Nimale wšědnje dochadźa w Gazaskim pasmje k protestnym akcijam ...
Zhromadne dźěło bilancowali
Drježdźany (SN). W Sakskim krajnym sejmje w Drježdźanach stej so wčera Radźe za serbske naležnosće Sakskeje a Braniborskeje zhromadnje schadźowałoj. Prezident krajneho sejma Matthias Rößler je cyłkownje dźesać čłonow wobeju radow witał, wuzběhujo kulturnu bohatosć serbskeho ludu a prócu wo zachowanje serbskeje rěče, kotraž je we woběmaj krajomaj škitana.
Předsydaj serbskeju radow Torsten Mak a Marja Michałkowa chwaleštaj prawidłownu wuměnu hladajo na zakonske ramikowe wuměnjenja k dalewuwiću serbskeje rěče a kultury. W srjedźišću wuradźowanjow steještej trěbnosć a wukubłanje serbskorěčnych wučerjow a kubłarjow. Wšitcy běchu sej přezjedni, zo njedosaha za wučerskim dorostom jeničce na gymnazijomaj w Budyšinje a Choćebuzu pytać, ale zo měli tež fachowe gymnazije a dobrych wyšich šulerjow zapřijeć. To hodźało so ze spěchowanskimi stipendijemi podpěrać.
NATO da Ruskej „poslednju šansu“
Brüssel (dpa/SN). Ruska ma „poslednju šansu“ dóstać, ranjenje wotbrónjenskeho zrěčenja INF – štož NATO jej wumjetuje – tola hišće skorigować a so nowych atomarnych raketow srjedźneje distancy wzdać. Wonkowni ministrojo aliancy chcychu so na swojim dźensnišim zetkanju w Brüsselu na zhromadnu poziciju dojednać, zo Ruska ze swojimi nowymi raketami zrěčenje rani, kotrež tajke rakety poprawom zakazuje. Konsekwency pak chcedźa hakle wobzamknyć, dyrbjała-li Ruska namołwu ignorować a rakety spěšnje njezniči. Tak zdźěli to powěsćernja dpa do zetkanja po informacijach wobdźělnikow.
Njedyrbjała-li Moskwa ke kompromisam zwólniwa być, móhli USA zrěčenje z lěta 1987 wupowědźić a zaso nowe rakety wuwiwać, powołujo so na politisku podpěru čłonskich statow NATO. Te wšak běchu USA dotal pohonjeli zrěčenje dodźeržeć, zo njeby k nowemu atomarnemu napřemobrónjenju dóšło.
Ruska tukanja wotpokazuje, skedźbnjejo na to, zo USA same zrěčenje ranja.
Brunicowym kónčinam pomhać
Krajny zjězd CDU wotměty – třo kandidaća za předsydu CDU so předstajili
Lipsk (dpa/SN). Sakska CDU měri so z ćežišćemi kubłanje, spěšny internet a wutwar šulow na wólbne lěto 2019. Za tute centralne nadawki w swobodnym staće chce krajne knježerstwo wjace hač tři miliardy eurow nałožić. To je krajny šef CDU a sakski ministerski prezident Michael Kretschmer na krajnym zjězdźe strony minjenu sobotu w Lipsku připowědźił. Nimo toho chcedźa hospodarsku móc kraja zesylnić. „Njeměli so prašeć, kak chcemy žiwi być, ale wot čeho chcemy žiwi być“, wón wuzběhny.
Kretschmer zakitowaše naprawu krajneho knježerstwa, po 28 lětach wučerjam w Sakskej zaso status zastojnika spožčić. „Tych, kotrychž wukubłujemy, dyrbimy tež pohnuć, zo w našim kraju wostanu.“ Čołowe znamki (Kopfnoten) chce sakska CDU dale wobchować. Nimo toho chce spěšny internet we wjesnych kónčinach kaž tohorunja program za wutwar šulow a pěstowarnjow zwoprawdźić. „Powěsće, zo so sta ludźi podarmo wo městno w pěstowarnjach prócuja, je dospołnje njeakceptabelne połoženje“, Kretschmer potwjerdźi.
Dale sćerpnosć měć
To a tamne (04.12.18)
Planowana změna zakonja je nawal na danske stawnistwa zawinowała. Gmejny maja telko naprašowanjow, zo dyrbja tójšto porow z wukraja wotpokazać. Danska je mjez wukrajnikami wosebje woblubowana, dokelž tam njepruwuja, hač njeje mandźelstwo snano jenož alibi, zo móhli so wukrajnicy do EU dóstać. To chcedźa nětko změnić. Wot klětušeho ma centralny zarjad – a nic kaž dotal gmejny – papjery požadarjow pruwować. Nimo toho zwyša popłatk za stawnisku ceremoniju.
Za wjace hač 300 pyšenych hodownych štomow na statoku su swójbje w delnjosakskim Rintelnje rekordne wopismo přepodali. Swójba Jeromin dyrbi hižo w septembru započeć štomy pyšić, zo by k hodam hotowa była. Lětsa steji w domje na bywšim burskim statoku 316 jědlow. Za nje trjebaja wjace hač 300 swěčkowych rjećazow a 42 000 kulow.
Starosća so zawrjenja šulow dla
SSF a SSW žadatej sej alternatiwne namjety
Flensburg (SN/JaW). Štyrjom šulam mjeńšiny Danow w Němskej hrozy zawrjenje. Wo tym informuja Berlinski mjeńšinowy sekretariat, Južnoschleswigske wolerske zjednoćenstwo (SSW) a kulturny třěšny zwjazk danskeje mjeńšiny w Južnoschleswigskej Sydslesvigsk Forening (SSF). Jako přičinu situacije mjenuje nošer šulow, Danske šulske towarstwo Dansk Skoleforening for Sydslesvig, kóšty. Konkretnišo so k tomu njewupraja.
Předewšěm mjez staršimi wuwabjeja plany Danskeho šulskeho towarstwa, wone štyri kubłanišća zawrěć, sylnu kritiku. Wšako njejsu kubłanišća za dansku mjeńšinu jeno z pedagogiskeho wida wažne, ale su zdobom kulturnje a socialnje jara hódne. „Nimo toho maja za zachowanje a rozrost mjeńšiny centralny a eksistencielny wuznam“, pisa mjeńšinowy sekretariat w nowinskej zdźělence.
Chcedźa nowy pomnik stajić
Lipsk (B/SN). Město Lipsk je mjezynarodne wubědźowanje za nowy měšćanski pomnik Luthera-Melanchthona wupisało. Stary běchu za čas Druheje swětoweje wójny za produkciju brónjow zeškrěli. Namjety za nowy pomnik hodźa so hač do 9. januara 2019 zapodać.
Z „Hodowneho domu“ čitała
Lipsk (B/SN). Renoměrowana awtorka Zsuzsa Bánk je 29. nowembra w Lipsku ze swojeje runje wušłeje knihi „Hodowny dom“ čitała. W njej dźe wo to, zo dwě přećelce w kofejowni dźěłatej a so jako maćeri wo swoje dźěći staratej. Jedyn són pak njespušćitej: rozpadany kónctydźenski domčk w Odenskim lěsu saněrować a w nim hody swjećić. Je to křesćanska stawiznička wo přećelstwje a wo zmužitosći, žiwjenje do rukow wzać.
Namołwja k zamołwitosći
Dieselowy wjeršk kanclerki
Berlin (dpa/SN). W krizy dieselowych awtow dla je so zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) dźensa w swojim zarjedźe z wodźacymi zastupnikami komunalnych zwjazkow zetkała. Při tym dźěše hłownje wo zwoprawdźenje „hnydomneho programa za čisty powětr“. Srědki za program běchu před lětom na cyłu miliardu eurow zwyšili. Program ma komunam pomhać, naprawy na dobro čisteho powětra zwoprawdźić.
Wuradźuja wo přestajenju časa
Brüssel (dpa/SN). Wobchadni ministrojo EU su dźensa w Brüsselu wo móžnym skónčenju přestajenja časnikow w Europje wuradźowali. Při tym dyrbjachu hišće cyły rjad prašenjow rozrisać, kaž z kruha wobdźělnikow rěkaše. Hłowny problem je, zjednorić tuchwilu knježace dospołnje rozdźělne rjadowanja w Europje. Wobkedźbowarjo ličachu z wobćežnymi jednanjemi bjez spěšnych rozsudow abo samo dojednanjow.
Katar z OPEC wustupi
Gerd Müller: Škit klimy prašenje přežiwjenja
Katowice (dpa/SN). Přewodźane wot warnowanjow před masiwnym woćoplenjom zemje su dźensa w pólskich Katowicach 24. klimowy wjeršk UNO oficialnje zahajili. Zastupnicy nimale 200 statow chcedźa dwaj tydźenjej wo tym wuradźować, kak móhli jako historisce zastopnjowane wobzamknjenja Pariskeje klimoweje konferency z lěta 2015 z pomocu jasnych prawidłow a přepruwujomnych směrnicow zwoprawdźić. W Parisu běchu wobzamknyli woćoplenje zemje na najwjace dwaj, po móžnosći samo jenož na 1,5 stopnjow, wobmjezować. Dotal připrajene naprawy k redukowanju klimje škodźacych wotpłunow pak dawno njedosahaja. Po słowach fachowcow produkuje čłowjestwo dźensa telko škódnych płunow kaž nihdy do toho w stawiznach swěta.
