Zanjerodźenju so wobaraja

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:

Mjezynarodna konferenca za wobmjezowanje plasty w Genfje

Genf (dpa/SN). W šwicarskim Genfje su dźensa nowe wuradźowanja wo swět wopřijace zrěčenje nastupajo wužiwanje plasty zahajili. Zaměr je, zo po wšěm swěće płaćiwe naprawy za wobmjezowanje zanjerodźenja z plastowymi wotpadkami wobzamknu a tež přesadźa.

Dotalne wuradźowanja, kaž naposledk w južnokorejskim Busanje kónc minjeneho lěta, skónčichu bjez wuslědka. Tehdy běchu so zastupnicy něhdźe sto krajow, mjez nimi Němska, za hišće naročniše zrěčenje zasadźowali. Woni pak zwrěšćichu – poměrnje mała skupina wolij produkowacych krajow předewšěm z arabskeje kónčiny so tomu spjećowaše.

Hižo nětko plastowe wotpadki wšitke žiwjenske rumy zanjerodźa a tež čłowjekej zeškodźa. Slědźerjo USA su w mozach a jatrach zemrětych ludźi loni wo wjele wjace nano- a mikroplastiki našli hač hišće 2016. Konferenca w Genfje je posledni pospyt, zo so na powšitkownje płaćiwe zrěčenje za redukowanje zanjerodźenja z plastu dojednaja. Hač do 14. awgusta wuradźuja zastupnicy wjace hač 160 krajow.

Starodawny nałožk dale pěstuja

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:
Při najrjeńšim słónčnym wjedrje łapachu minjenu sobotu w delnjołužiskim Tur­jeju kokota. Žnjenski nałožk wopytachu wjesne holcy w swojej pyšnej serbskej swjedźen­skej drasće. Wosom młodych jěcharjow so na wubědźowanju wo žnjen­ske­ho krala wobdźěli. Na přichodnych kóncach tydźenjow přewjedu łapanje ko­kota hišće w mnohich dalšich wsach. Tak móža sej zajimcy hišće na tutón zajimawy žnjowy swjedźeń do Delnjeje Łužicy dojěć. Foto: Trudla Malinkowa

Za jednotne rjadowanja

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Prezidentka Čerwjeneho křiža (DRK) Gerda Hasselfeldt žada sej za wšitkich čestnohamtskich pomocnikow samsne zawěsćenje, jeli jich zasadźa. „Trjebamy po wšej Němskeje jednotne rjadowanje za čestnohamtskich, w nuzowych zasadźenjach runje tak kaž při dalekubłanjach“, Hasselfeldt nowinarjam rjekny. Tak wopruja mnozy čestnohamtscy pomocnicy za swoje zasadźenje kaž tež za dalekubłanje stajnje zaso swój dowol.

To a tamne (05.08.25)

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:

W jastwje wostać dyrbi rapper Sean „Diddy“ Combs z USA hač do spočatk oktobra planowaneho sudniskeho wusuda přećiwo njemu. Přisłušny sudnik w New Yorku je próstwu rappera wo dočasne pušćenje z jastwa wotpokazał. Prawiznicy hudźbnika su próstwu z tym wopodstatnili, zo rapper nikoho njewohrožuje a zo nochce ćeknyć. Woni poskićichu kawciju 50 milionow dolarow, zo by Diddy w domjacym aresće přebywał.

Atomowu milinarnju na měsačku planuje NASA, swětnišćowa agentura USA. Po internych rozprawach přiwza NASA w přichodnych 60 dnjach konkretne poskitki ze stron industrije za reaktor z wukonitosću sto kilowattow. Reaktor ma najpozdźišo 2030 na měsačku dźěłać. Pozadk je přiběraca konkurenca ze stron Chiny. Kraj planuje runočasnje misiju kosmonawtow na trabanće zemje.

Metropolit pola bamža

Montag, 04. August 2025 geschrieben von:

Vatikan (B/SN) Poćah mjez rusko-ortodoksnej a katolskej cyrkwju njebě za čas bamža Franciskusa najwuši. Spočatk junija je bamž Leo XIV. z prezidentom Ruskeje Wladimirom Putinom telefonował a sej rozrisanje konflikta žadał. Poskićenu městnosć za měrowe jednanja Putin wotpokaza. Z metropolitom Antonijom rěčeše bamž zašły tydźeń wo ortodoksnej a katolskej cyrkwi a wo konfliktach w Ukrainje a na Bliskim wuchodźe.

Młodźina w Romje była

Vatikan (B/SN). Milion mło­do­stnych ze 146 krajow přebywaše minjeny tydźeń w Romje. Tysac měšnikow přijimowaše spowědź za dospołny wotpusk. Tysac ludźi je so wo wěstotu starało, 3 000 dobrowólnikow je wobdźělnikow škitało. 122 kamerow a wjacore truty su zarjadowanja wobkedźbowali. Dźesać chorobnych stacijow je młodźinu medicinsce zasta­rało.

Hudźba jako wěrywuznaće

Milion młodych ludźi w Romje

Montag, 04. August 2025 geschrieben von:

Rom (dpa/SN). Młodźi ludźo ze 146 krajow su z bamžom Lejom XIV. zakónčacu Božu mšu wurjadneho zetkanja młodźiny składnostnje Swjateho lěta w Romje swjećili. Zamołwići trochuja, zo je so w kónčinje Tor Vergata a wokolinje ně­hdźe milion ludźi zhromadźił. Na kóncu Božeje mšě bamž młodych wěriwych namołwješe: „Pytajće za swjatosću, hdźežkuli sće. Njebudźće z mjenje spokojom!“

W modlitwje spominaše bamž na wopory wójny po wšěm swěće: „Stejimy po boku młodych ludźi w Gazy, w Ukrainje a we wšěch krajach, kotrež su wot wójny střasene. Wy sće žiwe znamjo, zo je swět bratrowstwa a přećelstwa móžny“, Leo XIV. rjekny. Zetkanje młodźiny je centralny podawk Swjateho lěta.

Pósłanc Trumpa do Moskwy

Montag, 04. August 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump sćele swojeho wurjadneho posoła Steve Witkoffa srjedź tydźenja do Ruskeje. Witkoff pojědźe tam srjedu abo štwórtk, rjekny Trump žurnalistam w swojim lětadle po puću do Washingtona. To by bjezposrědnje do kónca dźesać dnjow trajaceho ultimatuma było, kotryž bě Trump ruskemu prezidentej Putinej za přiměr w Ukrainje stajił. Po tym chce Trump sankcije přećiwo wikowanskim partneram Ruskeje wukazać.

Kritizuje Södera ćěkancow dla

Berlin (dpa/SN). W debaće wo wobydlerski pjenjez za ludźi z Ukrainy je socialny politikar CDU Dennis Radtke předsydu bayerskeje CSU Markusa Södera raznje kritizował. Söder bě sej w rozmołwje ze sćelakom ZDF w Berlinje žadał, Ukrainjanam w Němskej wobydlerski pjenjez šmórnyć. Radtke mjenuje tole „klemjenje hermankarja“. Wón na to pokazuje, zo knježerstwo tuchwilu změnu dotalneje praksy přihotuje, po kotrejž dóstanu nowi ćěkancy popłatki po azylowym prawje.

Kóždy šesty by wojował

Bamž Leo XIV. je wčera z něhdźe milionom młodych wěriwych na kromje Roma Božu mšu pod hołym njebjom swjećił. Do toho jich ze swojeho papamobila witaše. Putnikowanje młodostnych ze 146 krajow je jedyn z wjerškow Swjateho lěta 2025. Foto: dpa

Klingbeil w USA na rozmołwach

Montag, 04. August 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Z dojednanja mjez EU a USA wo mjezsobnych cłach dyrbjała Němska po měnjenju financneho ministra Larsa Klingbeila (SPD) konsekwency sćahnyć. „Swoje słabosće smy w zwadźe w Američanami jasnje pokazali“, rjekny Klingbeil rozhłosownikam do swojeho zetkanja z financnym ministrom USA Scottom Bessentom. Němska dyrbjała tuž sylnišo z partnerami kaž Kanadu a Wulkej Britaniskej hromadźe dźěłać, wón rjekny. Prócowanja wo swobodne swětowe wikowanje su po nowych cłach USA „poražku“ poćerpjeli. Klingbeil bě wčera do Washingtona dolećał.

EU a USA běchu so w cłownej zwadźe dojednali. USA žadaja sej wotnětka 15 procentow cła na importy z Europy.

Zastaranje zastajencow přilubili

Montag, 04. August 2025 geschrieben von:

Gaza (dpa/SN). Islamistiska Hamas w Gazaskim pasmje chce po swójskich wuprajenjach sobudźěłaćerjam Čerwjeneho křiža dowolić, zawlečenych israelskich zastajencow ze žiwidłami a medikamentami zastarać, ale pod wěstymi wuměnjenjemi. Wotpowědnu próstwu Čerwjeneho křiža chcedźa pozitiwnje wotmołwić, rěčnik Hamas zdźěli. Tak měł Israel dołhodobne zastaranje Palestinjanow w Gazaskim pasmje zaručić a wojerske wuskušowanje z powětra za čas zastaranja zastajencow přetorhnyć.

Hamas bě kónc tydźenja widejo wozjewiła. Na nim staj dospołnje wuhłódnjenaj a zadwělowanaj zastajencaj widźeć. Wobrazy běchu israelsku zjawnosć a ludźi po wšěm swěće zludali. W Israelu dóńdźe na to k nowym protestam. Demonstranća žadachu sej hnydomny kónc Gazaskeje wójny. Israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu přilubi, zo chcył dale wšitko za wuswobodźenje zastajencow činić. Hamas hišće 20 žiwych zastajencow w swojich tunlach pod surowymi wobstejnosćemi chowa.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND