Aus der aktuellen Ausgabe vom Donnerstag, 14 November 2019

Berlin (dpa/SN). Solidaritny přinošk ma wot lěta 2021 za 90 procentow ludźi wotpadnyć. To je zwjazkowy sejm dźensa wobzamknył. Něhdźe 6,5 procentow ludźi dyrbi přinošk wotpowědnje swojim dochodam podźělnje dale płaćić. Najbohatši dyrbja jón w dotalnym wobjimje dale płaćić, to je 3,5 procentow ludźi.

Tohorunja wobzamknyć chcyše zwjazkowy sejm zakonsku winowatosć šćěpjenja přećiwo wosypicam (Masern). Starši dyrbja wot klětušeho pěstowarnjam a šulam dopokazać, zo su dźěći wotpowědnje šćěpjene. Při ranjenju winowatosće hrozy pokuta hač do 2 500 eurow. Mi­nister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) je winowatostne šćěpjenje w pěstowarnjach a šulach wčera hišće raz zakitował. „To je zakoń za škit dźěći“, rjekny wón powěsćerni dpa. „K wopřijeću swobody njesłuša jeno swójska njezranjenosć, ale tež, zo nikoho druheho w zhromadnym přebywanišću njetrjebawši njewohrožeš. Tohodla je naprawa trěbna.“

AfD nowy zakoń wotpokazuje, dokelž ma šćěpjenje za zranjenje ćěła.

Nastać ma hač do 7 000 dźěłowych městnow w nowej awtotworni

Podstupim (dpa/SN). Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) planowany twar wulkeho zawoda twarca elektroawtow Tesla blisko Berlina wura­znje wita. Zdobom je sej wěsty, zo je Braniborska ameriske předewzaće přede­wšěm ze swojimi lěpšinami přeswědčiła, mjez druhim z wulkim mnóstwom ekomiliny w kraju. „Mamy surowiznu přichoda, mamy wobnowjomne energije w Braniborskej“, rjekny Woidke w Podstupimje. To drje bě w rozmołwach ze šefom Tesla Elonom Muskom rozsudna lěpšina. „Zwjazujemy škit klimy z hospodarskej sylnosću, to měło wšemu swětej signal być.“ Jako dalše lěpšiny mjenowaše braniborski premier metropolowy region z Berlinom kaž tež wulku ličbu wědomostnych a slědźenskich institucijow. A wón rjekny: „Mamy dosć městna.“

Nowy zawod twarca elektroawtow Tesla blisko Berlina ludźom w Braniborskej woprawdźe popřeju. Hoberske inwesticije a tysacy nowych dźěłowych městnow su dobra powěsć za cyły region. Warnuju pak před euforiju. Hišće derje so dopominam, kak smy so w meji 2017 wot tajkeje zahoritosće natyknyć dali: Chinski inwestor chcyše na terenje bywšeho Rózborskeho lětanišća twornju za elektroawta twarić a kóždolětnje wjace hač 100 000 tajkich wozow produkować. Za awto­twornju chcyše wjace hač miliardu eurow inwestować a tysac nowych dźěłowych městnow wu­tworić. Něšto měsacow pozdźišo so pucher pukny, jako inwestor spočatk lěta 2018 cyłu akciju wotpraji. Lisćina připowědźenych a nihdy zwoprawdźenych tajkich předewzaćow je dołha ... Chcemy so tuž nadźijeć, zo so wšitko poradźi. Snano změjemy tež my tu w Sakskej něšto z toho. Wšako do Berlina ani tak daloko­ njeje. Marko Wjeńka

14. nowembra 1989 započa nowy ministerski prezident NDR dr. Hans Modrow nowe knježerstwo republiki zestajeć. Dźeń do toho bě Ludowa komora NDR dotalneho 1. sekretara Drježdźanskeho wobwodneho wjednistwa SED za šefa noweje ministerskeje rady wuzwoliła.

Ze swojeje noweje dźěćaceje knihi „Jank a Majka w njebjesach“, kotraž bě kónc oktobra w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła, je awtorka Dorothea Šołćina (naprawo) wčera w Chróšćanskej zakładnej šuli čitała. Šulerkam a šulerjam tamnišeho 1. lětnika,­ kotřiž napjeće na stawiznu z hodownej tematiku słuchachu, je so čitanje widźomnje lubiło. Foto: Feliks Haza

Budyšin (UM/SN). Pjeć twarskich wotrězkow, dwaj kilometraj, štyri lěta – při předewzaću tajkeho rozměra móžeš tola raz přehlad zhubić. Na wčerawšim přepo­daću knježeše na Budyskej Tuchorskej hasy jeno cyle skrótka zamylenje wo korektnym rjedźe jednotliwych twarskich etapow. Skónčnje dźě bě to pódlanska wěc. „Wažne je, smy cyłkowne přede­wzaće lěto prjedy hač planowane dokónčili“, Budyska twarska měšćanostka Juliane Naumann zbožowna wozjewi.

Poprawom wšak bě planowane wu­twar křižowanišća Tuchorska/Karla Liebknechtowa/Augusta Bebelowa jako posledni wotrězk hakle klětu zwoprawdźić. „Smy z toho profitowali, zo je přizamknjenje dalnoćopłoty na Dwórnišćowej kaž tež na dwórnišću samym spěšnišo postupowało hač předwidźane“, Naumann wuzběhny. Tak je Tuchorska, jedna z najdlěšich hasow sprjewineho města scyła, zaso dospołnje k dispoziciji.

Klětuši hospodarski plan w Rakecach prěnje koło přetrał

Rakecy (JK/SN). Loni zakónčena konso­lidacija wjedźe Rakečansku gmejnu dale k wurunanym financam. Po tym zo bě nawodnica financneho wotrjada Franziska Pfeiffer na wčerawšim posedźenju gmejnskeje rady jara spokojacy staw gmejnskich financow rozłožiła, móžachu so radźićeljo wěnować naćiskej klětušeho hospodarskeho plana. Tón njepředwidźi jenož wurunany etat, ale samo poměrnje dobry dobytk. A to wšitko na­jebać wobšěrne inwesticije. Po lětušim skerje měrnym lěće nastupajo inwesticije chce gmejna Rakecy klětu tak prawje do infrastruktury inwestować.

Zuby sej wukusali

Mały Wjelkow. Prawdźepodobnje zuby wukusali su sej paduši spočatk tydźenja, jako chcychu w Małym Wjelkowje VW Passat pokradnyć. Kaž policija zdźěla, su drje so skućićeljo do awta zadobyli, startować pak je njemóžachu a dyrbjachu je stejo wostajić. Škoda na awće: 500 eurow.

Łaz (AK/SN). Gmejna Łaz nałoži pjenjezy z krajneje pawšale 2019 k sylnjenju wjesneho ruma a zaplanuje tuž 20 000 eurow za swoje wjesne dźěle. To je tamniša gmejnska rada předwčerawšim jednohłósnje wobzamknyła, sćěhujo tak w dalokej měrje namjety cyłkownje sydom wjesnych radow.

Za Łaz (Lohsa) maja něhdźe 5 600 eurow předwidźanych. Z nich wužiwaja 400 eurow za adwentničku seniorow w decembru. Dalšu sumu planuja za swójski podźěl projekta „Horje z křesła“. Zbytk přewozmu do přichodneho lěta. Za Běły Chołmc (Weißkollm), Tyhelk (Tiegling), Roholń (Riegel) a Tři Žony (Dreiweibern) maja 3 400 eurow. Tež tam wuhotuja z pjenjez w decembru seniorsku adwentničku a přewozmu zbytk do lěta 2020. Něhdźe 640 eurow přewostaja Drěwcam (Driewitz) a Lipinam (Lippen), štož přenjesu hnydom do klětušeho. Złyčinej (Litschen), Bjedrichecam (Friedersdorf) a Mortkowej (Mortka) přisteji 2 300 eurow.

Dźěl pjenjez inwestuja do wuhotowanja wobstejacych zarjadnišćow na wsach, mjez druhim za nowe stólcy a blida w towarstwowych domach. Nimale 1 100 eurow dóstanje Šćeńca (Steinitz). Hermanecam (Hermsdorf Spree) a Wysokej (Weißig) přewostaja 940 eurow, a to za klětu.

Radwor (SN/MKWj). Najebać přiběrace kóšty gmejna Radwor swoje tři pěstowarnje dale pjenježnje podpěruje. Na swojim posedźenju předwčerawšim su gmejnscy radźićeljo wotpowědne zrěčenja z Minakałskej pěstowarnju „Wroblace hnězdo“, z Radworskimaj dźěćacym dnjowym přebywanišćom „Marja Kubašec“ a z Katolskim dźěćacym domom „Alojs Andricki“ wotzamknyli. Radźićelow w tym zwisku wo tym informowachu, zo su wyše kóšty z wyšimi přiražkami swobodneho stata z najwjetšeho dźěla wurunane.

Z połnej paru dźěłaja tuchwilu na při­twarje Chelnjanskeje dobrowólneje wohnjoweje wobory. Zo móhło tak dale hić, su radźićeljo wčera wotpowědne twarske nadawki na polu elektroinstalacije, tepjenja a sanitarne přepodali.

Pjenjezy hraja tež wulku rólu w zwisku z wuhotowanjom Radworskeho šulskeho dwora, štož zamołwitych hižo dołho zaběra. Budyska architektka Ludmila Pansyna rozłoži radźićelam dwaj konceptaj, kak móhli šulerjam čas dworoweje přestawki porjeńšić. Kóšty wučinjeja we woběmaj padomaj něhdźe 430 000 eurow. Spočatk decembra chcedźa wo tym wuradźować.