Chce wědu wo Serbach tež w zarjedźe šěrić

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:

Zły Komorow (SN/MiP). W februarje lěta 2020 je Serbowka Hanka Rjelcyna městno społnomócnjeneje za serbske naležnosće we wokrjesu Hornje Błóta-Łužica nastupiła. Zły Komorow a wokolne kónčiny wšak 40lětnej Radworčance njeznate njejsu, wšako je po swojim činohrajnym studiju w Lipsku wot lěta 2009 sem jako dźiwadźelnica na tamnišim Nowym dźiwadle skutkowała. Zo by so w delnjoserbskej rěči wukmaniła, wobdźěli so hnydom po tym, zo bě městno nastupiła, na kompaktnym kursu w Šuli za delnjoserbsku rěč a kulturu w Choćebuzu.

Politikar AfD přepytowany

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:

Mnichow (dpa/SN). Generalne statne rěčnistwo w Mnichowje je přepytowanja přećiwo zapósłancej AfD w zwjazkowym sejmje Petrej Bystronej zahajiło a dźensa wjacore objekty přepytowało. Wobsteji podhlad wobtykanja a płokanja pjenjez dla. Zwjazkowy sejm bě do toho imunitu Bystrona zběhnył. Přepytowali su objekty w Berlinje, Mnichowje a na kupje ­Mallorca. Pječa je Bystron pjenjezy proruskeho propagandoweho sćelaka „Voice of Europe“ brał. Bystron tole prěje.

Prawicarska koalicija hotowa

Den Haag (dpa/SN). Nižozemska dóstanje prawicarsku knježerstwowu koaliciju. Nimale šěsć měsacow po wólbach parlamenta su so radikalny prawicarski populist Geert Wilders a tři dalše strony na koaliciske zrěčenje dojednali. Dale njejasne je prašenje, štó budźe nowy ministerski prezident. Wilders je so zastojnstwa hižo wzdał. Na šefa knježerstwa dyrbja so hišće dojednać, wón rjekny. Koaliciske zrěčenje chcychu dźensa předstajić.

Přepytuja socialne platformy

Chinski prezident Xi Jinping (nalěwo) je ruskeho prezidenta Wladimira Putina w stolicy Pekingu na dwaj dnjej trajacy statny wopyt witał. Xi je Putinej dalše wuske partnerstwo přilubił. China je najwažniši zwjazkar Ruskeje, kotraž je wójny w Ukrainje dla mjezynarodnje w dalokej měrje izolowana. Peking Moskwu tež w tymle nastupanju podpěruje. Foto: pa/AP/Sergej Bobyljew

Połoženje zdźěla stabilizowane

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:
Kijew (dpa/SN). We wot ruskich jednotkow masiwnje nadpadnjenej Charkiwskej kónčinje na wuchodźe Ukrainy je so połoženje po słowach prezidenta Wolodymyra Zelenskeho zdźěla stabilizowało. „Wobsadnika, kiž je so do Charkiwskeje kónčiny zadobył, ze wšěmi k dispoziciji stejacymi srědkami zničimy“, rjekny Zelenskyj wčera w swojim wšědnym widejowym poselstwje. Artilerija, truty a infantrija dźěłaja jara dokładnje.“ Tak je so poradźiło, połoženje zdźěla stabilizować. Połoženje wokoło Charkiwa je chětro napjate, dokelž ruske wójsko ze sylnymi mocami ćišć wukonja. Mjeztym tež zapadni fachowcy zwěsćeja, zo je ruska ofensiwa wosłabnyła. Zelenskyj je mjeztym wšitke jězby do wukraja wotprajił. Wón namołwja zapadne kraje, Ukrainje dale brónje přewostajić, zo móhła so ruskemu nadpadej wuspěšnje wobarać.

Stawkowacy do chorownje šoł

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:
Mnichow (dpa/SN). Po tydźenje trajacym hłodowym stawku za lěpši škit klimy dalšeho wobdźělnika akcije „Hłód tradać, doniž njebudźeće sprawni“ z chutnymi strowotniskimi problemami w chorowni lěkuja. 61lětny Michael Winter je wčera wječor sam do nuzoweje přijimarnje Mnichowskeje chorownje přišoł. Jeho tam stacionarnje zaměstnichu. Hodźiny do toho běchu 35lětnu wosobu hłodoweho stawka dla w jednej z Berlinskich chorownjow lěkować dyrbjeli. Zaměr stawka je, zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) nuzować, so w knježerstwowym stejišću k stracham klimoweje krizy wuprajić. Scholz tole wotpokazuje.

Israelskich wojakow mylnje morili

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:

London/Tel Aviv (dpa/SN). Łódź z Wulkeje Britaniskeje je z nimale sto tonami techniskich srědkow za nuzowe kwartěry po puću do Gazaskeho pasma. Posyłka ma jedna z prěnich być, kotruž w prowizoriskim přistawje wukładuja a do Gazaskeho pasma dowjezu. Jedna so wo 8 400 nuzowych kwartěrow z plastikowych planow w hódnoće 2,3 milionow eurow, britiske wonkowne ministerstwo zdźěla.

Při třěleńcy na sewjeru Gazaskeho pasma su po informacijach wójska pjeć israelskich wojakow zatřělili. Třo dalši wojacy so zranichu. Israelske medije rozprawjeja, zo su wojacy přez brónje swojich towaršow žiwjenje přisadźili. Israelske tanki běchu wčera z granatami na twarjenje w lěhwje ćěkancow Dshabalia třěleli, w kotrymž wojacy běchu. Wobsadka tanka měješe jich mylnje za wobrónjenych Palestinjanow. Tankisća stejachu w tymle času pod wulkim ćišćom, dokelž Palestinjenjo na nich z tanki ničacymi granatami třělachu. Wot spočatka Gazaskeje wójny je tam 626 israelskich wojakow padnyło. 3 500 so zrani.

Serbski kluč do swěta

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:
Zo njeje naša maćeršćina jenož rěč domizny we Łužicy, ale tež zastupny lisćik do słowjanskeho swěta, drje wěmy a nimale kóždy dźeń Němcam powědamy. Faktisce je pak samo młodych Hornich Serbow, kiž ani Delnich Serbow njerozumja. A hdyž bychmy reprezentatiwne woprašowanje činili, kelko našich ludźi so na zakładźe swojeje maćeršćiny wo „słowjanske esperanto“ na wulětach do susodnych krajow prócuje a kelko radšo jendźelsce abo němsce rěči, njebych sej wěsty był, hač wuslědk našemu powědanju wotpowěduje. Je prawje, Němcow na komunikatiwny pokład serbšćiny skedźbnjeć. Ale tón argument za dobre serbske kubłanje, kiž je wjac hač jenož kluč do swójbneje komunikacije w kuchni („maći, daj mi prošu butru!“), budźe hakle wěryhódny, hdyž sami w našej europskej rěčnej praksy tomu wotpowědujemy. To zaruča – připódla prajene – wjele rjanych dožiwjenjow. A dopóznaće, zo njejsmy jenož we Łužicy kaž doma. Marcel Brauman

Sudnistwo UNO njeda so zatrašić

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:

New York (dpa/SN). Hłowny wobskóržnik Mjezynarodneho swětoweho chłostanskeho sudnistwa je potwjerdźił, zo njebudźe so pospytam zatrašenja po­dwoleć. Karim Khan reagowaše předwčerawšim, wutoru w Bjezstrašnostnej radźe UNO na komentar nastupajo ćišć z USA: Tam su znjeměrnjeni informacijow dla, po kotrychž chcyło sudnistwo zajeće israelskeho ministerskeho prezidenta Benjamina Netanjahuwa wukazać. „Njedamy so zatrašić, ani přez wukaz zajeća přećiwo mi ani ze zajećom wolenych dostojnikow sudnistwa“, rjekny Khan najwyšemu gremijej UNO a tam přitomnym zastupnikam wetowych mocow. „Smy winowaći, so za sprawnosć zasadźić, zo móhli wopory zastupować a sym sej toho dospołnje wědomy, zo je w tutej rumnosći čłowječich hobrow z wulkej mocu a wliwom“, Khan dale rjekny. Eksistuje pak tajke něšto kaž zakoń, kotremuž je mjezynarodna organizacija zawjazana.

„Módry dźiw“ přeco hišće zajimawy

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:
Jedyn z najwjetšich hižo njewužiwanych dźěłowych nastrojow swěta, łopatokolesowy bager, zbudźa hišće dźensa jako turistiska atrakcija wulki zajim. Tak mjenowany ­„Módry dźiw“– steji na polu pod hołym njebjom we Wórlicy (Hörlitz) blisko Złeho Komorowa. Natwarjeny bu we wuchodnej Němskej w 1960ych lětach. 171,5 metrow dołha a 50 metrow wysoka mašina waži nimale 4000 tonow a je 5130 kubiknych metrow brunicy na hodźinu wurywała, a to přez dobu 50 lět. Přimjeno dósta bager za swoju něhdy módru barbu, kotruž wšak lědma hišće spóznawaš. Industrijneho hobra móžeš sej wobhladać z platformy na bliskej wuhladnej wěži, na kotruž wjedźe 114 schodźenkow. Garantowany je woprawdźity wow-efekt. Foto: Jolanta Bombera-Rječcyna

To a tamne (16.05.24)

Donnerstag, 16. Mai 2024 geschrieben von:

Žadyn rjany wuhlad do přichoda: Ezoteriski telewizijny kanal Astro TV přestanje wusyłać. Sćelak za horoskopy, kładźenje kartow a wěsćenje přichoda 31. decembra zawru, mějićel kanala zdźěla. Zamołwići maja sćelak za „wodźacu telewizijnu platformu ezoteriskeho žiwjenskeho poradźowanja a spirituelnych wobsahow“ a mnohim ludźom orientaciju a podpěru w žiwjenju. Sćelak ze sydłom w Berlinje-Charlottenburgu wusyła wot lěta 2004.

„Jědź z awtom kaž žona“ je titul kampanje, z kotrejž chcedźa francoskich šoferow k wjetšej kedźbliwosći w nadróžnym wobchadźe pohnuć. Na plakatach w francoskej stolicy Parisu zdobom na to skedźbnjeja, zo zawinuja mužojo 84 procentow wšěch smjertnych wobchadnych njezbožow w kraju a zo su w 93 procentach zražkow pod wliwom alkohola wina.

Neuheiten LND