Aus der aktuellen Ausgabe vom Dienstag, 07 Juli 2020

Berlin (dpa/SN). Zwjazk kriminalnych zastojnikow Němskeje (BDK) je „ně“ zwjazkoweho nutřkowneho ministra Horsta Seehofera (CSU) k přepytowanju rasistiskich policajskich kontrolow kritizował. „Mam wopodstatnjenje za trochu fatalne, dokelž wone njepřeswědča a škodźi nimo toho wěstotnym institucijam“, rjekny předsyda BDK Sebastian Fiedler wčera w telewizijnym sćelaku ARD. Fiedler wupraja so za to, tajke přepytowanje přewjesć, dokelž nima policija ničo zatajić. Zwjazkowa justicna ministerka Christine Lambrecht (SPD) bě studiju k tak mjenowanemu „racial profilingej“ namjetowała. Wo tajkim je rěč, hdyž policisća ludźi barby kože abo druhich wonkownosćow dla bjez konkretneje přičiny kontroluja. Seehofer bě mjez druhim na to skedźbnił, zo je racial profiling w policajskej praksy zakazany a zo jedna so wo absolutnje wuwzaćne pady.

Berlin (dpa/SN). Nutřkowni ministrojo EU su dźensa na ćišć zwjazkoweho nutřkowneho ministra Horsta Seehofera wo wuchowanju ćěkancow z mórskeje nuzy wuradźowali. Politikar CSU bě tamne staty EU do widejoweje konferency namołwił so bóle za přiwzaće ćěkancow zasadźeć. Minjene měsacy bě stajnje zaso k zwadźe dóšło, dokelž jenož jara mało krajow ćěkancow přiwozmje. Kraje EU w tym nastupanju hižo lěta dołho žane skutkowne rozrisanje njenamakaja. Seehofer je dźensnišu konferencu nawjedował, dokelž ma Němska tuchwilu předsydstwo w Radźe EU. Wo wuslědkach wuradźowanja chcychu wječor informować.

Brüssel (dpa/SN). Komisija EU wočakuje, zo Němska zmilinjenje brunicy ručišo skónči, hač dotal planuje. „2038 je tónle datum, móžemy pak z toho wuchadźeć, zo so změna spěšnišo wotměje“, rjekny wiceprezident Frans Timmermans. Europa so po jeho słowach definitiwnje z wuhlom rozžohnuje.

W někotrych krajach budźe změna wobćežna, Timmermans připowědźi. Za to planuje EU wotpowědnu pomoc. Jasne pak tež je, zo dramatisce woteběrace kóšty za wobnowjomne energije kaž słónco a wětřik wudobywanje miliny z wuhla spěšnišo z wikow wutłóča, hač běchu sej to před lětami hišće předstajili.

Tež tradicionalne wuhlowe kraje maja wulke šansy. Tak wuwiwa so Pólska na jedyn z najwjetšich producentow miliny z wětrnikami na morju. Tójšto domjacnosćow chce sej solarne připrawy kupić.

Frans Timmermans rěčeše wčera na online-zarjadowanju organizacije BloombergNEF. Tam předstajichu wuslědk přepytowanja, po kotrymž by so w Pólskej, Čěskej, Bołharskej a Rumunskej přestajenje na ekomilinu pjenježnje wudaniło.

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Byrnjež koronapandemija słowaksku towaršnosć dale zaběrała, so na politiskim polu tójšto hiba. Swojim zajimam wotpowědnje wutworjeja politikarjo nowe zeskupjenja.

Najwažniše politiske změny dožiwja Słowakska tele dny w bywšej knježerstwowej stronje SMER-sociálna demokracia. Tam wojuje něhdyši, krótki čas w zastojnstwje skutkowacy premier ­Peter Pellegrini přećiwo hižo trójce wolenemu ministerskemu prezidentej Robertej Ficej, kiž je zdobom předsyda SMER.

Bywši městopředsyda strony SMER Peter Pellegrini je z dźesać dalšimi čłonami strony – mjez nimi su štyrjo ministrojo poslednjeho knježerstwa – připowědźił załožić nowu stronu z mjenom HLAS-sociálna demokracia. Do skupiny słuša tež wjelelětny poradźowar a rěčnik premiera Fica Erik Tomáš.

Tak abo podobnje móžeš tež čas zabiwać, sej myslach, jako zhonich, zo dyrbja radźićeljo zarjadniskeho zwjazka hišće raz wo dwurěčnym napisu na zarjadniskim domje w Pančicach-Kukowje rozsudźić. Temu drje bě předsyda zwjazka Měrko Domaška sčasom připowědźił, ale njeje ju na dnjowy porjad stajił. Zmylk wšak je mjeztym přiznał. Najebać to dyrbja proceduru hišće raz zmištrować, štož rěka wo­spjet diskutować a wospjet rozsudźić, hač ma serbski napis horjeka stać abo němski abo tola cyle hinak. A to móže trać, kaž bě diskusija na minjenym posedźenju w Ralbicach wujewiła, kotraž bě mjenje abo bóle za staroh Frycu. Bjez dźiwa tuž, zo su někotři radźićeljo na šefa zarjadniskeho zwjazka hněwni. Nětko je so tež hišće wukopało, zo pječa ani dosć městna njeje napisaj pod sobu připrawić. Nó, da budźe ­jutřiša diskusija hišće zajimawša hač minjena. A wćipny wězo nětko tež sym, kak w naležnosći rozsudźa. Janek Wowčer

Bernd Pittkunings z Choćebuza piše:

Měrćin Nowak-Njechorński, znaty moler, spisowaćel, publicist a 1947 prěni šefredaktor Noweje doby, je wčera před 30 lětami w starobje 90 lět zemrěł. Hromadźe z čłonkami Domo­win­skeje skupiny Worcyn/Njechorń/Běła Hora ze swěrnej předsydku Róžu Kurfürstec-Pinka­winej, wona powědaše wo poslednich hodźinkach serbskeho wuměłca, stej čłonka předsydstwa župy „Jan Arnošt Smoler“ Budyšin Leńka Thoma­sowa a regionalna rěčnica Domowiny za teritorij župy Katja Liznarjec (třeća, druha a prěnja wotprawa) jeho při rowje na Hrodźišćanskim kěrchowje wopominałoj. Foto: Jurij Helgest

Čaporowe wiki su mjeztym přewšo woblubowana tradicija

Mortkow (aha/SN). Njedźelu kaž tež sobotu běštej wulkej parkowanišći za Mortkowskej Jakubec twjerdźiznu wot ranja hač do wječora zaparkowanej. Awtowe čisła přeradźichu, zo běchu ludźo ze Sakskeje a Braniborskeje, ale tež ze zdalenišich zwjazkowych krajow přijěli. Mjeztym štwórty raz je zarjadowanska agentura z Drježdźan pod nawodom Yvonny Schwarz na njewšědnym wulětnišću a zarjadowanišću antikne a čaporowe wiki za zběrarjow a měnjerjow čapora wuhotowała. Wosebita srjedźowěkowska atmosfera njeposrědnje wokoło Mortkowskeje twjerdźizny zběrarjow stajnje zaso přiwabja. Tónkróć bě to wjace hač cyłkownje 4 500 ludźi, z toho hižo sobotu něhdźe 2 000.

Nimo wulkich nadregionalnych serbskich towarstwow, kiž su často w medijach prezentne, mamy w dwurěčnej kónčinje njeličomne mjeńše a małe towarstwa, kotrež runje tak pilne dźěło wukonjeja, wo nich pak přewjele nje­zhoniš. W swojej lětnjej seriji lětsa tajke aktiwne cyłki předstajamy.

Dźensa: „K žorawjej“ z.t. Koslow (1)

Załoženje agilneho Koslowskeho towarstwa K žorawjej njeposrědnje po towaršnostnym přewróće ma zajimawe předstawizny. Za čas NDR mějachu w Koslowje Domowinsku skupinu, kotraž pak zamó so wo towaršnostne žiwjenje jeno sporadisce starać. Přičina bě, zo njemějachu we wsy žanu móžnosć so prawi­dłownje schadźować. Jenička alternatiwa bě mała gratownja wohnjoweje wobory.

Sobudźěłaćerjo Ludoweho nakładnistwa Domowina so njemało dźiwachu, jako słyšachu wčera dopołdnja někoho na klawěrje hudźić. Po krótkim rozmyslowanju a telefonaće zwěsćichu, zo klinčachu zwuki ze Smolerjec kniharnje. Nawodnica Annett Šołćic rjekny, zo bě so młoda holca za klawěr sydnyła a hudźić počała. Antonia ­Helena Kantorczyk je sej ze staršimaj do Budyšina dojěła. Pjeć dnjow wona ze swójbnymi w Kamjencu a Budyšinje na dowolu přebywa. Jeje nan pochadźa z Kamjenca a je tam na Lessingowy gymnazij chodźił. Swójba bydli dźensa w mecklenburgsko-předpomorskim Grevesmühlenje. Antonia Helena, kotraž je ze swojej maćerju prěni króć w Budyšinje, hudźi mjeztym šěsć lět na klawěrje. Annett Šołćic je so nad wukonliwosću młodeje hudźbnicy jara zwjeseliła, rjekny pak: „Poskitk, na klawěrje hrać, wšak dóstawaja jeno ći, kotřiž to woprawdźe zamóža.“ Foto: SN/Hanka Šěnec