BSW namołwja muži so spjećować

Mittwoch, 03. September 2025 geschrieben von:

Podstupim (dpa/SN). Zwjazk Sahry Wagenknecht w Braniborskim krajnym sejmje młodostnych namołwja, zo so njech daledawanju datow za dobrowólnu wojersku słužbu w zwjazkowej woborje spjećuja. Na swojej internetnej stronje prezentuje strona za to wotpowědny mustrowy tekst. „Zwjazkowa wobora dóstanje wot wobydlerskich zarjadow awtomatisce daty młodo­stnych, kotřiž su přichodny čas połnolětni“, tam pisaja. Na te wašnje ma zwjazkowa wobora składnosć mjez młodo­stnymi wabić. Zakoń wo přizjewjenju pak młodostnym dowola, zo smědźa so dale­dawanju swojich datow wobarać.

Zwjazkowe knježerstwo bě minjeny tydźeń zakoń wobzamknyło, z kotrymž planuja natwar noweje woborneje słužby w Němskej. Dale chcedźa tak tež daty młodych muži zběrać, zo móhli jich jako móžnych wojakow registrować, za wobornu słužbu zahorić abo na mustrowanje skazać. Njedyrbjała-li dobrowólna słužba ličbu wojakow zwjazkoweje wobory jasnje zwyšić, móhła zawjazowaca woborna winowatosć trěbna być.

Stare hesło wožiwić!

Mittwoch, 03. September 2025 geschrieben von:
Wšojedne na kotrym zarjadowanju tuchwilu přebywaš – ludźo rěča wo tym, zo na šulach wučerjo pobrachuja. Na tamnym boku pak tež praja, a to ze zdych­njenjom, zo tomu wšak hižo dołho tak nje­budźe. Wšako ličby dźěći spaduja, štož tuchwilu wosebje nošerjo dźěćacych dnjowych přebywanišćow začuwaja. Što pak nas wočakuje? Změjemy nowu žołmu stracha? Dyrbja so wučerjo bojeć, zo swoje dźěło zhubja abo zo změja mjenje ho­dźinow dźěłać? Snano dóstanu studenća wučerstwa pokiw, zo sej snadź radšo druhdźe, hač na šuli, dźěło pytaja? Nadźijamy so wšitcy, zo tomu tak njebu­dźe! Posměwk wu­bu­dźacy slogan „Budź­će sćerpni, smy płódni!“ z časa Chróšćanskeho zběžka 2001 je swój čas po zdaću skutkował. Zašłe lěta je so tójšto dźěći do serbskich swójbow narodźiło. Tež ně­hdźe ­połsta hólcow a holcow z Drježdźan serbšćinu wuknje, zdźěla na serbskich šulach we Łužicy. Hač slogan z woneho časa wospjet skutkuje? Milenka Rječcyna

Nowy park za swójby w Sakskej

Mittwoch, 03. September 2025 geschrieben von:

Grimma (dpa/SN). Po 13 lětach twarskeho časa wočakuja nětko w Grimmje w nowym parku za swójby prěnich hosći. Wot jutřišeho móža so wopytowarjo do zakuzłaneho swěta dožiwjenjow „ArkaZien“ zanurić, twórc parka Günther Ziegler zdźěla. Jězbne poskitki kaž seklojte čary abo autoscootery hosćo tule njenańdu. Město toho wabja křiwe chaty, domčki we wjerškach štomow, kotrež docpěješ po tajnych chódbach abo powjazowych mostach – na dyrdomdej a budźa lóšt, sej je wotkryć. Za to su twarcy předewšěm drjewo robinijow předźěłali. Trěbny pěsk a wulke kamjenje namakachu we wokolinje parka.

