Frankfurt nad Wodru/Berlin (RD/SN). Europska uniwersita Viadrina zarjaduje na swojim kubłanišću centrum za studij Ukrainy. Wot uniwersity nastorčeny a nawjedowany „kompetencny zwjazk za interdisciplinarne ukrainske studije je wotpowědne přizwolenje Němskeje akademiskeje wuměnoweje słužby DAAD dóstał. Runočasnje su tež Regensburgskej uniwersiće přizwolili, studijny centrum za Ukrainu wutworić. Hač do lěta 2028 přewostaja woběmaj kubłanišćomaj nimale pjeć milionow eurow.
Slědźenja kompetencneho zwjazka koncentruja so na tři ćežišćowe temy: Ukraina: Stawizny a kultura, towaršnosć a stat a konflikty, wójna a krizy w globalnym zwisku. Tuchwilny program chcedźa w běhu projekta na masterski studij rozšěrić. Nimo toho poskićuja za posrědkowanje wědy wo ukrainskej towaršnosći a politice wobšěrne informaciske formaty a zarjadowanja. Zwoprawdźić chcedźa slědźenje a wukubłanje w zwjazku mjezynarodnych uniwersitow. Prezident uniwersity prof. dr. Eduard Mühle je sej wěsty, zo je Viadrina dospołnje prawa městnosć za ukrainske studije.
Lubin (SN/bn). „Magacin za serbske wóry“ je najnowši projekt swobodnje skutkowaceje Lubinskeje wuměłče Karen Ascher, z kotrymž rozšěrja wona swój portfolijo kreatiwnych nastorkow a naprawow wožiwić serbšćinu w Lubinje a wokolinje. Wospjet poboku je jej při tym wokrjes Dubja-Błóta z tamnišej, po słowach Ascher „šibałej a přewšo angažowanej“ społnomócnjenej za serbske naležnosće Sabrinu Kušcynej.
Wulka syła čłonow Serbskeho folklorneho ansambla Wudwor (SFAW) je minjeny kónc tydźenja we Wodowych Hendrichecach swoje lětuše treningowe lěhwo přewjedła.
Wodowe Hendrichecy (SN/MiR). W třoch rumnosćach wočerstwjenskeho centruma za dźěći a młodostnych „KiEZ Querxenland“ we Wodowych Hendrichecach běchu wot minjeneho pjatka hač do njedźele słowjanske zwuki słyšeć. Tam rejowachu „oldije“, to rěka, něhdyši aktiwni rejwarjo SFAW, hromadźe z tuchwilu najbóle nazhonitymi rejowarjemi ansambla. Najwjetša skupina mjez ansamblowcami pak je dorost. Treningowe lěhwo je Załožba za serbski lud z pjenježnej podpěru zaručiła. Wobdźělnicy su pak tež swójski financielny podźěl zapłaćili.
W měrcowskim wudaću jewja so starše a nowe zajimawostki. Nowa je redakciska obsesija za rysowankami z psami, kaž ju z Wojerec pochadźaca wuměłča Friederike Butter na wobalce wudaća poda.
Johanna Hadankec wěnuje so z předsłowom čitarstwu, a to z nalětnim posměwkom a hłubokimi myslemi wo aktualnych podawkach. Njeměr njepřewodźa ludźi jenož we wójnskich kónčinach, ale tež tu, w našej domiznje. Štož ludźi hromadźe dźerži, je, zo njemjelča.
Nicole Dołowy-Rybińska poskića wotmołwu na prašenje: Čehodla trjebamy wědomostny zakład za rewitalizaciju serbšćiny? Nałožować a zdźeržeć hornjoserbsku rěč bě „hygiena wšědneho dnja“, rěčna politika pak měješe so na „intuitiwne“ wašnje wjesć, zepěrace so na „nadźiju“, zo tak abo znak „wšitko derje póńdźe“. Kotre wobhladowanja, prašenja a puće so wotewrěja, hdyž so swójskich nazhonjenjow wzdamy a sej naš wobswět z druheje perspektiwy wobhladamy?
Z wobrazami rěčeć je nowostka Rozhlada. Mjez wobrazom Geralda Großeho a słowami Alojsa Andrickeho z lěta 1936 wostanje rum za interpretaciju.
Budyšin (SN/bn). Němsko-Serbske ludowe dźiwadło hotuje so w aktualnej, jubilejnej hrajnej dobje – před 75 lětami bu serbske powołanske jewišćo a 15 lět pozdźišo NSLDź załožene – na dalše narodniny. Mjeztym pjeć lětdźesatkow předstaja lěto wob lěto prawidłownje inscenacije ducy po Delnjej Łužicy. „Po dołhim času a składnostnje tejele róčnicy chcemy tamniši publikum z originalnej hru překwapić“, w zdźělence dźiwadła rěka. Spisałoj staj ju režiser Alexander Marusch a dramaturgowka Madleńka Šołćic po powědančku Marcusa Kóńcarja, přełožk „do rjaneje, ludoweje delnjoserbšćiny“ zdokonja Fabian Kaulfürst. W jako „Błótowska kriminalka“ připowědźenym kruchu „Smjerś pó štuckach“ přepytujetaj komisaraj Frido Šuster a Maja Nowakojc „wobstejnosće smjerće skandaloweje reporterki“, při čimž poněčim „dźeń a wjace ćěmnych potajnstwow wobstajnje powyšaceje so ličby podhladnych“ wotkrytaj.