Olympiada z perspektiwu
Wot lěta 1965 so serbscy šulerjo w serbšćinje wubědźuja, najprjedy we wobłuku swjedźenjow serbskeje rěče a kultury. 1967 wužiwachu za nje prěni króć zapřijeće olympiada serbskeje rěče. Tehdy, jako prěnju přewjedźechu, běše zapřijeće olympiada, dźensa bychmy prajili, inflacionarne. Mějachmy za čas NDR sportowu a matematisku olympiadu kaž tež rěčne, na přikład tu rušćiny. Serbscy šulerjo pak mějachu swoju centralnu olympiadu serbšćiny. Na to smy dźensa hišće hordźi. Přetož wobdźělenje na njej je, tež hdyž to wjetšina wěrić nochce, bjezdwěla žiwjenski puć někotryžkuli młodeho wobdźělnika wobwliwowało. Mnozy něhdyši serbscy olympionicy wukonjeja mjenujcy dźensa dźěło na dobro Serbow. Mjez nimi su kubłarjo a wučerjo. Dźěl z nich su dźensa hižo dźěd a wowka a kubłuja přichodne generacije za kóždolětnje so wotměwace wubědźowanje, lětsa hižo połstate. Mnozy dźensniši serbscy wučerjo su něhdy prěni króć na olympiadźe zjawnje swoje znajomosće w serbskej rěči dopokazali.
Škrička měła přeskočić
Wučerjo serbšćiny su do přihotow kóždolětneje centralneje olympiady serbšćiny zapřijeći. Milenka Rječcyna je so z wučerku Janu Bětnarjowej, kotraž wuwučuje na Ralbičanskej Serbskej wyšej šuli, rozmołwjała.
Kak posudźujeće lětuši model olympiady?
J. Bětnarjowa: Žadanja su byli lětsa trochu hinaše hač lěta do toho. Běch spočatnje trochu skeptiska, štož nowy model nastupa. Tola mjeztym mam ideju, jednotliwca do srjedźišća stajić, za dobru. Dotal mějachu šulerjo stajnje nastawki pisać. To njeje so lětsa stało. Lětsa mějachu mjez druhim krótke informacije pisomnje podać, dźěłowe łopjena wupjelnić a pod prašenjemi prawe wotmołwy nakřižikować, zdobom ertne pruwowanje złožić. Mjezsobne dźěło wobdźělnikow je so bóle w mjezsobnym podpěranju jewiło.
Kak sće wobdźělnikow za lětušu olympiadu wuzwoliła?
Lisćiki sčasom wobstarać
Koncert Puhdyjow loni swjatki w Kamjencu bě jako posledni legendarneje skupiny připowědźeny. Lětsa pak ju tam znowa wuhladamy, hromadźe ze skupinomaj Karat a City. Wo koncerće „Rocklegenden“ je so Marian Wjeńka rozmołwjał z Dawidom Klimanom, zamołwitym za měšćanski marketing Kamjenca.
Za koncert „Rocklegenden“ so wjele wabi. Kak wažny je tajki koncert za město Kamjenc, hdyž su Puhdyje tónle termin wjele lět móhłrjec rezerwowany měli?
D. Kliman: Swjatki su tradicionalnje wažny termin za Kamjenc, dokelž su to wjele ludźi awtomatisce z Puhdyjemi zwjazali. A čim jasniše bě, zo so jich čas w Kamjencu tež raz skónči, ćim wjace fanow je na koncerty přišło. Po lońšimaj poslednimaj koncertomaj smy so z nimi poprawom hižo rozžohnowali. Zo woni nětko tola hišće raz hromadźe ze City a Karat pola nas koncertuja, je so hakle loni w septembru rozsudźiło, ćim bóle nas to zwjesela.
Kak ćežko poprawom je, tajki koncert do Kamjenca dóstać?
Tež šulerjo su namołwjeni
Pod hesłom „Přidaj swoje tři najgroše/Gib deinen Senf dazu“ wotměja so lětsa wot 3. septembra hač do 3. oktobra 1. Budyske tydźenje demokratije. Sofija Delanec z Budyskeho Kamjentneho domu je organizaciju podawka hłownje přewzała. Cordula Ratajczakowa je so ze Serbowku rozmołwjała.
Prěnje zjawne zarjadowanje, na kotrymž móžachu zajimcy swoje ideje přizjewić, je hižo nimo. Kajki je dotalny wothłós na 1. Budyske tydźenje demokratije?
S. Delanec: Na informaciskim zarjadowanju minjeny tydźeń bě něhdźe 30 ludźi. Wot někotrych smy so nadźijeli, zo so wobdźěla. Wosebje pak so wjeselu, zo je telko nowych zajimcow přišło. Mjez nimi běchu priwatnicy, ale tež profesor z Budyskeje powołanskeje akademije chce na kóždy pad sobu pomhać. Tójšto ludźi chce so wobdźělić a woni su jara zajimowani – to je to, štož Budyšin nětko trjeba. Mam to za prěni wuspěch projekta.
Što chcedźa Serbja k Budyskim tydźenjam demokratije přinošować?
Koncertuja znowa za dobry zaměr
Před wulkotnej kulisu niwoweho lěsa we Łazku wotměje so njedźelu, 24. jutrownika, 12. beneficny koncert, wuhotowany wot Towarstwa swj. Filomeny. Alfons Handrik je so z předsydu Geratom Róblom rozmołwjał.
Beneficny koncert we Łazku je so stał z rjanej, mjeztym derje wopytanej tradiciju. Kak je docyła k tomu dóšło?
G. Róbl: Po tym zo je spočatnje Towarstwo Cyrila a Metoda prěnje beneficne koncerty wuhotowało je so tomule nadawkej, po załoženju Towarstwa swj. Filomeny w měrcu 2004, wěnowało. Za to so městnosć we Łazku derje hodźeše.
Koncert přihotować a přewjesć je wjele dźěła. Kak je zmištrujeće?
G. Róbl: Nadawki kaž zaručenja programa, wupyšenje swjedźenišća a zastaranje ludźi sej w předsydstwje dorěčimy. Wosebje wuzběhnyć chcył podpěru čłonki towarstwa Rejzy Wićazoweje. Spočatnje smy koncert trójce zasobu kóždolětnje wuhotowali. Mjeztym wotměje so wón prawidłownje kóžde druhe lěto.
Za čo je lětuši wunošk předwidźany?
Ze swojimi fotami ludźom zwuraznja, zo je jedyn z nich
„Wašeho fotografa hnydom za nas angažuju.“ Słowa dr. Tonija Ebnera, šefredaktora němskorěčneho dźenika Dolomiten w Južnym Tirolu, ženje njezabudu. Do generalneje zhromadźizny Zjednoćenstwa europskich mjeńšinowych dźenikow 2005 w Budyšinje bě sej Ebner wudaća Serbskich Nowin wobhladował. Fota Maćija Bulanka jeho hnydom fascinowachu. Wšako je w nich něšto začuwał, štož ze swójskeje redakcije njeznaješe. Tale z erta cuzeho zwuraznjena wulka chwalba swědči wo rjemjeslniskej wušiknosći našeho kolegi, prawy motiw w prawym wokomiku zapopadnyć.
Jim je so hłowa „kuriła“
Zadźiwany być – štó to dźensa hišće móže? Swět je digitalny, spěšny a wšitko hiba so w rytmusu sekundow wozjewjacych so nowych powěsćow. A tola, tež dźensa móžeš so dźiwać, wšudźe a stajnje. Dyrbiš jenož prawje hladać a słuchać.
Ruce ani jako wuměnkar do klina njezłoži
Hižo jako mały hólčec je so dźensniši jubilar rozsudźił, stać so z wučerjom. Tele powołanje je wón čas žiwjenja lubosćiwje a dokładnje wukonjał. Wučer na wuměnku Jan Knebl swjeći dźensa w ródnych Pančicach-Kukowje swoje 75. narodniny.
W nalěću njedyrbiš so jenož wo swoju zahrodku starać, ale tež ...
Přinošuja k zhromadnosći
Skupina lajskich dźiwadźelnikow, kotřiž předstajeja w Chrósćicach pasionsku hru – mjez nimi předsyda Towarstwa Cyrila a Metoda, pobychu njedawno w pólskim Cieszynje na zetkanju zjednoćenstwa Europapasion. Janek Wowčer je z Jurjom Špitankom wo europskim zetkanju porěčał.
Kak sće k přeprošenju přišli?
J. Špitank: Nižozemski čłon prezidija Europasiona Lex Houp so za naše předstajenje zajimowaše a chcyše do Chrósćic přijěć, štož pak so njeporadźi. Mějachu w tym času sami předstajenja. Zwisk z lěta 2005 pak dale wobsteji a tuž sposrědkowa nam europski zwjazk přeprošenje na lětuše zetkanje. Tak nastajichmy so dźesaćo do pólskeho Cieszyna.
Što so za zjednoćenstwom chowa?
J. Špitank: Cyłkej přisłuša 90 skupin z 15 krajow Europy, kotrež stawiznu wo ćerpjenju a wumrěću Jězusa Chrystusa předstajeja, a to čestnohamtsce. Prěni raz wobdźěli so lětsa nětko tež serbska skupina a běchmy tróšku kaž eksoća.
Čehodla?
