Z awtom přežiwić nawuknyli
Jako najlěpšej z wubědźowanja w Ruskej so wróćiłoj
Rostow nad Donom bě zańdźeny tydźeń přebywanišćo dweju šulerjow Wojerowskeho Lessingoweho gymnazija. Wčera su jich sobušulerjo w awli kubłanišća zaso domoj witali.
Wojerecy (UH/SN). Wuknjacy Wojerowskeho Lessingoweho gymnazija su wčera swojeju sobušulerjow, 15lětneho Benedikta Leonhardta z rjadownje 10c a 17lětneho Felixa Roßdeutschera z 11. lětnika, zaso w domiznje witali. Benedikta a Felixa bě šula na němsko-ruske šulerske wubědźowanje do Rostowa nad Donom delegowała, kotrež wotměwa so wot lěta 2011 pod hesłom „Wědomosć w swětle jewišća“. Lětuše wubědźowanje traješe wot 15. do 22. meje. Šěsć wobdźělnikow, třo němscy a třo ruscy šulerjo, tam nastupi. Sulšečan Benedikt Leonhardt, kiž je serbskeho pochada, je wo serbskich tradicijach a wašnjach powědał a wurisanje ze swojim wobrazliwym a zabawnym wašnjom dobył. Druhi bu Felix, kiž je wo atomowej energiji referował a poměrnje suchu temu jako lubosćinsku podawiznu rysował. Rozsudźił bě publikum wo najlěpšim přednošowarju z přikleskom.
Šulerjo a migranća problemy mjez sobu rjaduja
Budyšin (CS/SN). Budyska rozmołwa wčera wječor w Schillerowym gymnaziju zaběraše so z temu „Migranća jako sobušulerjo“. Nawoda regionalneho zarjada Sakskeje kubłanskeje agentury w Budyšinje (SBAB) Mathias Peter měješe jenož mało praktiskeho přinošować. To běchu słowa přitomnych pedagogow wjace wuprajace. „Najlěpša integracija je wulka přestawka“, rjekny jedna wučerka, „hłownje sobušulerjo so wo to staraja, zo so dźěći z migraciskim pozadkom w zhromadźenstwje přiwzaći čuja.“ Wona pak njezataji tež problemy, hdyž muscy šulerjo z arabskich krajow wučerki njeakceptuja.
Z dobrej tradiciju pokročowali
Worklecy (BW/SN). Při krasnym słónčnym wjedrje su zašły pjatk šulerjo Serbskeje zakładneje a wyšeje šule „Michał Hórnik“ we Worklecach swoju meju mjetali. K tomu bě zaso tójšto wjesnjanow nawječor na šulski dwór přichwatało.
Lětsa wjerćeše so 24 porow šulerjow wokoło mejki. Z wašnjom je, zo stajnje 4. a 9. lětnik wokoło meje rejuje. K serbskim ludowym spěwam, kotrež zaklinčachu z paska, so holcy a hólcy jara dostojnje pohibowachu; a bě wjeselo, jim přihladować. Wšitke holcy běchu w serbskej narodnej drasće. Jako so hólcy-dźewjatkarjo wo mejski wjeršk wubědźowachu, so jedyn ze šulerjow zrani a dyrbješe so w chorowni lěkować dać. Mejski kral bu Philipp Kral, kiž wuzwoli sej Konstancu Čižankec za kralownu. Z přewodom dweju wučerjow, kotrajž na akordeonje a gitarje hraještaj, ćehnjechu šulerske pory spěwajo po wsy.
Šulerjo sej formy ratarjenja zbližili
Šulerjo wyšeju UNESCO-šulow ze Sakskeje, Ralbičanskeje a Lipšćanskeje z mjenom Paul Robeson, zaběrachu so kónc tydźenja we wobłuku projekta z wužadanjemi wobswěta a přirodoškita.
Ralbicy (JK/SN). We wobłuku projekta „Hladaj dokładnje – měšej sobu“ přewažuje bjezposrědnje dźěło w přirodźe.
Pjatk popołdnju běchu šulerjo na polach Nukničanskeho bura Marka Smoły po puću, zo bychu proby pódy brali. Do toho spřistupnichu sej wšelake bioindikatory, wosebje rostliny. Dale zeznajomichu so z wotběhom plahowanja swini po ekologisko-biologiskich zasadach, z produkciskimi wuměnjenjemi a ze zwičnjenjom wudźěłkow ratarskeho předewzaća. Wječor analyzowachu woni w Njeswačanskej młodowni, hdźež Lipšćanscy šulerjo přenocowachu, zhromadnje pódowe proby a wuhódnoćichu je. Sobotu wopytachu plahowarnju rancow w Njebjelčicach a po tym Hrańčanski dejny kombinat. Na woběmaj městnomaj, hdźež intensiwnje produkuja, spóznachu šulerjo rozdźěl k ekologiskemu a biologiskemu ratarjenju.
Šula ma nětko čestne mjeno „Mina Witkojc“
Bórkowy (HA/SN). Zakładna a wyša šula w błótowskich Bórkowach ma wot dźensnišeho čestne mjeno „Mina Witkojc“. Delnjoserbska basnikarka a nowinarka bě so 28. meje 1893 w Bórkowach narodźiła, je wulki dźěl swojeho žiwjenja tu bydliła a za serbski lud dźěłała. To je wjace hač 40 němskim a serbskim pedagogam a něhdźe 450 šulerjam a šulerkam wot 1. do 10. lětnika wulka česć. 120 z nich wuknje delnjoserbšćinu w serbskej B-wučbje, 35 zajimcow wobdźěla so w rjadownjach 1 do 6 na němsko-serbskej bilingualnej wučbje. W šulskim horće dźěłaja po projekće Witaj. To hłownje k tomu přinošowaše, zo je so šulska konferenca – potajkim wučerjo, starši a šulerjo – po dlěšim rozjimanju za tele čestne mjeno rozsudźiła. Runje tak stej Bórkowski hamt jako šulski nošer a župa Delnja Łužica prócowanja podpěrałoj.
Zhromadne dny do rozžohnowanja
Lóštna nalada knježeše mjez něhdźe dwaceći młodostnymi na ...
Wo bydlenju a přebywanju
Bydlić chce kóždy přijomnje, a móžnosćow je dźensa dosć a nadosć. Mnozy su sej kupili swójstwowe bydlenje, němsce Eigentumswohnung. Njedawno sym čitał wobsydstwowe bydlenje, ale chcemy tola radšo wostać při swójstwowym bydlenju, kaž podawa to Němsko-hornjoserbski słownik noweje leksiki. Štož kóždy mjenuje swoje, to je jeho swójstwo. Analogiski poměr mamy w němčinje: jemandem eigen je substantiwisce wuprajene sein Eigentum. Mamy dalše jenak tworjene němske kompozita, kotrež přełožujemy z adjektiwom swójstwowy a wotpowědnym substantiwom: Hdyž je so na přikład něchtó přešoł na cuzym swójstwje, tak je to swójstwowy delikt, Eigentumsdelikt. A hladajo na rozdźělenje swójstwa w towaršnosći rěčimy wo swójstwowych poměrach, Eigentumsverhältnisse.
