Öcalan namołwja k měrej

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:

Istanbul (dpa/SN). Mjeztym wjele lět zajaty nawoda zakazaneje kurdiskeje dźěłaćerskeje strony PKK, Abdullah Öcalan, je swojich přiwisnikow namołwjał, brónje złožić. PKK měła so nimo toho rozpušćić, rěka we wosobinskej deklaraciji Öcalana, kiž sedźi wot lěta 1999 w turkowskim jastwje. Apel móhł nowy měrowy proces mjez kurdiskej PKK a turkowskim knježerstwom nastorčić. PKK je w EU a w USA jako terorowa organizacija zakazana.

Wo trans-splažnych njerodźa

Washington (dpa/SN). Zakitowanske ministerstwo USA chce trans-splažnych ludźi z wojerskeje słužby wuzamknyć, tež aktiwnych wojakow. „Słužba tutych indiwiduwow njeje w zajimje wójska a njewotpowěduje zajimam narodneje wěstoty“, rěka we wukazu Pentagona, kiž běchu po přikazu prezidenta Donalda Trumpa zdźěłali. Dokument bu w zwisku ze skóržbu wjacorych skupin LGBTQ přećiwo knježerstwu USA znaty.

SPD w Hamburgu prědku

Młodźi Palestinjenjo hraja kopańcu mjez rozwalinami w dospołnje zničenym Gazaskim pasmje. Mjez islamistiskej Hamas ­a ­Israelom wujednany přiměr płaći hač do kónca tydźenja. Wulki dźěl wobydlerjow je so po wojowanjach do swojeje domizny nawróćiło, byrnjež žiwjenske wuměnjenja w pasmje katastrofalne byli. Foto: dpa/Ramadan Abed

Na konferency UNO so dojednali

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:
Rom (dpa/SN). Na mjezynarodnej konferency UNO w Romje su so zastupnicy 200 krajow na wjelelětny plan financowanja škitnych naprawow na dobro přirody a mnohotnosće družin dojednali. Štyri měsacy po zwrěšćenym wjeršku w Kolumbiskej je so 16. konferenca UNO k biologiskej mnohotnosći wčera wječor praktisce w poslednim wokomiku na kompromis dojednała. Zasadnje dźe wo to, we wobłuku „Swětoweho přirodoweho zrěčenja“ hač do lěta 2030 znajmjeńša 30 procentow płoninow na zemi a na morjach jako škitne pasmo zastopnjować. Nimo toho měli industrijne kraje kóžde lěto 20 miliardow eurow za škit přirody a zwěriny přinošować. Zrěčenje su z wulkim přikleskom witali.

Zelenskyj k podpisanju přijěł

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je dźensa ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho w Běłym domje přijał. Tam měješe Zelensky w běhu popołdnja zrěčenje z USA wo rědkich surowiznach podpisać. Washington zaruča sej po tutym puću ukrainske zemske pokłady jako zarunanje za dotalnu wojersku a pjenježnu pomoc k wotwobaranju před třomi lětami zahaje­neho ruskeho wojerskeho nadpada. Wosebje zajimawe za USA su metale ze skupiny rědkich surowiznow, kotrež wosebje w elektroniskej industriji nuznje trjebaja. Nimo toho měrja so USA na ukrainske składy zemskeho wolija a płuna.

Zelenskyj je minjene dny potwjerdźił, zo jedna so wo ramikowe dojednanje. Dokładne zrěčenje ma pozdźišo sćěhować. W nim chcedźa předewzaćelske poćahi a pjenježne aspekty dokładnišo rjadować. Zelenskyj bě prěni naćisk zrěčenja wotpokazał. Na to jemu Trump chětro raznje wumjetowaše a hrožeše.

Starmer: Dwaj stataj jenički puć

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:
Washington (dpa/SN). Britiski premierminister Keir Starmer ma rozrisanje dweju statow za „jenički puć k trajacemu měrej“ po wójnje w Gazaskim pasmje. Wobdźěleni dyrbjeli wšitko za to činić, zo přiměr dale traje“, rjekny Starmer na swojim wopyće pola prezidenta USA ­Donalda Trumpa. Prěnja doba wot 19. januara trajaceho přiměra kónc tydźenja skónči. Wo podlěšenju njejsu dotal ani hišće chutnje rěčeli. Starmer je za to, ­Palestinjanam nawrót do Gazaskeho pasma zmóžnić a jim tam perspektiwu natwarić. Trump porno tomu chcył Palestinjanow přesydlić a pasmo na lukratiwnu dowolowu kónčinu wutwarić. Tute plany běchu po wšěm swěće wulke rozhorjenje a raznu kritiku zbudźili.

Prěnje rozmołwy mjez uniju a SPD

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Runje pjeć dnjow po wólbach zwjazkoweho sejma su zastupnicy CDU/CSU a SPD dźensa w Berlinje sonděrowanja za móžne čorno-čerwjene zwjazkowe knježerstwo zahajili. Při zetkanju dźěše hłownje wo to, prěni hruby časowy plan za konkretne koaliciske jednanja nastajić. Předsyda CDU Friedrich Merz bě wospjet potwjerdźił, zo nochce hladajo na hoberske wužadanja žadyn čas zhubić a nowe zwjazkowe knježerstwo hač k jutram wutworić. Mjez fachowcami maja tole za jara naročne.

Posaarska ministerska prezidentka Anke Rehlinger, kotraž słuša k sonděrowanskej skupinje SPD, žadaše sej zwoprědka kompromisy ze stron CDU. „Friedrich Merz wustupuje, jako by absolutnu wjetšinu měł“, rjekny wona Berlinskim nowinarjam. Z tajkim wašnjom sej wón přichilenosć SPD njezdobudźe, wona rjekny. Unija bě wólby zwjazkoweho sejma minjenu njedźelu ze 28,5 procentami jasnje dobyła. SPD bě z runje hišće 16,4 procentami historisku poražku poćerpjeła. Diferency mjez stronomaj su wulke.

Železniski přechod zawrjeny

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:
Železniski přechod na zwjazkowej dróze B 98 we Wjazońcy je wšón kónc tydźenja zawrjeny. Přičina su nuznje trěbne twarske dźěła, kotrež traja wot dźensnišeho ranja hač do póndźele rano. Dźěła wukonja twarski zawod Němskeje železnicy. Šoferojo dyrbja w tym času wobjězdku přez Załom wužiwać. Potrjechene su tež wjacore ­busowe linije. Za pěškow je prowizoriski přechod na twarnišću zarjadowany. ­Nadrobne informacije wo twarskich dźěłach na Žitawskej dróze podawa gmejna na swojej internetnej stronje. Foto: SN/Bojan Benić

Nowe plany Tesle

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:

San Francisco (dpa/SN). Awtotwarc Tesla je w zwjazkowym staće USA Kaliforniskej próstwu zapodał, swójske wozydłownistwo zarjadować směć. Je to prěnja kročel po puću k připowědźenemu roboterowemu taksijej, kotryž bě nawoda zawoda Elon Musk připowědźił. Z próstwy pak wuchadźa, zo maja spočatnje hišće šoferojo za wodźidłom awtow sedźeć.

Awtotwarc bě loni woteběrace ličby předatych elektroawtow registrować ­dyrbjał. Musk pak připowědźi, zo leži ­přichod Tesle tak a tak na polu samostatneho jězdźenja awtow. Tole chcył wón w Texasu a Kaliforniskej zwoprawdźić. Tam dźěła hižo dosć wuspěšnje wotnožka Google Waymo. Tydźensce jězdźi tam 200 000 ludźi w roboterowych awtach.

To a tamne (28.02.25)

Freitag, 28. Februar 2025 geschrieben von:

Po mysterioznej smjerći sławneho dźiwadźelnika USA a lawreata Oscara Gene Hackmana a toho mandźelskeje pyta policija dale za přičinami. Sherriff w Santa Fe w staće New Mexico ma wobstejnosće za dosć podhladne a je tuž wobšěrne přepytowanja wukazał. Durje bydlenskeho domu stejachu wočinjene, jako policija do domu zastupi. Hackman a jeho žona ležeštaj mortwaj we wšelakimaj rumnosćomaj. Pódla žony ležachu tablety.

Ćěkanje přez socialistisku Čěskosłowaksku do zapada měješe tele dny za muža z Němskeje 40 lět po tym hišće njelubozne sćěhi. Při snědani w hotelu w Českich Budějovicach jeho policija zaja. Sudnistwo města bě muža 1984 po toho wuspěšnym twochnjenju do zapada na lisćinu njewitanych ludźi zapisało. Po politiskim přewróće su prosće zabyli, tole změnić. Mjeztym su muža zaso pušćili.

Słowa so jimać. Sobu rěčeć. Jednać.

Donnerstag, 27. Februar 2025 geschrieben von:

Budyšin/Wojerecy (SN/MiR). Přichodny měsac přewjedu w Budyskim wokrjesu žónske akciske tydźenje 2025. Poskitki planuja wot 3. do 31. měrca pod hesłom „Měšej sobu!“. „Zarjadowanja zmóžnja zajimcam sej wšelakorosć žiwjenja a angažementa­ žonow wotkryć“, zdźěleja Madeleine­ Lenz, Sabrina Baumann a Korina­ Jenßen (społnomócnjene za runostajenje wokrjesa Budyšin, města Budyšin a Wojerecy) kaž tež Luise Baatzsch ze žónskeje iniciatiwy Budyšin z. t. Wone potwjerdźa, zo „steji měsac měrc dospołnje pod znamjenjom žonow“. Program pak njeměri so jenož na žony, ale tež na muži a zajimcow, kotřiž so mjez druhim z temami kaž towaršnostna změna a kulturna mnohotnosć rozestajeja. Wšako je zaměr akciskich tydźenjow, so za towaršnostne wobdźělenje, runoprawosć a widźomnosć žonow w mnohich žiwjenskich wobłukach zasadźić. A za to je trjeba so słowa jimać, sobu rěčeć a jednać.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND