Skromny, domiznu a serbstwo lubowacy čłowjek
W serbskim žiwjenju Malešanskeje kónčiny je Alfred Worjech z Brězyny pola Hućiny legenda. Bjez dźiwa, zo pohnu tu młodych telewizijnikow SAEK w Budyšinje před lětom, wo nim portretowy film nawjerćeć. Tak je tón, kiž wjelelětneho Domowinjana Alfred Worjecha hišće njeznaješe, zeznał muža serbskeje kreje a duše.
1. decembra 1925 bě so Alfred Worjech w Brězynje narodźił. Nan měješe šěsćhektarske ratarstwo, a tuž bě za młodeho Alfreda po wuchodźenju Hućinjanskeje šule samozrozumliwe, sej powołanje w ratarstwje pytać. Zakónči wukubłanje na ratarskej šuli. Z přirodu zwjazany dyrbješe pak najprjedy do fašistiskeje dźěłoweje słužby RAD na kupje Sylt a po tym tež do němskeje Wehrmachty. Přizamkny so wójnska jatba w Jendźelskej. Skónčnje doma bu ratar a aktiwny čłon Domowinskeje skupiny w Hućinje. Woženi so z dźowku šleskeho přesydlenca Hertu, a jimaj narodźi so pjeć dźěći. Worjech wosta, štož w młodosći běše, horliwy Serb.
Na narodnym polu so stajnje sylnje zasadźował
Mnozy nastajichu so dźensa na puć do Pančic-Kukowa, zo bychu Benej Pašce k 80. narodninam gratulowali. Jemu zbožo wupřejo sej mnozy jeho přećeljo zwjeseleni prajachu, zo jemu wosom lětdźesatkow pilneho dźěła, hustodosć zwjazane z ćežkimi wužadanjemi, njejsu wotwidźeć. Jeho skutkowne wupruženje, přećelny posměwk a zajimawe zhladowanje na wšo rjane je sej zachował.
Zańdźene lěta hišće šerpatku připołožił
Jako před pjeć lětami na tymle městnje něšto linkow k 70. narodninam Alfonsa Handrika wozjewich, so tróšku starosćach. Nichtó dźě wěčnje tak čiły njewostanje, zo zamóže jako swobodny awtor za Serbske Nowiny pisać a spěšnje na aktualne wužadanja reagować. Hdyž swjeći wón dźensa 75ćiny, směm wolóženy zwěsćić, zo běchu tehdyše starosće njewoprawnjene. Smjerdźečan je tež dźensa jedyn z najswěrnišich a najspušćomnišich swobodnych sobudźěłaćerjow našeho wječornika. A mi so zda, zo je ze swojej wobdźiwajomnej fitnosću samo hišće šerpatku připołožił. Njerozprawja dźě wón jenož wo posedźenjach gmejnskich radow abo z wjesnych swjedźenjow, ale zaruča na lokalnej stronje cyłe serije, kotrež w lětnim času wozjewjamy. Loni pisaše wo tykowanych statokach na serbskich a dwurěčnych wsach, lětsa běchu to farske domy w katolskich a ewangelskich wosadach. A kelkož wěm, ma tež za klětu hižo zajimawu ideju.
Za serbstwo swěru wojował a tež ćerpjeł
Po Serbach derje znaty wjelelětny aktiwny Domowinjan, bywši wučer a dźiwadźelnik Bjarnat Nowak swjeći dźensa we Łupjanskej Dubrawce swoje dźewjećdźesaćiny. Narodźił bě so wón na dnju swjateho Bjarnata chěžkarskej swójbje w Kozarcach. Bu z nowowučerjom w Ralbicach. Kaž mnozy dalši młodźi Serbja powójnskeho časa angažowaše so za nowy towaršnostny porjad, zastupi 1948 do SED a złoži pruwowanje agrarneho inženjera na Mišnjanskej ratarskej fachowej šuli. Něšto lět wučerješe po tym na Serbskej ratarskej šuli w Chrósćicach.
Jako bu Bjarnat Nowak 1953 za hłowneho, pozdźišo 1. sekretara Domowiny wuzwoleny, staji swoje žiwjenje do słužby socializma a serbstwa. Domowina a jeje 1. sekretar Bjarnat Nowak běštaj skutkowanje na zachowanje a wuwiće serbskeje rěče koncentrowałoj.
Přinošuje dale k pisanosći našeho wječornika
Serbska kultura, słowjanske styki, Serbski Sokoł a serbski žurnalizm – takle móhł najwažniše pola dźěławosće Alfonsa Wićaza zjeć, kiž swjeći dźensa sydomdźesaćiny.
Serbska kultura je Chróšćana stajnje přewodźała a wón so za nju hori. Runje tak zasadźa so za dobru słowjansku wzajomnosć. Kaž powědaše, přebywaše jako wyši šuler w Choćebuzu často kónc tydźenja pola sowjetskich wojakow. Dobre přećelstwa nastachu a cuza rěč jeho njemyleše. Nawukny ju perfektnje a hišće dalše, kaž pólšćinu, kotrež jemu w žiwjenju dźěło wolóžachu a hišće dźensa mnohe durje wotwěraja.
Za dobru serbsku knihu skutkował
Dołholětny zhotowjer knihow a wotrjadnik w Ludowym nakładnistwje Domowina w Budyšinje Helmut Haza swjeći dźensa wosomdźesaćiny. Zeznach jeho 1971, jako započach z powołanskim wukubłanjom w LND. Wón bě mojej njeboh maćeri powołanje zhotowjerja za mnje poručił.
Z redakciju wječornika nadal zwjazany
Maćeršćina je jemu hižo za čas powołanskeho žiwjenja přeco na wutrobje ležała. Tež w lětach zasłuženeho wuměnka njemóže so wón podpěry za nju wzdać. Rěču wo Jurju Šěraku, kiž jutře, 4. julija, w Lejnje wosomdźesaćiny swjeći.
Jako so w nowembrje 1981 w redakciji Noweje doby zeznachmoj, běch jenož lěto młódši hač wón swój čas, hdyž po studiju slawistiki 1. septembra 1957 jako pomocny redaktor za powšitkownu a rjanu literaturu w serbskim nakładnistwje na Budyskich Drjewowych wikach dźěłać započa. Do Noweje doby je pozdźišo přišoł a bě mjeztym jako redaktor za lokalnu stronu zamołwity.
Dokładnosć rěče, to sym hižo zahe nazhonił, bě Jurjej Šěrakej wažna. A móžeše so tehdy jara hněwać na zmylki a njedostatki, kotrež běchu zwjeršnosće dla nastali abo mějachu swoju přičinu w njekritiskim nałožowanju wšědneje wjesneje wobchadneje serbšćiny.
Wjele časa wěnuje swojej łužiskej domiznje
Wón je bjezdwěla jedyn z tych łužiskich politikarjow, kotřiž su mjez ludźimi najbóle prezentni: zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman z Budyšina. Runje dźensa swjeći wón 60. narodniny.
Zasadźa so dale za zachowanje serbskosće
Pjećasydomdźesaćiny swjeći dźensa w Němcach znaty, angažowany Serb, bywši wučer a župan Wojerowskeje župy „Handrij Zejler“ Joachim Nowak.
Jubilar angažowaše a angažuje so hišće dźensa na mnohostronske wašnje w swojej ródnej wsy kaž tež we Wojerowskej wokolinje. Wažne jemu stajnje bě a je, zo so serbskosć w regionje zachowa. Po wukubłanju na Serbskim pedagogiskim instituće sta so wón z wučerjom serbšćiny a pozdźišo tež ze zastupowacym direktorom Kulowskeje srjedźneje šule. Sylnje zasadźeše so za serbskosć na kubłanišću a tež wo to, zo dóstanje wone mjeno „Korla Awgust Kocor“. Jako bě zastupowacy direktor, je na Kulowskej šuli ze serbšćinu jara derje wupadało, wobkrućichu někotři jeho sobuwojowarjo. Stajnje měješe wotewrjene wucho za wučerjow serbšćiny na kubłanišću, a běchu-li serbskorěčny wučbny material abo dalše srědki za wučbu a swjedźenje serbšćiny trěbne, so Achim Nowak wo nje staraše.
Mjez serbskej młodźinu sam młody wostał
Mnozy znaja Bena Pjetaša jako „nana serbskeje młodźiny“. Z přimjenom zwjazana je wuska přichilnosć za jeho lětdźesatki dołhe njesprócniwe skutkowanje jako funkcionar Domowiny na dobro našeje młodźiny w NDRskim času.
Narodźiwši so 31. róžownika 1935 jako syn žiwnosćerja w Pěskecach chodźeše wón za čas wójny do Njebjelčanskeje šule. Surowosć wójny zawostaji w nim bolostnej ranje: Pjetašec statok bě so dospołnje zničił, a wo wjele zrudniše horjo so swójbnym napołoži, jako nan patoržicu 1946 na sćěhi wójnskeho zranjenja zemrě. Hižo w starobje jědnaće lět so Beno z maćerju wo natwar statoka a žiwnosć sobu staraše. Bě jej k rukomaj, starajo so wšědnje tež wo młódšeho bratra a sotře. Z ratarjenjom wuwiwaše so jeho trajna zwjazanosć z přirodu a domjacym skotom.
