Što woznamjenjeja dopóznaća swětosławneho myslerja Immanuela Kanta za serbski lud? Lětuši jubilej je našemu awtorej dr. Měrćinej Wałdźe nastork, mysle rozswětlerstwa wułožować.
Němcy su a tež Serbja smědźa abo móža hordźi być na němski kraj a kulturu. Přičinow je dosć – Goethe, Bach abo Beethoven, Willy Brandt, znowazjednoćenje Němskeje abo lěto 2015 a mnoho druhe. Myslimy jenož na zastupjerja rozswětlerstwa Immanuela Kanta. Na jeho 300-te narodniny lětsa so we wotpowědnych medijach dopomina a Němska přihotuje so ze zarjadowanjemi a konferencami na tutón jubilej.
Brüssel (dpa/SN). Minister za zakitowanje Němskeje Boris Pistorius (SPD) nima tuchwilnu zapal za debatu wo přidatnym systemje atomarneho wottrašenja w Europje za trěbnu. „To je woprawdźe kompleksna diskusija, kotraž njeměła so nimoducy zahajić“, rjekny wón wčera w Brüsselu. Pistorius kritizowaše, zo so diskusija wustupa něhdyšeho prezidenta USA Donalda Trumpa we wólbnym boju dla wjedźe. „W swojej narěči Trump atomarne brónje ani naspomnił njeje“, praji Pistorius.
Přičina njeskutka njejasna
Washington/Kansas City (dpa/SN). Přičiny, wobstejnosće a motiw třěleńcy zašłu njedźelu blisko dwórnišća w Kansas City su dale njejasne. Na kromje parady na česć ameriskeho footballoweho mustwa Kansas City Chiefs na Super Bowlu bu jedyn muž zatřěleny, wjace hač 20 dalšich ludźi bu zranjenych. Šefina policije Stacey Graves rjekny, zo su policisća třoch ludźi zajeli. Swjedźeń njeje w kóždym padźe cil njeskutka był, wona praji.
Wojersku łódź podnurili
Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin je zakoń wo sćazanju swójstwa kritikarjow wójny a „njepřećelow“ stata wotžohnował. Wotpowědny dekret bu wčera w ruskej datowej bance za zakonje wozjewjeny. Ze zakonja wuchadźa, zo ma so wobsydstwo sćazać, kotrež bu na zakładźe šěrjenja pozdatnych wopačnych informacijow wo ruskim wójsku abo namołwy k wohroženju narodneje wěstoty Ruskeje zdobyte. Kak ma so zakoń praktisce nałožować, hišće jasne njeje.
Wot zahajenja wójny w Ukrainje je Ruska wospjet zakonje přiwótřiła, zo by kritice zadźěwała. Tak so pozdatne rozšěrjenje wopačnych powěsćow wo ruskim wójsku z jastwom chłosta. Zakoń wo wuswojenju kritikarjow wójny je knježerstwo spočatk lěta do parlamenta zapodało. Tam su jón zapósłancy jednohłósnje schwalili.
Berlin (dpa/SN). Šěsć měsacow po akciji pomóranja Braniborskich wrotow z barbu dyrbja so prěni aktiwisća na sudnistwje zamołwić. „Za 26. měrca je proces přećiwo dwěmaj młodostnymaj před młodźinskim sudnikom planowany“, tak zdźěli rěčnica Berlinskich sudnistwow wčera. Dalši proces přećiwo dwěmaj žonomaj wotměje so 29. meje. Nimo toho je so dalša skóržba přećiwo štyrjom sobustawam „poslednjeje generacije“, kotřiž běchu so na akciji při Braniborskich wrotach loni, 17. septembra wobdźělili, zapodała. Berlinske statne rěčnistwo zdźěli, zo je dohromady 14 chłostanskich jednanjow přećiwo wobdźělenym aktiwistam zahajiło, a to přeńdźenja wěcneho wobškodźenja, kaž tež spjećowanja přećiwo statnym zastojnikam dla.
Rjedźenska procedura na Braniborskich wrotach běše jara naročna a traješe hač do spočatka decembra loni. Zarjadnistwo za financy Berlinskeho senata žada sej w ciwilnej skóržbje přećiwo klima-aktiwistam dohromady 142 000 eurow wotškodźenja za swoje wudawki.
Lipsk (SN/BŠe). W Lipsku wotměwaja so tele dny 25. srjedźoněmske rjemjeslniske wiki, potajkim slěborny jubilej. Wjeršk tohole zarjadowanja je forum politikarjow a rjemjeslnikow, na kotrymž wobdźělištaj so wčera zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) a sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU). Zastupjer rjemjeslnikow bě prezident centralneho zwjazka rjemjesła Němskeje a Drježdźanskeje rjemjeslniskeje komory Jörg Dittrich. Jako jednaćel wuspěšneje třěchikryjerskeje firmy w sakskej stolicy drje wón tež wě, hdźe rjemjeslnikow črij tłóči. Wón wužiwaše składnosć a kritizowaše amplowu koaliciju. Woni problemy njespóznawaja. Zwjazkowe knježerstwo dyrbi skónčnje jednać. Michael Kretschmer (CDU) hladajo na koaliciju měni, zo je so Němska za wopačny puć rozsudźiła. Amplowa koalicija dyrbjała swój zakładny kurs změnić.
Podstupim (dpa/SN). Zastojnicy Podstupimskeho hłowneho cłownistwa su loni cyłkownje 595 dźěłodawarjow wobkedźbowali a 6 162 dźěłopřijimarjow nastupajo přistajenje kontrolowali. Hačrunjež bě mjenje kontrolow, zwěsćichu zastojnicy wjace přeńdźenjow. Tak bě suma škodow we wobjimje 20 milionow eurow wyša hač lěto do toho z 19,3 milionow eurow, zarjad wčera zdźěli. Nimale 2 130 chłostanskich jednanjow a něhdźe 570 jednanjow přećiwo ranjenju porjada dla je zarjad zahajił. Ličba chłostanskich jednanjow je wo wjace hač 500 jednanjow přiběrała. Loni sudnistwo pjenježne chłostanja we wobjimje něhdźe 378 000 eurow skućićelam napołoži. W někotrych padach dyrbjachu zasudźeni do jastwa.
Financna kontrola za čornodźěło Podstupimskeho hłowneho cłownistwa je zamołwity za wokrjesy Prignitz, Ostprignitz-Ruppin, Oberhavel, Havelland, Podstupim-Mittelmark, Teltow-Fläming a za dźěle Dubje-Błótow kaž tež bjezwokrjesne města Podstupim a Braniborska nad Habolu. Ze swojimi kontrolemi postupuje zarjad mjez druhim přećiwo čornemu dźěłu, ilegalnemu dźěłu a wobšudnistwu nastupajo socialne wukony.
Fan Harryja Pottera je w Jendźelskej bjez wědźenja wobšěrne zasadźenje policije wuwabił. Wjacori zastojnicy chwatachu we wsy Enderby blisko Leicestera k hotelej, po tym zo běchu tam wosoby pječa muža „z wulkim nožom“ wuhladali. Policisća móžachu pad spěšnje rozrisać. Po naprašowanjach zwěsćichu, zo jednaše so wo fana kuzłarja Harryja Pottera z kuzłarskim kijom. „Na zbožo njeje wón nikomu škodźił a tež Voldemort njebě nihdźe widźeć“, policija na Facebooku wozjewi.
Jejko z romskeho časa, kotrež bu před někotrymi lětami w jendźelskim měsće Aylesbury namakane, je hišće židke. Fachowcy wuchadźeja z toho, zo jedna so wo jejko kokoše. Wědomostnicy maja namakanku za wulku sensaciju.