„Naši sobudźěłaćerjo smědźachu so tule kreatiwnje wuspytać. Na zbožo su sej wšitcy swoju dźěsćowsku lochkosć wobchowali“, Ziegler potwjerdźi. Předewzaćel twari mjeztym 30 lět hrajkanišća a dohladuje měsačnje 80 objektow po wšej Europje, kaž wón twjerdźi. „W parku ArkaZien je tójšto kreatiwnych rjemjeslnikow sobu skutkowało, štož je widźeć. Park wuprudźa cyle swójsku magiju.“

Ličbu hosći chcedźa spočatnje na 1 500 ludźi wobmjezować, zo móhli nazhonjenja zběrać.

Staroměšćanski swjedźeń zahorił

Mittwoch, 03. September 2025 geschrieben von:
Zhorjelske stare město bě minjeny kónc tydźenja same swjedźenišćo. Wjace hač 150 000 ludźi je tam tradicionalny staroměšćanski swjedźeń woswjećiło. Pólski dźěl Zgorzelec so ze swojim swjedźenjom Jakuby na wjeršku wobdźěli. Wobaj dźělej města dźě stej na zakładźe statusa Europskeho města kruće zwjazanej. Wjace hač 30 lět słuša staroměšćanski swjedźeń k najwjetšim a na tradicije najbohatšim wjerškam regiona. Štož bě so něhdy jako němsko-pólski swjedźeń susodstwa započało, je dźensa kulturne wulkozarjadowanje. Mjez wobdźělnikami bě tež rejwanska skupina wobydlerjow (hlej wobraz). Foto: Joachim Rjela

Wjace pjenjez za wětrniki

Mittwoch, 03. September 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Komuny Sakskeje maja přichodnje wjace pjenjez z wětrnikow wuzbytkować. Tak chcedźa gmejnam 0,3 centy za kóždu nadźěłanu kilowattowu hodźinu přepokazać, jeli wětrnik we wotstawku 2,5 kilometrow wot wsy steji. Tole rozprawjeja wjacore medije, poćahujo so na naćisk zakonja CDU, SPD a Zwjazka Sahry Wagenknecht. Dobropis za jednotliwych wobydlerjow pak njejsu zaplanowali.

Dotal dóstanu gmejny 0,2 centaj za wětrniki, kotrež su wot 2025 přizwolili. „Tole wučinja za přerězny wětrnik hač do 40 000 eurow“, je zapósłanc krajneho sejma Ingo Flemming (CDU) wuličił. Z tym móža gmejny kupjele abo sportowe towarstwa podpěrować. Pjenjezy płaća wobhospodarjo wětrnikow.

Zwjazk za wobnowjomne energije (VEE) wyši popłatk kritizuje. Wutwar wobnowjomnych energijow bě za projektantow w Sakskej přeco hižo dróši a mjenje atraktiwny hač w druhich zwjazkowych krajach. Nowela je tuž „zakoń přećiwo nowym wětrnikam“ na njedobro wobnowjomnych energijow w Sakskej, rěčnik VEE zdźěla.

To a tamne (03.09.25)

Mittwoch, 03. September 2025 geschrieben von:

Nimale hodźinu z bydlenja na uniwersitu trjeba tuchwilu kóždy šesty studowacy w Němskej. Zwjazkowy statistiski zarjad zdźěla, zo dyrbi 16 procentow studowacych telko časa za puć do kubłanišća nałožować. Mjez ludźimi, kotřiž wšědnje na dźěło jězdźa, je to runje šěsć proc. 27 procentow wšěch studentow trjeba wjace hač poł hodźiny, zo by campus docpěło. Za jězbu na uniwersitu wužiwa 53 procentow młodostnych busy a železnicy.

Wuwiće wobydlerstwa na wuchodźe a zapadźe Němskeje je tež hišće 35 lět po zjednoćenju kraja jara rozdźělne. Tak je ličba wobydlerjow we wuchodnych krajach mjez 1990 a 2024 wo 16 procentow na mjeztym 12,4 miliony ludźi woteběrała. Samsny čas je wona w zapadnych krajach wo dźesać procentow na 67,5 milionow rozrostła. Najwjetši přirost registrowachu w Bayerskej ze 16 procentami.

Wadephul warnuje Israel

Dienstag, 02. September 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Wonkowny minister Johann Wadephul (CDU) je Israel znowa před tym warnował, Gazaske pasmo abo kraj zapadnje Jordana wobsadźić. Němska wotpokazuje „wšitke rozmyslowanja, kotrež bychu wućěrjenje a wuswojenje palestinskeje ludnosće woznamjenjeli“, rjekny Wadephul w Berlinje do swojeho wotlěta do Indiskeje. Gaza dyrbjała dźěl přichodneho stata Palestinjanow we wobłuku rozrisanja dweju statow być, ke kotremuž słuša tež kraj zapadnje Jordana.

Dobrowólni najprjedy na rjedźe

Münster (dpa/SN). Woborna winowatosć za žony móhła jenož „třeća abo štwórta kročel“ w tuchwilnym procesu rozšěrjenja zwjazkoweje wobory być. Wo tym je zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) přeswědčeny. Kaž wón na swojim nastupnym wopyće w Sewjerorynsko-Westfalskej rjekny, chcedźa zamołwići wutwar wójska najprjedy na dobrowólnej runinje zwoprawdźić. Njedyrbjało-li so tole poradźić, měło so wo móžnej powšitkownej wobornej winowatosći wuradźować.

Starosća pjenjez dla přiběraja

Wobydlerjo pytaja w rozwalinach domow za wěcami, kotrež móhli hišće trjebać: Ćežke zemjerženje sylnosće 6,0 je w nocy na wčerawšu póndźelu wuchodne kónčiny Afghanistana střasło a wulke škody zawostajiło. Dotal rěča zamołwići wo 900 smjertnych woporach, 3 000 ludźi bu zranjenych. Tójšto mortwych leži drje hišće pod rozwalinami. Foto: dpa/Anadolu/Stringer

Bas: Němska je bohaty kraj

Dienstag, 02. September 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za dźěło Bärbel Bas je swoju kritiku nastupajo debatu wo skrótšenjach w systemje socialneho stata potwjerdźiła. Po jeje měnjenju je wopak, hdyž so nětko twjerdźi, zo njemóže sej Němska socialne zawěsćenja hižo dlěje dowolić. „Němska je bohaty kraj“, rjekny politikarka SPD časopisej Stern. Koalicija CDU/CSU a SPD bě sej w koaliciskich jednanjach přezjedna, zo socialne wudawki njeskrótši. Na to so wona nětko spušća, Bas rjekny.

Ze swojimi wuprajenjemi Bas znowa zwjazkowemu kanclerej Friedrichej Merzej (CDU) znapřećiwi, kotryž bě wospjet dwělował, zo je socialny stat w swojeje tuchwilnej formje dołhodobnje hišće zapłaćomny.

Putin a Xi sej přezjednaj

Dienstag, 02. September 2025 geschrieben von:

Peking (dpa/SN). Prezidentaj Chiny a Ruskeje staj na swojim zetkanju w Pekingu dobry poměr mjez krajomaj potwjerdźiłoj. Poćahi su pruwowanja mjezynarodnych změnow wobstali a móža so dale wutwarjeć, rjekny statny a stronski šef Chiny Xi Jinping statnej powěsćerni Xinhua. Po jeho słowach běštaj wobaj statnikaj wjace hač 20 kooperaciskich zrěčenjow podpisałoj, mjez druhim we wobłuku energije, lětarstwa, kumštneje inteligency a ratarstwa. Ruski prezident Wladimir Putin rjekny, zo su rusko-chinske poćahi „wysoki niwow bjez runjeća“ docpěli.

Što staj Xi a Putin wo wójnje w Ukrainje prajiłoj, njeje znate. Pječa rěčeštaj wobaj wo „regionalnych prašenjach“, kotrež su „w mjezsobnym zajimje“.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND