Aus der aktuellen Ausgabe vom Mittwoch, 01 April 2020

Berlin (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) žada sej wot zwjazkoweho knježerstwa korektury pomocneho paketa koronawirusa dla. Runje na polu hospodarstwa su změny nuznje trěbne, rjekny wón nowinarjam w Berlinje. Wosebje nuznu pomoc trjebaja srjedźostawscy předewzaćeljo, kotřiž su mjeztym w swojej eksistency wohroženi, Kretschmer wuzběhny. Małe předewzaća njetrjebaja kredity, ale direktne přiražki, zo móhli hladajo na běžne kóšty w přichodnych měsacach přežiwić.

Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) chcyše dźensa popołdnju z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow telefonisku konferencu přewjesć a wo dalšich naprawach wuradźować.

Z chětro naležnym listom su so politikarjo CDU/CSU na zwjazkowu kanclerku wobroćili a sej žadali zběhnyć tuchwilny wukaz, po kotrymž njesmědźa sezonowi dźěłaćerjo wjace do Němskeje. Tójšto ratarskich zawodow je mjeztym w eksistencnej krizy, dokelž njewědźa, što a kelko plahować a kak płody žnjeć.

Zeleni knježerstwje w Praze a Waršawje namołwjeja naprawu skónčić

Drježdźany (SN). Zawrjenje čěsko-němskeje a pólsko-němskeje mjezy koronawirusa dla na wukaz knježerstwow w Praze a Waršawje přiběrajcy kritiku zbudźa. W zhromadnym lisće namołwjatej Lucie Hammecke, europskopolitiska rěčnica frakcije Zelenych w Sakskim krajnym sejmje, a Anna Cavazzini, zapósłanča Zelenych w Europskim parlamenće, politisce zamołwitych w Čěskej a Pólskej, zasady Europskeje unije w naležnosći dodźeržeć. „Namołwjamy čěske a pólske knježerstwo, zo byštej směrnicy komisije EU k naprawam namjezneho managementa přesadźili. Trjebamy spěšne a pragmatiske rozrisanje za tych, kotřiž wšědnje z mjenowaneju krajow do sakskeho pomjezneho ruma na dźěło jězdźa a so nětko z wulkimi wobmjezowanjemi bědźa.“

Nimale dwě lěće priwatny rozhłosowy sćelak Radio PSR měsačnje serbske nabožne powěsće wusyła, a čini to woprawdźe serbsce. Prima! A derje, zo redakcija sakskeho sćelaka projekt hižo tak dołho z redaktorom Katolskeho Posoła Rafaelom Ledźborjom zwoprawdźa. Přispomnić wšak dyrbju, zo wotpowěduje sćelak jenož wuměnjenju w licencnym zrěčenju, po kotrymž je winowaty wusyłać serbske temy a w serbskej rěči. Tež wšitke dalše priwatne sćelaki w Sakskej dźě su licencu jenož pod tymle wuměnjenjom dóstali. Někotre sćelaki drje běchu spočatnje spytali serbsce wusyłać, njejsu pak při wěcy wostali a zrěčenje ranja. Na to bě hižo časćišo tež bywši šefredaktor Serbskich Nowin ­Benedikt Dyrlich skedźbnjał. Stało pak so nimo prěnich pospytow, w 1990tych lětach serbsce wusyłać, ničo dale njeje. Inicia­tiwu nabožinskeje redakcije Radija PSR a Katolskeho Posoła sej chwalu, a dodawam: Prošu wjac! Janek Wowčer

Praha (dpa/SN). Wojacy Čěskeje republiki, čłona NATO, maja přichodne lěta nowe ručne brónje dóstać. Knježerstwo je wotpowědnemu ramikowemu zrěčenju z domjacym twarcom bróni Česká zbrojovka w Uherskim Brodźe přihłosowało, kaž zakitowanske ministerstwo w Praze wčera zdźěli. Ze zrěčenjom zmóžnjeja – rozdźělene na dobu hač do lěta 2025 – nakup wjace hač 16 000 třělbow CZ Bren 2, nimale 2 000 k tomu hodźacych so přityknjenych nopaškow za wottřělenje granatow a wjace hač 21 000 pistolow. Kóšty za nakup bróni wobliči ministerstwo na nimale 86 milionow eurow. „Wojacy tute brónje nuznje trjebaja“, rjekny zakitowanski minister Lubomír Metnar.

Čěska republika je wot lěta 1999 ­čłon sewjeroatlantiskeho zakitowanskeho zwjazka. Kraj wobdźěla so tuchwilu ­na wukubłanskim zasadźenju „Resolute Support“ w Afghanistanje a na měrowej jednotce KFOR w Kosowje.

Čěska ma tučasnje něhdźe 26 000 wojakow a 11 000 rezerwistow. Wojersku wobornu winowatosć běchu tam lěta 2004 wotstronili. Kraj ma tuchwilu 123 tankow a 44 wojerskich lětadłow.

Grodk (JoS/SN). Na wosebity jubilej produkcije kumštnych maćiznow w Grodku lětsa njezhladuja. Najebać to su w tamnišim Holanskim muzeju, zaměstnjenym na hrodźe, wosebitu wustajeńcu přihotowali. Wona ma wurězk měšćanskich hospodarskich stawiznow wobswětlić wot spočatka, hdyž załoži Hermann Römmler 1867 prěnju tajku twornju, hač do dźensnišeho z firmu Sprela tzwr. 15. měrca chcychu nowu přehladku wote­wrěć. A byrnjež aktualne wobmjezowanja koronakrizy dla hišće njepłaćili, su termin krótko do toho w zajimje strowoty wopytowarjow wotprajili.

Wustajeńca je natwarjena a snadź po 20. aprylu přistupna. Tak dołho, kaž muzej na swojej internetnej stronje informuje, wostanje cyły dom zawrjeny.

Sprela tzwr je sobu jenički na tradicije bohaty zawod w Grodku, kiž bě wšitke wichory přetrał. Wot lěta 1867 wón industrijne wuwiće města charakterizuje. Generacije ludźi sej jeho wudźěłki waža. Wo jich mnohotnosći swědči we wosebitej wustajeńcy nimale 400 eksponatow.

Pólscy dźěłaćerjo začuwaja, zo su mjez Serbami witani

Budyšin (SN/MiR). We wokrjesu Budyšin maja dalše dotal dosć njezastarane domjacnosće spěšny internet dóstać. Wo­krjesny sejmik bě 2. decembra 2019 wobzamknył, přihotować wupisanje za přistup k šěrokopasmowej syći we wokrjesu. Na to staji wokrjes próstwu wo spěchowanske srědki za Cluster 10 za šule a chorownje kaž tež za přemysłowe a industrijne přestrjenje. W měrcu su wotpowědne přizwolenja Zwjazka w zarjadnistwje dóšli, zdźěli wokrjes. Próstwu wo spěchowanje přemysłownišćow a industrijnišćow pak Zwjazk hišće pruwuje. W běhu přichodnych tydźenjow chcedźa trěbne nadawki wupisać a přepodać.

Koronapandemije dla wšak njehodźi so hišće rjec, hač hodźa so planowane dźěła za wutwar terminej wotpowědnje přewjesć. Aktualne połoženje wuskutkuje so tež na hłubokotwarske předewzaća a jich kapacity. Tuchwilu koncentruja so dźěła na zjawny rum, zo njeby ke kontaktam mjez sobudźěłaćerjemi předewzaćow a wobydlerjemi dóšło. Twarske naprawy w jednotliwych domskich woby­dlerjow pozdźišo nachwataja.

Kulow (AK/SN). Město Kulow chce krok po kroku wjacore dróhi w komunje saněrować. „Dźakowano inwesticiskej pawšali Swobodneho stata Sakskeje móžemy někotre dróhi sporjadkować“, podšmórnje zastupowacy nawoda twarskeho zarjada města Kulowa Jurij Brösan. „Předewšěm dźe při tym wo to, asfaltowu worštu zwuporjedźeć a dźěry zapłatać.“

W Kulowje chce město Wulkoždźarowsku dróhu wot Kobrec młyna hač k wotbóčce do Brěžkow na statnej dróze S 285 wobnowić, na Augusta Bebelowej wotrězk wot křižowanišća při zakładnej šuli hač k bywšemu póstowemu zarjadej. W Koćinje chcedźa z pjenjezami z inwesticiskeje pawšale zawróćensku seklu w zadnim dźělu wsy sporjadkować. Tuchwilneho stawa puća dla dyrbi komuna spěšnje jednać. „Naprawu mjeztym hižo wjacore lěta přestorkujemy. Nětko móžemy skónčnje započeć“, Brösan rozłožuje. Małe reparatury zwoprawdźić chce město na dróze z Hózka do Koćiny. Tam su korjenje štomow jězdnju na wjacorych blakach wobškodźili.

Tuchwilu dožiwjamy při wodźiznach zajimawy přirodny zjaw, a to módre žaby. Budźe-li trochu ćoplišo, móžemy je samo słyšeć. Žaby njerjechtaja, ale wótře w rohodźi bórbola abo klukotaja. Tam, hdźež so słónčne pruhi předrěja, móžemy je wuhladać. W splažnym času so mužik módry měnja. Při wopłodźenju nastawa 500 do 3 000 jejkow, kotrež skónčnje jako njerk na wodźe płuwaja. Kački jón přewšo rady žeru, ale tomu dźě w přirodźe tak je: žrać abo so zežrać dać. Tele dny so wuchodźowanje do łužiskeje hatneje kónčiny tuž wudani, hdźež móžeće wosebity přirodny fenomen wobkedźbować. Foto: Handrij Baumgärtel

Tele dny widźimy po łukach jězdźace traktory, kotrež maja rólnu wlečawu připój­snjenu. Z tajkej su tež łuku njedaloko Dobrošic do směra na Koslow hładkowali. ­Na te wašnje móže trawa po hnojenju lěpje rosć, zdobom wlečawa knotwišća zruna. Foto: Feliks Haza

Budyšin. Domowina prosy serbske institucije, towarstwa a zwjazki, Lěto Zejlerja a Kocora sobu wuhotować. Pytane su namjety, kak je swjećić. Prěnje ideje hižo předleža, kaž wuhotować po historiskim přikładźe prěnich spěwanskich swjedźenjow zhromadny koncert ze wšěmi chórami Łužicy w Budyskej „Krónje“. Tež na ekumenisku nutrnosć za serbske chóry w Pětrowej cyrkwi je myslene. W lěće 2022 spominamy na 150. posmjertniny Handrija Zejlerja a 200. narodniny Korle Awgusta Kocora.

Najrjeńšu paslenku zhotowić

Chrósćicy. Kamjenska župa „Michał Hórnik“ namołwja swójby, zo bychu zhromadnje paslili. Za wobdźělenje na wubědźowanju wo „Najrjeńšu jutrownu paslenku 2020“ njech sćelu foto swojich wudźěłkow hač do 5. apryla z mjenom, adresu a informaciju, štó je paslenku zhotowił, na mejlowu adresu . Na foće pak smě jeničce paslenka widźeć być.

Dołha nóc kulturow njebudźe