Aus der aktuellen Ausgabe vom Montag, 30 Januar 2023

Berlin (SN). Dźěłarnistwo IG metal wobwoda Berlin-Braniborska-Sakska zhladuje pozitiwnje do přichoda. Tak su w minjenych tarifowych jednanjach jara dobre wuslědki docpěli. Tež ličba sobustawow w dźěłarnistwje je loni zaso přiběrała. ­Koronapandemije dla je IG metal wjele čłonow zhubiła. Trend je so na zbožo zaso změnił. „IG metal ma na wuchodźe Němskeje dobre šansy, so dale wuwić, wšako so regiony k industrijnym stejnišćam wuwija. Runje w branšach, kotrež so na přichod wusměrja, je hišće wjele potenciala. Čim wjace čłonow mamy, ćim bóle móžemy so přesadźić a ćim lěpše su dźěłowe wuměnjenja“, zwurazni nawodnica wobwoda Berlin-Braniborska-Sakska Irene Schulz, kotraž je minjeny štwórtk skutkowanje dźěłarnistwa bilancowała a nowinarjow wo wuhladach informowała.

Drježdźany (dpa/SN). W lětušej zymje je w Sakskej dotal 106 wosobow w zwisku z infekciju gripy zemrěło. Kaž z minjeny pjatk wozjewjeneje rozprawy wuchadźa, jedna so wo 52 muži a 54 žonow w starobje mjez 34 do 97 lět. Ličba infekcijow poda krajna přepytowanska słužba (LUA) cyłkownje z 28 968. Z wjac hač štwórćinu padow (27 procentow) je starobna skupina mjez 25 do 49 najbóle potrjechena.

Mjeztym wuchadźa přepytowanska słužba z toho, zo je předewšěm w třećim tydźenju januara ličba infekcijow jasnje přiběrała. Niwow pak njeje dawno hišće tak wysoki kaž w časach do korony. Po informacijach LUA, kotraž złožuje so na Roberta Kochowy institut, je lětuša žołma infekcijow gripy zakónčena. Dale pak so dalše wirusowe chorosće mjez ludźimi rozpřestrěwaja.

Berlin (dpa/SN). Ewangelska cyrkej w Němskej (EKD) je winu nastupajo přesćěhanje Sintow a Romow za čas nacionalsocializma přiznała. Nětko chce so cyrkej sylnišo za to zasadźić, zo so mjeńšina dźensa hižo tak njepotłóči. „Ewangelska cyrkej je w stawiznach hdys a hdys winu skućiła“, zdźěli wčera předsydka rady EKD Annette Kurschus w Berlinje. Cyrkej je ludźi přeradźiła, tak zo móžachu je nacionalsocialisća přesćěhać a zamordować. Hladajo na róčnicu załoženja Centralneje rady Sintow a Romow zwurazni Kurschus, zo chcedźa zhromadnje z přiwuznymi mjeńšiny přećiwo diskriminaciji wšědny dźeń wojować. Centralna rada bu w februaru lěta 1982 załožena. 1995 bě wón zakonske připóznaće ­jako narodna mjeńšina němskich Sintow a Romow přesadźił. Hač do 500 000 mjeńšinje přisłušnych bu wopor nacionalsocialistow. Po załoženju Zwjazkoweje republiki je so ludomordarstwo wjele lěta prěło. Tež EKD njeje to dołho přiznało. Centralna rada ma wuprajenja Ewangelskeje cyrkwje za historiske.

Češa su Petra Pavela z 58,3 procentami jasnje za prezidenta wolili

Praha/Drježdźany (dpa/SN). Čěska ma noweho prezidenta! We rozsudnych wólbach je so 61lětny něhdyši NATO-general Petr Pavel w rozsudnych wólbach njewočakowanje jasnje přećiwo populistiskemu něhdyšemu šefej knježerstwa Andrejej Babišej přesadźił. Po wuličenju wšitkich wólbnych wokrjesow docpě Pavel 58,3 procentow hłosow – tak zdźěli čěski statistiski zarjad CSU w Praze. Porno tomu hłosowaše z 41,7 procentami jasnje mjenje Čechow za miliardara Babiša. Wólbne wobdźělenje běše ze 70 procentami wot zawjedźenja direktnych prezidentskich wólbow před dźesać lětami dotal najwyši wuslědk.

Pavel, w swojim wólbnym boju za „měr a porjad“ wabjo, běše wot 2015 do 2018 předsyda wojerskeho wuběrka NATO. Zdobom běše wón z tym prěni NATO-general, kiž pochadźeše z něhdyšeho stata wuchodneho bloka. Swojim wyskacym přiwisnikam wón praji: „W tutych wólbach su hódnoty dobyli – hódnoty kaž wěrnosć, dostojnosć, respekt a ponižnosć.“ Přeswědčeny Europčan Petr Pavel budźe 9. měrca naslědnistwo prezidenta Miloša Zemana (78) nastupić.

Bychu-li „Sokoljo“ gmejnje Ralbicy-Róžant za wužiwanje sportownje wšě efektiwne kóšty zarunać dyrbjeli, bychu 27 króć telko popłatka płaćić dyrbjeli kaž dotal. W Chrósćicach, kotrež su za solidne financy znate, ma drje sportowe zjednoćenstwo někak tři króć telko přinošować kaž w Ralbicach, hdyž „Jednotu“ wužiwaja. Ale to tež „jenož“ někak dźesać procentow kóštow wučinja, dokelž je – kaž wjesnjanosta Marko Kliman nam wobkrući – ­spěchowanje sporta komunalny nadawk. K zajimawej diskusiji w Ralbičan gmejnskej radźe, što je sprawnosć při wobličenju popłatka wšelakim wužiwarjam, je realita susodneje gmejny tym poboku, kiž praja: Sportowemu towarstwu z wosebitym wuznamom wosebje za dźěći a młodostnych směš tutu socialnu hódnotu z nišim popłatkom znajmjeńša tróšku zarunać. To je w zmysle dorostoweho dźěła a stabilneje mjezsobnosće we wsy dołhodobnje jara „efektiwnje“ inwestowany socialny „kapital“. Marcel Brauman

Na wopomnjenskim dnju za wopory nacionalsocializma minjeny pjatk, wobdźěli so Budyske wopomnišćo na cyłozwjazkowej akciji „Swěcy přećiwo ćmě“. Wopomnišćo je akustisko-wizuelne swětłowe znamjo přihotowało. Tak su zamołwići citat žurnalista a spisowaćela Juliusa Fučíka wuzwolili a jón na sćěnu prjedawšeho jastwa ­mjetali. Słowa je wón krótko do swojeho wotprawjenja napisał. W lěće 1943 bě Fučík krótki čas w jastwje Budyšin II zaměstnjeny. Tohorunja zaklinča pjatk hudźba, ­kotraž bu loni we wopomnišću Budyšin komponowana a předstajena. Awtorojo su Stefan Dedek, Fabia Russ, Danielle de Picciotto, Alexander Hacke und Friedrich ­Mittekill. Foto: Carmen Schumann

Drježdźany (dpa/SN). W nowym testowym centrumje za jězdźidła chce Drježdźanska Techniska uniwersita w přichodźe wěstu a awtomatizowanu mobilitu přepytować. Něhdźe 37 milinow eurow tam inwestuja, zdźěli minjeny pjatk sakske financne ministerstwo. Cyłkownje 33 milionow eurow je z Europskeho fondsa za regionalne wuwiće, dalše štyri miliony eurow chce swobodny stat inwestować. Testowy centrum přisłuša Drježdźanskemu institutej za awtomobilnu techniku.

Na stejnišću chcedźa fachowcy předewšěm nowu techniku za jězdźidła a ćěrjenje awtow přepytować. Tež nabiwanske systemy a awtomatizowanemu jězdźenju chcedźa so potom wěnować.

„Přetwarjenej a ponowjenej hale z najmodernišimi wuměnjenjemi matej zakład tworić, zo móhli tu wuspěšnje tež na dobro Europy slědźić“, měni minjeny pjatk sakski financy minister Hartmut Vorjohann (CDU). Nawodnica Drježdźanskeje Techniskeje uniwersity Ursula M. Staudinger wjeseli so, zo móže jónkrótne slědźenske stejnišćo w sakskej stolicy nastać.

W nowembru nowu wuzwolenu trójku na čole norow – princ Tobias Winter, princesna Jenny Kockert a dwórski maršal Markus Kaschta (wotprawa) – zawjedźechu nory sobotu na kapičkowym wječoru do jich noweho zastojnstwa. Do toho wozjewichu oficialnje (norowe) knježerstwowe postajenja do noweje sezony. Bě to prěni kapičkowy wječor w 317. norowym lěće Kulowskeho karnewaloweho towarstwa. Dalši kapičkowy wječor 4. februara je hižo wupředaty. Jeničce za maskowy bul 11. februara su hišće karty. Foto: Gernot Menzel

Nic jenož na priwatnych třěchach dadźa sej wobsedźerjo swójske solarne připrawy instalować. Na wulkich ratarskich płoninach tajke tohorunja nastawaja. Tež pola Pěskec chcedźa wulku solarnu připrawu twarić.

Pěskecy (SN/MWj). Jeli po předstawach inwestora dźe, ma za dwě lěće na kromje Pěskec do směra na Smjerdźacu wulka solarna připrawa na zelenej łuce stać a milinu do zjawneje syće dodawać. Projekt je Raphael Wardecki jako projektny manager firmy Buss Solar z Münsterlanda minjeny štwórtk na posedźenju Njebjelčanskeje gmejnskeje rady předstajił. Nimale 20 wobydlerjow so za to zajimowaše. Bohužel někotři přepozdźe přińdźechu a prezentaciju skomdźichu.

Halštrow. Lětsa woswjeći město Halštrow swój 775. jubilej. Za to organizuja Halštrowske domizniske a stawizniske towarstwo, měšćanska rada a měšćanski zarjad zhromadnje z towarstwami swjedźenski kónc tydźenja, kotryž je planowany wot 25. do 27. awgusta. Prěnje programowe dypki hižo steja, kaž wotewrjenje z koncertom pjatk, wubědźowanja a měšćanska rallye sobotu abo swjedźenski ćah ze zakónčacym koncertom jako wjeršk jubileja na njedźeli. Za dalše programowe dypki pytaja organizatorojo nětko hišće ideje towarstwow a wobydlerjow, cyle po hesle „Halštrowčenjo wuhotuja za Halštrowčanow a hosći“. Štóž ma tuž zajim abo ideju, njech so na zamołwitu Gisela Seidel wobroći, přez email abo telefonisce pod 035793 5734.