rěči lěs a jeho wobydlerjow zbližił. Tajke dźěło słuša mjez druhim tež k mojim nadawkam jako hajnik lěsnistwoweho rewěra.

Maće časćišo składnosć, z dźěćimi dźěłać?

Požadany stipendij dóstała

Montag, 09. September 2019 geschrieben von:

Móžnosć, w šulskim času do wukraja hić, maja mnozy młodostni. Často pak swój són mało poskitkow dla cofnu. Sakske kultusowe ministerstwo zmóžnja kóžde lěto 35 stipendijow, za kotrež móža so šulerjo 9. lětnikow požadać. Lena Kutschke z Radworskeje wyšeje šule je tajki dobyła. Bianka Šeferowa je z njej porěčała.

Kak sy wo poskitku kultusoweho ministerstwa zhoniła?

L. Kutschke: Naša wučerka Monika Šołćina je nas wo tym informowała a we mni zajim zbudźiła. Na wotpowědnej in­ter­netnej stronje so wo programje wobhonich. W měrcu sym relatiwnje krótkodobnje rozsudźiła pisomne požadanje zapodać.

Što bě za požadanje wšitko trěbne?

Tajke a hinaše wašnje postrowa

Freitag, 06. September 2019 geschrieben von:
Milenka Rječcyna

Sće hižo jónu zwěsćili, kak rozdźělnje so strowimy? W Serbach słyšimy dźensniši dźeń „Halo“, „Witaj“ abo „Dobry dźeń“. W serbskich katolskich wosadach wužiwaja ludźo často hišće „Budź chwaleny Jězus Chryst“. Rjenje, hdyž so ewangelscy wěriwi z „Pomhaj Bóh“ strowja. Tejle słowje tež katolscy Serbja swojim ewangelskim bratram a sotram rady popřewaja. W postrowje, pokazuje so wulka bohatosć našeje kultury. Zapřijeć do wšeho toho móžu tež hubku na lico, klepnjenje z ruku na ramjo a wobjimanje.

Zadźiwana a swoju njewěstosć sej wuwědomjejo běch při postrowach muži, pochadźacych z aziskeho, romanskorěčneho a južneho kraja Europy, kotřiž nam meble wožachu. Muž aziskeho pochada postrowi muske wosoby našeje swójby z ruku. Tež mi ju lochce potłóči. Poprawom wšak ludźo z aziskich krajow husto jenož hłowu chilejo strowja. Muž ze zapadneje Europy zaso ruku kruće tłóči. Tam žonje po starym wašnju poprawom ruku njedawa.

Jako dirigent a poradźowar přeco hišće aktiwny

Montag, 02. September 2019 geschrieben von:

Wot lěta 1991 běše wón połdra lětdźesatka mysler, zdźěla tež wodźer a mjezwočo Serbskeho muskeho chóra Delany. A hač do dźensnišeho njeje so na tym wjele změniło. Rěč je wo Pawole Šołće-Kulowskim. Tež minjene lěta je 2. septembra 1934 rodźeny Šołta skutkowanje muskeho chóra dokładnje sćěhował, ćělesu jako dirigent wupomhał a, bě-li trěbny, zwučowanja w Konječanskej burskej stwě nawjedował.

Serbska debata

Neuheiten LND