Dalša poražka za Bayer
Oakland (dpa/SN). Ratarskochemiski a farmakologiski koncern Bayer je w USA tež třeći wažny sudniski proces pječa rak zawinowacych wudźěłkow wotnožki Monsanto dla přěhrał. Sudnistwo w kaliforniskim Oaklandźe je předewzaće zasudźiło, skóržbnikomaj wjace hač dwě miliardźe dolarow (1,78 mrd. eurow) wupłaćić. Rentnarjej staj skoržiłoj, dokelž běštaj njerodź zaničowanskeho srědka Roundup dla na raka schorjełoj. 13 400 ludźi w USA přećiwo Monsanto skorži.
Zeleni žadaja sej plan
Berlin (dpa/SN). Do dźensa zahajaneho posedźenja koaliciskeho wuběrka su sej Zeleni spěšny rozsud zwjazkoweho knježerstwa w zašmjatanej debaće wo klimje žadali. „Nichtó w koaliciji nima wolu a awtoritu, skutkowny škit klimy přesadźić“, rjekny frakciski šef Anton Hofreiter powěsćerni dpa. Hladajo na dźensa planowanu narěč zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) na Petersbergskim klimowym wjeršku Hofreiter rjekny, zo liči z „fatalnym wustupom“, dokelž nima Merkel sama žadyn skutkowny plan.
Konflikt škodźi hospodarstwu
Naprawy ze swójskej energiju zwoprawdźić
Njebjelčicy (SN). Město prawidłowneho měsačneho posedźenja su so zapósłancy Serbskeho sejma minjeny kónc tydźenja na dwudnjowskej dźěłowej klawsurje w Njebjelčicach schadźowali.
Na spočatku steješe tak mjenowana refleksiska dźěłarnička. Serbski sejm je prawdźepodobnje jenički parlament swěta, kiž swoju dźěławosć z pomocu wuběrka prawidłownje sam pruwuje. Tak mjez druhim wšitke wobzamknjenja hladajo na swoju skutkownosć přepytuje. W srjedźišću steji prašenje, kak so serbski lud w Serbskim sejmje wotbłyšćuje.
Druhi dźěl schadźowanja steješe w znamjenju intensiwneho wuběrkoweho dźěła. W kubłanskim wuběrku zaběrachu so dale z kubłanskej konferencu, kotraž ma so nazymu wotměć. W diskusijach zwěsćichu, zo njejsu stajnje nowe žadanja statnym instancam napřećo prawy puć, ale zo dyrbjeli naprawy ze swójskej energiju zwoprawdźić. To płaći za šulski system, ale tež za nuznje trěbnu rěčnu šulu runje tak kaž za masiwny wutwar serbskorěčnych rozhłosowych a telewizijnych wusyłanjow.
Warnuja před eskalaciju
Wažny test nahladnosće
We wjacorych zwjazkowych krajach hotuja so na komunalne wólby
Berlin (dpa/SN). Miliony wolerjow w Němskej dyrbja 26. meje hnydom na wjacorych polach rozsudźić: Nimo wólbow Europskeho parlamenta a Bremenskeje měšćanskeje zhromadźizny budu w dźewjeć dalšich zwjazkowych krajach tež komunalne wólby. W Braniborskej, Sakskej a Saksko-Anhaltskej je wotum ludźi w komunach zdobom pokazka na naladu do wólbow krajnych sejmow a na sylnosć AfD. Dnja 1. septembra wola wobydlerjo Braniborskeje a Sakskeje krajny parlament, 27. oktobra slěduja Durinčenjo. Komunalne wólby wotměja so 26. meje tež w Saksko-Anhaltskej, Mecklenburgsko-Předpomorskej, Badensko-Württembergskej, Porynsko-Pfalcy, Hamburgu a Posaarskej.
W Sakskej, hdźež je CDU w komunach najsylniša móc, móhła AfD zesylnjena z wólbow wuńć, wosebje na wuchodźe swobodneho stata. Jeje centrum je Zhorjelc. Tam ma zapósłanc AfD w krajnym sejmje Sebastian Wippel dobre wuhlady, prěnje koło wólbow wyšeho měšćanosty přećiwo kandidatce Zelenych Franzisce Schubert dobyć. Kandidat CDU Octavian Ursu ma lědma šansu.
Wo serbšćinjew starowni rěčała
Wittstock (SN). Mjeńšinowy sekretariat awtochtonych narodnych mjeńšin Němskeje wobdźěli so minjeny tydźeń na forumje w braniborskim Wittstocku, hdźež dźěše wo wužiwanje maćeršćiny w hladarnjach a starownjach. Pod hesłom „Wěš ty hišće?“ wěnowachu so w prěnim rjedźe delnjoněmčinje. Rěč, kotraž so bohužel pozhubja, je mnohim staršim pacientam z dźěćatstwa znata. Wosebje hladajo na demencu schorjenych nałožowanje delnjoněmčiny pomha, k nim kontakt nawjazać a najebać chorosć dopomnjenki budźić.
Podobny zjaw zwěsćeja tež w zwisku ze serbskimi na demencu schorjenymi. Mónika Wenclowa, nawodnica Chróšćanskeho Domu swj. Ludmile, rozprawješe, zo drje je lěkowanska dokumentacija w němčinje zestajena, serbšćina je pak wažny mosćik dorozumjenja mjez hladarjemi a pacientami. Starownja wosrjedź serbskeho sydlenskeho ruma je w tym zwisku runjewon přikładna, dokelž je tam 85 procentow sobudźěłaćerjow runje tak kaž 85 proc. wobydlerjow domu maćernorěčnych Serbow, kotřiž rěč wšědnje nałožuja, Mónika Wenclowa podšmórny.
To a tamne (14.05.19)
Z nimale 190 km/h staj młodostnaj w starobje 14 a 19 lět před policiju z awtom ćěkajo po Berlinje smaliłoj. Wobaj běštaj zastojnikam w nocy na póndźelu přespěšneje jězby dla napadnyłoj. Jako chcyše policija jeju zadźeržeć, jědźeštaj wonaj hač do 188 km/h, zo byštaj twochnyłoj. Wopušćiwši awtodróhu smaleštaj w Neuköllnje ze 130 km/h po dróze, na kotrejž je jeničce 30 km/h dowolene. Na parkowanišću jeju skónčnje dosahnychu.
Do dweju kontejnerow zakwartěrowali su jebacy turistow w Amsterdamje, kotrejž běchu do toho na chódnik stajili. Turisća, kotřiž běchu nóclěh přez internetneho posrědkowarja Airbnb za 134 eurow knihowali, nochcychu swojimaj wočomaj wěrić. W kontejneru běchu tři łoža, blido a nuznik. Hosćo z Jendźelskeje dźěchu tola radšo do praweho hotela. Pjenjezy je jim Airbnb wróćił.
Zeleni ze „serbskej strukturu“
Gremij chce so lětsa ze zastupjerjemi Domowiny a Serbskeho sejma zetkać
Budyšin (juny/SN). Krajny dźěłowy kružk Zwjazka 90/Zelenych Sakskeje „Serbske žiwjenje“ su na zetkanju minjeny pjatk w Budyskim Zelenym wobchodźe załožili. Za rěčnika gremija je dwanaće přitomnych Serbow a za serbsku politiku zajimowacych so 37lětneho Roberta Krawca z Budyšina wuzwoliło. Mjez wobdźělnikami běchu nimo někotrych serbskich čłonow Zelenych tež zapósłanc zwjazkoweho sejma Stephan Kühn a krajny rěčnik strony Norman Volger kaž tež dalši stronjenjo, hłownje z Budyskeho wokrjesneho zwjazka.
Pady hnydom přizjewić
Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus je wšej katolskej cyrkwi přikazał, pady splažneho znjewužiwanja hnydom přizjewić. Wotpowědny wukaz płaći za duchownych a rjadnikow wot junija, kaž Vatikan zdźěla. „Bě-li tutón zawjazk dotal we wěstym zmysle wosobinskemu swědomju přewostajeny, je to nětko uniwerselny prawniski předpis“, zdźěli šefredaktor komunikaciskeho wotrjada Vatikana Andrea Tornielli. Zakoń płaći wot 1. junija. Přiwšěm njeje předwidźane pady znjewužiwanja tež statnym institucijam přizjewić. W japoštołskim spisu „Wy sće swětło swěta“ nimo toho rěka, zo měli katolske biskopstwa po cyłym swěće najpozdźišo hač do junija přichodneho lěta „jedne abo wjacore zjawnosći trajnje a lochko přistupne“ informaciske městnosće za to zarjadować. Katolska cyrkej tči hižo lěta dołho skandalow seksualneho znjewužiwanja dla w mnohich krajach swěta – tež w Němskej – w jednej z najćešich krizow. Za čas pontifikata předchadnika Benedikta XVI. bě so wukopało, zo běchu so mnozy duchowni na dźěćoch přešli a zo je to cyrkwinska wyšnosć kryła.
Jednaćel za LND pytany
Nakładnistwo na crossmedialnje publikowacy medijowy dom přetwarić
Budyšin (SN/JaW). Ludowe nakładnistwo Domowina (LND) w Budyšinje ma klětu k 1. junijej noweho jednaćela abo nowu jednaćelku dóstać. To zdźělištaj předsydka rady Załožby za serbski lud Susann Šenkec a direktor załožby Jan Budar po zašłym wuradźowanju załožboweje rady minjenu wutoru w Budyskim Serbskim domje žurnalistam. „Přičina je, zo woteńdźe tuchwilna jednaćelka LND Marka Maćijowa na wuměnk. Jeje posledni dźěłowy dźeń budźe 31. meja 2020“, kaž Jan Budar připowědźi.
Prawicarjo z nowej dynamiku
Berlin (dpa/SN). Prezident zwjazkoweho zarjada za wustawoškit Thomas Haldenwang wobswědča prawicarskemu ekstremizmej w Němskej nowu dynamiku. Tute wuwiće bě w Kamjenicy widźomne, rjekny Haldenwang dźensa rano w telewiziji ARD. „Wosebje napadne su wuske splećenje mjez prawicarjemi, informaciske łžě, wopačna propaganda a intensiwna namóc na dróze.“ Tole móhło k tomu wjesć, zo z namócnych skupin małe teroristiske skupiny nastanu.
Warnuje před manipulacijemi
Berlin (dpa/SN). Krótko do wólbow Europskeho parlamenta warnuje justicna komisarka EU Věra Jourová před organizowanymi kampanjemi desinformacije we wólbnym boju. „Njesměmy w ani jeničkim kraju dopušćić, zo su wuslědki wólbow přez manipulaciju sfalšowane. Wólby su wažne za dóńt Europy“, praji čěska politikarka nowinarjam. Justicna komisija so boji, zo so předewšěm Ruska z wopačnymi internetnymi informacijemi do wólbow tyka. „Dožiwjamy internetne napřemobrónjenje. Europa dyrbi so na to nastajić“, sej Jourová žada.
Orbán pola Trumpa był
