To a tamne (26.02.25)

Mittwoch, 26. Februar 2025 geschrieben von:

Pawk je w lětadle španiskeho lětarskeho předewzaća Iberia pilota kusnył. Muža dyrbjachu z medikamentom lěkować, tak španiske medije rozprawjeja. Pilot so spěšnje zaso zhraba a mašinu bjez problemow přizemi. Pawk so zminy. Tuž ani njewědźa, wo kotru družinu so jedna. Lětadło su hnydom wurjedźili. Fachowcy na to tukaja, zo je pawk na lětanišću w Casablance w Marokku do mašiny zalězł.

Dospołny wupad miliny je Chile zlemił. Něhdźe 98 procentow wšěch domjacnosćow bě wčera potrjechenych. Knježerstwo kraja we łaćonskej Americe je na to nuzowy staw wukazało. Potrjechena kónčina je dobrych 3 000 kilometrow dołha. Policija so na ćmowych dróhach wo to staraše, zo njeby nichtó chaos znjewužiwał. Mjeztym su milinu krok po kroku zaso připinyli. Pječa je wažny milinowód wupadnył, kotryž wšón kraj zastaruje.

Serbsku rěč na Youtube!

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:

Mjezynarodna konferenca zaběra so ze starosćemi mjeńšinow

Paris (SN/MiR). Rěčna technologija za mjeńšinowe rěče je tema mjezynarodneje konferency, kotraž so wot wčerawšeho do jutřišeho w Parisu wotměwa. Z boka Serbow wobdźělitaj so na njej Ivan Kraljevski, sobudźěłaćer Fraunhoferoweho iinstituta w Choćebuzu a Daniel Zoba, społnomócnjeny Załožby za serbski lud za digitalizaciju. Hłowny wobsah wuradźowanjow je prezentacija aktualneho stawa digitalneje rěčneje technologije za mjeńšiny. Kraljevski a Zoba staj mjez něhdźe 300 akterami. Něhdźe połsta z nich předstaja jadriwje nałožowanu rěčnu technologiju z posterom. „Pytnjemy, zo njejsu rěčne technologije, kaž je wulke rěče wužiwaja, za mjeńšinowe rěče hišće dosć wuwite“, Zoba rozłoži. K tomu słušeja spóznawanje, přełožowanje a předčitanje rěče abo tež wužiwanje KI-modelow. Druhdy pak pobrachuja mjeńšinam móžnosće, sej to same nadźěłać. To ma wuskutki na dalše wuwiće a wužiwanje mjeńšinowych rěčow na wšelakich runinach, nic jeničce na ryzy technisku. Přičiny su wočiwidne.

Němske hospodarstwo słabnje

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:

Wiesbaden (dpa/SN). Słaby eksport a woteběraca produkcija awtow a mašinow hospodarstwo Němskeje dale poćežuja. Štwórty kwartal 2024 je nutřkokrajny bruttoprodukt z teje přičiny wo 0,2 procentaj woteběrał, zwjazkowy statistiski zarjad we Wiesbadenje zdźěla. Nimo toho su zawody tež mjenje nowych mašinow, nastrojow a jězdźidłow kupowali, zarjad zwěsća. Dźakowano miłemu wjedru su na twarnišćach wjace inwestowali. Koaliciske rozmołwy we Wienje

Wien (dpa/SN). W Awstriskej zdawaja so koaliciske jednanja mjez konserwatiwnej ÖVP, socialdemokratiskej SPÖ a liberalnej stronu Neos na dobrym puću być. Wobdźělnicy dźěłaja konstruktiwnje na zhromadnym knježerstwowym programje, we Wienje rěkaše. W běhu tydźenja chcedźa program předstajić. Strony běchu loni nazymu hižo raz podarmo wo koaliciji rěčeli. Po tym bě wólbny dobyćer, prawicarska FPÖ, spytała, z ÖVP knježerstwo zestajeć. Tež to je zwrěšćiło.

Minister w Guantánamo

Po wšěm swěće so wěriwi tele dny za schorjeneho bamža Franciskusa modla, kaž wčera na Pětrowym naměsće w Romje (hlej wobraz). Tola tež w argentinskej domiznje nawody katolskeje cyrkwje su so ludźo k modlitwam zhromadźili. Franciskusa lěkuja tuchwilu w Romskej chorowni Gemelli. Strowotny staw 88lětneho je stabilny, ale kritiski. Foto: dpa/Riccardo De Luca

Macron chwali dźěło Trumpa

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:
Washington (dpa/SN). Francoski statny prezident Emmanuel Macron ma runje tak kaž prezident USA Donald Trump přiměr w Ukrainje w běhu někotrych tydźenjow za móžny. „Myslu sej, zo je to přesadźomne“, rjekny Macron po wopyće pola Trumpa w Běłym domje sćelakej Fox News. „Iniciatiwa prezidenta Trumpa je jara pozitiwna“, rjekny Macron hladajo na rozsud Trumpa, kontakt z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom nawjazać. Macron zdobom přizna, zo dyrbjeli Francoska a druhe europske kraje wjace za swoje zakitowanje činić. „Waš prezident ma prawje“, rjekny Macron moderatorej Bretej Baierej. Na kóncu dyrbjało měrowe zrěčenje stać, w kotrymž je tež natwar Ukrainy zakótwjeny, wón praji.

Nowy pospyt za škit přirody

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:

Rom (dpa/SN). Štyri měsacy po zwrěšćenej mjezynarodnej konferency za škit přirody su so zastupnicy 200 krajow dźensa znowa w Romje zešli. W nowembru bě so 16. konferenca UNO k biologiskej mnohotnosći w Kolumbiskej bjez dojednanja skónčiła. Wosebje financowanje a přesadźenje staršich wobzamknjenjow bě zwadu zbudźiło. Hłowny ­zaměr konferency je, mnohotnosć zwěrjatow a rostlinow na swěće zachować.

Za nowy pospyt maja delegaća hač do zajutřišim, štwórtka, chwile. Mjez wobdźělnikami je tež delegacija Němskeje. USA njejsu porno tomu wjace zastupjene. Hižo do nawróta Donalda Trumpa ­jako prezident běchu USA jenož hišće ­jako wobkedźbowarjo pódla.

UNO z rezoluciju na dobro Ruskeje

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:

New York (dpa/SN). Bjezstrašnostna rada UNO je Moskwje přichilenu rezoluciju schwaliła, kotruž bě knježerstwo USA z prezidentom Donaldom Trumpom zapodało. Po tutym puću je najmócniši gremij UNO prěni króć zhromadny dokument k wójnje wobzamknył. W radźe dósta tekst, w kotrymž Rusku jako agresora njepomjenuja, hłosy dźesać čłonow w 15čłonskej radźe a tak trěbnu wjetšinu. W zwadźe wo nowy kurs napřećo Ukrainje hłosowachu USA mjez druhim zhromadnje z Ruskej a Chinu.

Porno tomu je so wšitkich pjeć europskich čłonow rady, Wulka Britaniska, Francoska, Słowjenska, Danska a Grjekska, hłosa wzdało. Britojo a Francozojo maja drje teoretiske prawo na weto, njejsu pak je wot lěta 1989 wjace wužiwali. Rezo­lucije Bjezstrašnostneje rady UNO su ludoprawnisce zawjazowace. W rezoluciji žadaja sej spěšne zakónčenje wójny w Ukrainje. Při tym njemjenuja Rusku agresora a nježadaja sej cofnjenje ruskich jednotkow z Ukrainy. Europske kraje tutón formulaciju wotpokazuja.

SPD žada sej přizwolenja Merza

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:

Prěnje posedźenja zapósłancow po wólbach zwjazkoweho sejma

Berlin (dpa/SN). W bližacych so koaliciskich jednanjach wočakuje SPD wot kanclerskeho kandidata CDU/CSU Friedricha Merza najebać toho jasne wólbne dobyće widźomne přizwolenja na dobro socialdemokratow. SPD njeje so nihdy bojała, zamołwitosć za kraj přewzać, ­rjekny předsyda strony Lars Klingbeil sćelakej ZDF. „Při wšěm wočakujemy, zo Merz swój kurs a wosebje swój ton jasnje změni.“ Tak trjebaja dźěławi lěpše mzdy a wjace pjenjez w móšni. Nimo toho dyrbjeli so renty zawěsćić a miliardy eurow wopřijace inwesticije nastorčić.

Klingbeil potwjerdźi, zo njeje scyła ­hišće wučinjenje, zo so socialdemokraća na knježerstwje wobdźěla. „Bul leži pola Friedricha Merza. Wón je zamołwity, rozmołwy wjesć“, wón rjekny.

Unija bě wólby jako najsylniša móc dobyła, SPD porno tomu poćerpje historisku poražku. Nětko wupada wšitko za koaliciju CDU a SPD.

Wuknu z radosću

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:
Kóždy dźeń nowe poskitki! ExperiMINT Campus w Radworju je jara wuspěšny w swojim skutkowanju a dóstanje po mojim měnjenju hišće přemało kedźbnosće zwonka Radworskeho regiona. Wšelake poskitki, kotrež campus poskića, podpěruja na jednym boku staršich a spěchuja na druhim boku tež serbsku rěč młodych hłójčkow. Nic jenož maćernorěčni, ale tež serbsce wuknjace dźeći wobdźěleja so na wšelakich poskitkach Radworskeho campusa. Z tym, zo dźěći serbšćinu we wšědnym dnju słyša a wužiwaja, skruća so wona dale a bóle. Při tym maja šulerjo wjeselo a zdobom samo něšto nawuknu, kaž na přikład wobchadźenje z kumštnej inteligencu a z tym zwisowace lěpšiny a njelěpšiny. Runje to hraje mjenujcy w přichodnym času přiběrajcy wjetšu rólu we wšědnym žiwjenju ludźi. Tak so šulerki a šulerjo derje na naš přichod – moderny swět – přihotuja a zhladuja z kritiskim widom na wěcy, při kotrychž měli druhdy radšo kedźbliši być. Vanessa Žurec

Składaj słomy so wotpaliłoj

Dienstag, 25. Februar 2025 geschrieben von:
Hoberski spaleny blak zawostajił je wulki woheń, kiž je w nocy na minjenu sobotu w Dešnje pola Choćebuza skład słomjanych walčkow zničił. Woheń wšak bě jenož ­jedyn problem, kotryž wohnjowi wobornicy tam mějachu. Jenož 15 mjeńšin do toho běchu wobornikow k dalšemu wohenjej do Myšina w Bórkowskej gmejnje wołali. Tež tam paleše so składowana słoma. Něhdźe sto wohnjowych wobornikow přećiwo płomjenjam wojowaše. Mjez druhim dyrbjachu bager skazać, kiž móhł palacy so ­silo rozćahać. Hakle wokoło připołdnja běchu płomjenja podušene. Kriminalna ­policija přičiny wobeju wohenjow přepytuje. Foto: Michael Helbig

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND