Viadrina skići studij Ukrainy

Donnerstag, 07. März 2024 geschrieben von:

Frankfurt nad Wodru/Berlin (RD/SN). Europska uniwersita Viadrina zarjaduje na swojim kubłanišću centrum za studij Ukrainy. Wot uniwersity nastorčeny a nawjedowany „kompetencny zwjazk za interdisciplinarne ukrainske studije je wotpowědne přizwolenje Němskeje akademiskeje wuměnoweje słužby DAAD dóstał. Runočasnje su tež Regensburgskej uniwersiće přizwolili, studijny centrum za Ukrainu wutworić. Hač do lěta 2028 přewostaja woběmaj kubłanišćomaj nimale pjeć milionow eurow.

Slědźenja kompetencneho zwjazka koncentruja so na tři ćežišćowe temy: Ukraina: Stawizny a kultura, towaršnosć a stat a konflikty, wójna a krizy w globalnym zwisku. Tuchwilny program chcedźa w běhu projekta na masterski studij rozšěrić. Nimo toho poskićuja za posrědkowanje wědy wo ukrainskej towarš­nosći a politice wobšěrne informaciske formaty a zarjadowanja. Zwoprawdźić chcedźa slědźenje a wukubłanje w zwjazku mjezynarodnych uniwersitow. Prezident uniwersity prof. dr. Eduard Mühle je sej wěsty, zo je Viadrina dospołnje prawa městnosć za ukrainske studije.

Lubin (SN/bn). „Magacin za serbske wóry“ je najnowši projekt swobodnje skutkowaceje Lubinskeje wuměłče Karen Ascher, z kotrymž rozšěrja wona swój portfolijo kreatiwnych nastorkow a naprawow wožiwić serbšćinu w Lubinje a wokolinje. Wospjet poboku je jej při tym wokrjes Dubja-Błóta z tamnišej, po słowach Ascher „šibałej a přewšo angažowanej“ społnomócnjenej za serbske naležnosće Sabrinu Kušcynej.

Trening za přichodne nadawki

Dienstag, 05. März 2024 geschrieben von:

Wulka syła čłonow Serbskeho folklorneho ansambla Wudwor (SFAW) je ­minjeny kónc tydźenja we Wodowych Hendrichecach swoje lětuše treningowe lěhwo přewjedła. 

Wodowe Hendrichecy (SN/MiR). W třoch rumnosćach wočerstwjenskeho centruma za dźěći a młodostnych „KiEZ Querxenland“ we Wodowych Hendrichecach běchu wot minjeneho pjatka hač do njedźele słowjanske zwuki słyšeć. Tam rejowachu „oldije“, to rěka, něhdyši aktiwni rejwarjo SFAW, hromadźe z tuchwilu najbóle nazhonitymi rejowarjemi ansambla. Najwjetša skupina mjez ansamblowcami pak je dorost. Treningowe lěhwo je Załožba za serbski lud z pjenježnej podpěru zaručiła. Wobdźělnicy su pak tež swójski financielny podźěl zapłaćili.

Wo husl(ičk)ach

Dienstag, 05. März 2024 geschrieben von:
Budyšin (SN). Serbski institut je ze „Sorbische Geigen – serbske husle“ mjeztym 36. publikaciju swojeho Małeho rjadu wudał, z kotrejž so serbske huslički a husle prěni raz wobšěrnje organologisce přepytuja. Zakład je dokumentacija wo originalnych kaž tež wo dodatnych eksemplarach. Nimo toho wěnuje so serbskej ludowej hudźbje a twarcam, hrajerjam a zběraćelam instrumentow. Awtor dr. Petr Ch. Kalina je wědomostny sobudźěłaćer filozofiskeje fakulty Masarykoweje-uniwersity w Brnje. Knižnu premjeru wuhotuja 10. měrca na žurli Serbskeho ludoweho ansambla w Budyšinje.

Nawal na Dnju archiwow

Montag, 04. März 2024 geschrieben von:
We wobłuku cyłoněmskeho Dnja archiwow pod hesłom „Jěsć a pić“ přichwata wčera něhdźe 50 zajimcow do Serbskeho kulturneho archiwa (SKA) w Budyšinje. Z wodźenjomaj po magacinje SKA rozłoži wjednica dr. Annett Brězanec (naprawo) stawizny, nadawki a wobstatk archiwa. Ze zawodnymi słowami skedźbni na to, zo je lětuši moto łoskoćiwa naležnosć, „přetož w archiwje a bibliotece jědźe a napoje ničo pytać nimaja – su pak hustodosć tema historiskich pismow, fotow a filmow“. Přiwšěm njewobmjezowachu poskitk na ryzy informacije, ale běchu wopytowarjam plincy po błótowskim recepće napjekli, kotrež dachu sej hosćo zesłodźeć. Foto: Maćij Bulank

Serbski ludowy ansambl je missu D-dur op. 86 „Łužanská“ Antonína Dvořáka za měšany chór a pišćele minjenu sobotu w Rakečanskej ewangelskej cyrkwi (na wobrazu) a dźeń po tym na žurli Ochranowskeje ewangelskeje bratrowskeje wosady předstajił. Kaž ze stron SLA rěka, běštej koncertaj „derje wopytanaj a wothłós publikuma zwjeselacy“. Foto: Tomas Kreibich-Nawka

Budyšin (SN/bn). Knižna premjera fachoweje publikacije „Der Bauingenieur | Twarski inženjer Eberhard Deutschmann | Dučman – Zwischen Lausitzer Holzbaukunst und industriellem Bauen | Mjez łužiskej drjewowej architekturu a industrielnym twarjenjom“ je wčera něhdźe 30 zajimcow do Smolerjec kniharnje přiwabiła. Awtorka Betina Kaun zahaji prezentaciju dźakujo so mjez druhim „Załožbje za serbski lud, kotraž je z wudawaćelku knihi, zapósłancej Sakskeho krajneho sejma Markej Šimanej za wažnu podpěru, Iris Brankačkowej za wuhotowanja a nic naposledk spiritusej rectorej Jurjej Łušćanskemu“. Chronologisce rysowaše wona na to „pjeć tworićelskich periodow wopřijimacy němsko-serbski žiwjenski puć a skutkowanje“ Dučmana, kiž słuša nastupajo twarstwo, inženjerstwo a slědźenje na woběmaj polomaj „mjezynarodnje k najwuznamnišim wosobinam“ w druhej połojcy 20. lětstotka.

Čitajće w nowym rozhledźe (01.03.24)

Freitag, 01. März 2024 geschrieben von:

W měrcowskim wudaću jewja so starše a nowe zajimawostki. Nowa je redakciska obsesija za rysowankami z psami, kaž ju z Wojerec pochadźaca wuměłča Friederike Butter na wobalce wudaća poda.

Johanna Hadankec wěnuje so z předsłowom čitarstwu, a to z nalětnim po­směwkom a hłubokimi myslemi wo aktualnych podawkach. Njeměr njepřewodźa ludźi jenož we wójnskich kónčinach, ale tež tu, w našej domiznje. Štož ludźi hromadźe dźerži, je, zo njemjelča.

Nicole Dołowy-Rybińska poskića wotmołwu na prašenje: Čehodla trjebamy wědomostny zakład za rewitalizaciju serbšćiny? Nałožować a zdźeržeć hornjoserbsku rěč bě „hygiena wšědneho dnja“, rěčna politika pak měješe so na „intuitiwne“ wašnje wjesć, zepěrace so na „nadźiju“, zo tak abo znak „wšitko derje póńdźe“. Kotre wobhladowanja, prašenja a puće so wotewrěja, hdyž so swójskich nazhonjenjow wzdamy a sej naš wobswět z druheje perspektiwy wobhladamy?

Z wobrazami rěčeć je nowostka Rozhlada. Mjez wobrazom Geralda Großeho a słowami Alojsa Andrickeho z lěta 1936 wostanje rum za interpretaciju.

Literarne myta spožčili

Freitag, 01. März 2024 geschrieben von:
Na prěnim literarnym wubědźowanju župy Delnja Łužica pod hesłom „Pśiaśele-pismiki-prominentne“ je so cyłkownje 26 a awtorkow a awtorow z dohromady 57 ­přinoškami wobdźěliło. Mjez sydom dobyćerjemi, kotrymž předwčerawšim myta w Choćebuskej Hali wuměłstwa přepodachu, je tež šulerka Delnjoserbskeho gymnazija a awtorka Noweho Casnika Lucie Loichenojc. Foto: NC/Katalin Porackojc

Jewišćowy jubilej z prapremjeru originalneje hry

Donnerstag, 29. Februar 2024 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Němsko-Serbske ludowe dźiwadło hotuje so w aktualnej, jubilejnej hrajnej dobje – před 75 lětami bu serbske powołanske jewišćo a 15 lět pozdźišo NSLDź załožene – na dalše narodniny. Mjeztym pjeć lětdźesatkow předstaja lěto wob lěto prawidłownje inscenacije ducy po Delnjej Łužicy. „Po dołhim času a składnostnje tejele róčnicy chcemy tamniši publikum z originalnej hru překwapić“, w zdźělence dźiwadła rěka. Spisałoj staj ju režiser Alexander Marusch a dramaturgowka Madleńka Šołćic po powědančku Marcusa Kóńcarja, přełožk „do rjaneje, ludoweje delnjoserbšćiny“ zdokonja Fabian Kaulfürst. W jako „Błótowska kriminalka“ připowědźenym kruchu „Smjerś pó štuckach“ přepytujetaj komisaraj Frido Šuster a Maja Nowakojc „wobstejnosće smjerće skandalo­weje reporterki“, při čimž poněčim „dźeń a wjace ćěmnych potajnstwow wobstajnje powyšaceje so ličby podhladnych“ wotkrytaj.

Neuheiten LND