Nowe knježerstwo Vatikana

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:

Vatikan (B/SN). Bamž Leo XIV. je komisiju ze šěsć kardinalemi, kotraž Vatikanski stat nawjeduje, personelnje změnił. Arcybiskop­ z Chicaga, kardinal Blase Joseph­, Cupich, a generalny wikar romskeho biskopstwa, kardinal Baldassare Reina, nětko komisiji přisłušataj. Mjeno italskeje rjadnicy Raffaelle Petrini, kotraž bu lětsa w měrcu jako nawodnica knježerstwa pomjenowana, so hižo njejewi.

Kral Charles III. bamža wopytał

Vatikan (B/SN). W swjatym lěće 2000 je kralowna Elizabeth II. Vatikan wopytała, jeje syn Charles III. poby nětko 25 lět pozdźišo z mandźelskej Camillu pola bamža, kotryž spožči jemu nowy titul „kralowski konfrater“ w bazilice swjateho Pawoła jako znamjo přibliženja katolskeje a ewangelskeje cyrkwje. Najznaćišej nawodaj anglikanskeje a katolskeje cyrkwje na swěće staj so w Sixtinskej kapałce wo zachowanje stwórby Božeje modliłoj.

Nabožinu wot politiki dźělić

Wotpokazuje wumjetowanja

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Předsyda AfD Tino Chrupalla wumjetowanja spionaže za Rusku přez čłonow strony wotpokazuje. We wusyłanju ZDF „Berlin direkt“ mjenowaše Chrupalla tukanja durinskeho nutřkowneho ministra Georga Maiera (SPD), zo móhła AfD swoje parlamenta­riske prawo naprašowanja w zmysle Ruskeje znjewužiwać, „njesměrnu lózyskosć“. Minister měł wotpowědne dopokazy předpołožić, „štož wón njemóže“.

Sudnistwo dowola přepodaće

Bologna (dpa/SN). W juristiskej zwadźe wo přepodaće pozdatneho zamołwiteho rozbuchnjenja płunowoda Nord Stream němskej justicy je italske sudnistwo zelenu swěcu dało. Tole zdźěla prawiznik wobskorženeho. Prawdźepodobnje pak přepodadźa pad nětko najwyšemu italskemu sudnistwu, kotrež ma doskónčnje rozsudźić. Serhij K. je pječa hłowny zamołwity za zničenje płunowoda w septembrje 2022 w Baltiskim morju.

Lawrow wumjetuje zapadej

Bayerski ministerski prezident Markus Söder (CSU, 4. wotlěwa) smědźeše wčera wječor zhromadnje ze sportowcami, politika­rjemi a funkcionarami wyskać, po tym zo běchu wuslědki ludoweho wothłosowanja wozjewili: Wjace hač 60 procentow ludźi je za to, zo so Mnichow wo olympiske lětnje a paralympiske hry 2036, 2040 abo 2044 prócuje. Foto: dpa/Karl-Josef Hildenbrand

Lětadłonošak USA do Karibiki

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). W boju přećiwo drogowym cwólbam je zakitowanski minister USA Pete Hegseth lětadłonošak do łaćonskeje Ameriki pósłał. Wójsko USA ma přichodnje bój přećiwo pašowarjam drogow w regionje přewzać, w zakitowanskim ministerstwje USA rěkaše. Hodźiny do toho bu znate, zo je wójsko USA znowa drogi transportowacy čołm w Karibice nadběhowało a při tym šěsć muži moriło.

Zasadźenje lětadłonošaka móhło napjate połoženje mjez USA a krajemi kaž Venezuelu a Kolumbiskej dale přiwótřić. Brazilski prezident Luiz Inácio Lula da Silva je postupowanje USA kritizował: „Jeli so tole přesadźi, móže přichodnje kóždy w regionje činić, štož wón chce.“

Ze šulerjemi krizy wobrěčeć

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za nutřkowne naležnosće Alexander Dobrindt so za to zasadźuje, młodych ludźi w šulach na krizowe pady přihotować. Na přichodnej konferency ministerskich prezidentow chcył wón nastorčić, wobchadźenje z krizami do wšědneho šulskeho dnja zapřijeć, rjekny politikar CSU nowinarjam. „Namjetuju, w dwójnej ­hodźinje ze staršimi šulerjemi wo tym diskutować, kajke wohroženja su móžne a kak měli so na to přihotować. „Dźěći móža swoju wědu w swójbach dale ­po­srědkować.“ Nutřkowni ministrojo Zwjazka a zwjazkowych krajow zetkaja so spočatk decembra w Bremenje.

Dobrindt připowědźi w tym zwisku tež koncept za škit ludnosće.

Radikalny prezident wólby dobył

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:

Buenos Aires (dpa/SN). Najebać wjacore korupciske skandale w swojej wokolinje a dale słabjaceho hospodarstwa je argentinski ultraliberalny prezident Javier Milei mjezywólby kongresa njewočakowano dobył. Ze swojej stronu La Libertad Avanza (Swoboda dale pokročuje) zdoby Milei dobre 40 procentow hłosow, wólbna komisija zdźěla. Opozicija dósta nimale 32 procentow, po wuličenju nimale wšěch wólbnych lokalow zdźělichu.

Wothłosowanje, při kotrymž połojcu komory zapósłancow a třećinu senata znowa wuzwola, je zdobom test nahladnosće prezidenta Mileija. Ze swojej radikalnej lutowanskej politiku je so jemu drje poradźiło, etat kraja wurunać a inflaciju znižić. Wočakowany hospodarski rozmach pak njeje so dotal pokazał.

Dotal měješe Milei w komorje zapósłancow a w senaće jenož mało swójskich zapósłancow. Knježił je wón w dalokej měrje z dekretami. Sudnistwa su pak jeho zakonske iniciatiwy stajnje zaso zadźerželi. Nětko změje wón w parlamenće lěpši zakład za swoju politiku.

SPD za wjeršk městow dla

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:

Wuprajenja zwjazkoweho kanclera Merza (CDU) zawinuja dale diskusiju

Berlin (dpa/SN). W dale trajacej debaće nastupajo wjace wěstoty w zjawnym ­rumje žada sej SPD wjerškowe zetkanje w kanclerskim zarjedźe. Zapósłanc SPD w zwjazkowym sejmje Adis Ahmetovic, kiž bě zhromadnje z dźewjeć dalšimi ­zapósłancami wosom dypkow wopři­jacy plan k debaće wo „zjawnym měšćanskim ­wobrazu“ zestajał, rjekny ­nowinje Bild: „Wočakuju, zo přeprosy kancler zastupnikow wulkoměstow, ­komunalnych zwjazkow a frakcijow na wjeršk wo zjawnym měšćanskim wo­brazu, kaž pola wocloweho abo awtomobiloweho wjerška.“ W prěnich reakcijach je unija CDU/CSU zdźěliła, zo nima tajki wjeršk za trěbny.

Předsudki wo migraciji

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:
W migraciskej politice wojuja wěriwi legendow: Ći na lěwym boku twjerdźa, zo „dyrbješe“ kóždy požadar azyla ćeknyć a je škita potrěbny. A ći na prawym boku maja kóždeho, kiž njeje so nas do přichada w Němskej prašał, hač je witany, za skućićela „iregularneje migracije“. Běchu přesydlency z NDR do zapada ćěkancy ­komunistiskeje njeprawdy dla abo migranća z hospodarskej motiwaciju? Snadź běše kaž dźensa tak, zo tworitej hustodosć žedźba za swobodu a materielnje lěpšim žiwjenjom cyłk motiwacije. Ministerski prezident Schleswigsko-Holsteinskeje ­Daniel Günther (CDU) namjetowaše, azylantam bjez potrjeby škita perspektiwu poskićeć, hdyž su integrowani a zwólniwi dźěłać. To njeje so konsekwentnje přesadźiło, kaž rozprawy wo zadwělowanych gastronomach tež we Łužicy pokazuja: Woni so ze zarjadami nasadźuja, kotrež chcedźa jim ćěkancow preč brać, kotřiž su dawno aktiwny stołp zawoda. Prošu wjac pragmatizma! Marcel Brauman

Rybarjam při dźěle přihladowali

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:
Mnozy wćipni su so sobotu a njedźelu při Picnjanskim plahowanskim haće (Hälterteich) zhromadźili, zo bychu rybarjam tamnišeho rybarskeho zawoda při wułójenju přihladowali. Dohromady mějachu na kóncu wjace hač 60 tonow karpa a něhdźe dźesać tonow dalšeje ryby – mjez druhim suma a šćuku – w swojich sakach. Plahowanski hat ze swojimi 145 hektarami je jenož jedyn z 35 hatow, kotrež kołowokoło Picnja wobhospodarjeja. Cyłkownje liča Picnjanscy rybarjo w tutej sezonje ze 400 do 450 tonami karpa. Najpožadniši je Picnjanski karp za čas wokoło hód a silwestra – předawanska doba wšak kónči so hakle w jutrownym času. Foto: Michael Helbig

VW produkciju awtow njezniži

Montag, 27. Oktober 2025 geschrieben von:

Wolfsburg (dpa/SN). Hišće minjenu srjedu běše němski awtotwarc VW problemow dodawanja chipow dla před krótkodobnym nachwilnym stopom produkcije warnował, mjez druhim tež w Šwikawskim zawodźe za elektriske jězdźidła. Kónc tydźenja podšmórny rěčnik koncerna, zo VW w tutym tydźenju z wupadami produkcije na němskich stejnišćach njeliči. „Dodawanske ćeže Nexperia-chipow tuchwilu wuskutki na produkciju jězdźidłow w zawodach koncerna Volkswagen w Němskej nimaja“, wón piše. Na naprašowanje wobkrući rěčnik, zo płaći to tež za zawody dalšich markow pod třěchu koncerna w Němskej kaž tež we wukraju, kaž na přikład Audi, Porsche, Škoda abo Seat. Tež w němskich twornjach awtowych komponentow, kotrež koncernej přisłušeja, planuja w tutym tydźenju z regularnej produkciju. Prognozu, kak w nowembru dale póńdźe, VW tuchwilu podać nochce. „Hladajo na přewšo dynamisku situaciju njemóžemy krótkodobne wuskutki na našu produkcisku syć zasadnje wuzamknyć“, rěčnik wuzběhny.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND