Aus der aktuellen Ausgabe vom Mittwoch, 07 November 2018

Přirada a župa informowałoj

Wojerecy. Tójšto wo pozitiwnych wuskutkach dźěławosće přirady za serbske naležnosće města Wojerec zhoni předsydstwo Maćicy Serbskeje wčera wot zastu­pjerjow gremija a župy „Handrij Zejler“ na zetkanju w tamnišim Domje Domowiny. Wulki wothłós namaka na přikład poskitk kursa serbšćiny za při­stajenych měšćanskeho zarjada. Maćica zaběraše so tež z přihotami hłowneje zhromadźizny klětu 9. měrca.

Namjety prašane

Kamjenc. Lessingowe město prosy wo­by­dlerjow, towarstwa a zwjazki, namje­tować ludźi, kotrychž móhli za čestnohamtski angažement počesćić. Kaž na internetnej stronje Kamjenca rěka, wyši mě­šćanosta na nowolětnych přijećach 20 wobydlerjow jako dźak za skutkowanje tradicionalnje wuznamjenja. Namjety při­jimuja w radnicy hač do 3. decembra. No­wolětne přijeće budźe klětu 1. februara.

Stres z přirodu přewinyć

Stajnje wutoru zwučuja w Budyskim Thespis-centrumje za planowanu inscenaciju krucha Antona Čechowa „Tři sotry“. Wo­sebitosć­ kursa pod nawodom Bronwyn Tweddle (naprawo) je, zo kombinuja wobdźělnicy krutu choreografiju z indiwidualnej improwizaciju a nałožuja wjacore rěče. Koncept dowola nimo toho měnjate wobsadki. Foto: SN/Hanka Šěnec

Choćebuski filmowy festiwal je wčera z wjacorymi předstajenjemi zaběžał. Na oficialnym wotewrjenju pokazachu dramu, za kotruž bě režiser lětsa w Canne­su hižo „Złotu palmu“ dobył.

Choćebuz (SN/bn). „Zymna wójna – šě­rinowy stopjeń lubosće“ rěka film pólskeho režisera Paweła Pawlikowskeho, z kotrymž bu wčera 28. Choćebuski filmowy festiwal (FFC) oficialnje zahajeny. Na žurli wulkeho domu tamnišeho dźiwadła powita statny sekretar brani­bor­skeho ministerstwa za hospodarstwo a energiju Hendrik Fischer (SPD) hosći a postrowi mjez druhim čestneho pre­zidenta lětušeho FFC Istvána Szabó a patrona zarjadowanja, ministerskeho prezidenta Braniborskeje dr. Dietmara Woidkeho (SPD). W narěči wón wuzběhny, zo „žadyn druhi festiwal w Braniborskej mjezy­narodnje tak njewuprudźa kaž fil­mo­wy festiwal tu w Choćebuzu. Zdobom je kruće w regionje zakótwjeny. Serbja we Łužicy so na nim runje tak wobdźěleja kaž tójšto regionalnych předewzaćow a organizacijow, kotrež k zwoprawdźenju přinošuja.“

Ćeže při pisanju a čitanju maja tež serbšćinu wuknjacy šulerjo

Budyšin (SN/MiR). Ćeže při čitanju a pisanju přiznać nikomu lochko njeje. W Sakskej je wjace hač 200 000 ludźi, kotřiž­ su wot analfabetizma potrjecheni. Woni njezamóža bjez pomocy formulary wupjelnić abo mejlki čitać. Swobodny stat nałoži wot lěta 2014 hač do 2020 za wot­powědne kursy 19 milionow eurow ze srědkow Europskeho socialneho fondsa a ze srědkow kraja. Tuž je wažne, słabosće při čitanju a pisanju (LRS) hižo sčasom zwěsćić. Na to skedźbnja psy­chologowka Budyskeje regionalneje wotnožki Sakskeho krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) dr. Jana Domelowa. „Zakład za wobchadźenje ze šulerjemi z LRS je w Sakskej płaćiwy zarjadniski předpis“, wona wuswětla.

Budyšin (SN). Nowa kniha z kriminalkomaj Jurja Kocha za dźěći je wčera w Ludowym nakładnistwje Domowiny wušła. „Po tym zo bě 1990 wušła publikacija Kocha­ ‚Golo a Logo‘ ze stawiznu wo hólcomaj-detektiwomaj hižo dawno wupředata, wona nětko zaso předleži, a to hromadźe z nowej stawiznu samsneho awtora ‚Nětko je Abezinka fuk‘“, LND informuje. Wobě kriminalce stej za młodych čitarjow wot dźewjeć lět myslenej. 120 stron wopřijacu nowostku wobohaćeja ry­sowanki Halleskeho ilustratora Thomasa Leibe. Knižna premjera budźe 6. de­­cembra w Chróšćanskej zakładnej šuli.

Hižo wjacore lěta jeho předewšěm delanski publikum znaje. Dale a časćišo steji wón za Šunowsko-Konječansku lajsku dźiwadłowu skupinu na jewišću a je domjacy publikum kaž tež zajimcow po wšej Łužicy ze swojim dźiwadźelenjom zahorił. Rěč je wo Danielu Wjenku. 1973 rodźeny Smjerdźečan skutkuje dlěje hač 20 lět w Serbskej lajskej dźiwadłowej skupi­nje Šunow-Konjecy. Minjeny měsac bu wučeny blidar za swój angažement w skupinje z Čestnym znamješkom Domowiny wuznamjenjeny.

Budyšin/Dešno (SN/JaW). Domowina a zwjazk sportowych towarstwow Serbski Sokoł matej hladajo na přichodnu kopar­sku europeadu problem. Mjeztym zo je termin hižo jasny – 4. europeada wotměje so wot 20. do 28. junija 2020 pola Korutanskich Słowjencow w Awstriskej, kaž zdźěli Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) jako wuhotowar minjeny tydźeń –, njeje dotal scyła hišće jasne, štó budźe Serbow na turněrje zastupować.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm zaběraše so na swojim dźensnišim posedźenju z předewzaćom, kotrež zdawa so nje­docpějomne: wutworić samsne žiwjenske wuměnjenja po wšej Němskej. Zwjazkowy minister za nutřkowne naležnosće Horst Seehofer (CSU) předstaji plenumej swoje plany za nowu strukturnu politiku w Němskej. W srjedźišću steja lěpša infrastruktura, zastaranje ludźi ze zapłaćomnymi bydlenjemi a zasydlenje zawodow we wjesnych kónčinach.

Žadaja sej swójski fonds

Magdeburg (dpa/SN). Wuchodoněmske brunicowe kraje trjebaja swójski fonds, zo móhli kónc zmilinjenja brunicy zmištrować. To žadaja sej ministerscy pre­zidenća potrjechenych krajow, kaž saksko-anhaltski knježerstwowy šef Reiner Haseloff (CDU) w Magdeburgu zdźěli. Namjet su pječa hižo póndźelu ze zwjazkowej kanclerku Angelu Merkel a z hospodarskim ministrom Peterom Altmaierom (wobaj CDU) w Berlinje dorě­čeli. Zwjazk měł fonds přez lěta pjelnić, zo móhli naprawy zwoprawdźić.

Krajny sejm wuradźował

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je při wólbach kongresa USA wjetšinu mandatow přisadźił. Runočasnje móžachu jeho republikanojo swoje sydła w senaće dale dźeržeć. W Domje reprezentantow pak změja přichodnje demokraća wjetšinu, prěni króć po wosom lětach. Trumpej budźe tuž wo wjele ćešo nowe zakonje přesadźić. Najebać to wón wólby pozitiwnje bilancuje, twitterujo: „Wulkotny wuspěch dźensa wječor.“

Wólbny bój do wčerawšeho dnja bě jara­ intensiwny a hibaše so častodosć na mjezy­ fairnosće. Donald Trump, kiž sam k wólbam njesteješe, bě na połsta wólbnobojowych zarjadowanjach rěčał, třiceći bě jich jenož w minjenymaj ty­dźenjomaj. Při tym kritizowaše wón stajnje zaso migraciju a rysowaše najhórše scenarije přichoda za USA.

Minsk (dpa/SN). Běłoruski prezident Aleksander Lukašenko chce wójsko kraja dale wobrónić, dyrbjeli-li USA w susodnej Pólskej trajne wojerske zepěranišćo zarjadować. „Jeli nas NATO dale na tajke wašnje zatraša, trjebamy efektiwniše brónje, předewšěm rakety“, rjekny Lukašenko w stolicy Minsku. „Smy swójsku raketowu industriju załožili a precizne brónje wuwili“, wón hrožeše. Pólska so hižo dlěši čas wo wjace prezency USA w kraju prócuje, dokelž čuje so wot Ruskeje wohrožena. Waršawske knježerstwo je prezidentej USA Donaldej Trumpej namjetowało, stajne wojerske zepěranišćo „Fort Trump“ w Pólskej natwarić.