Brüssel (dpa/SN). Hladajo na wohroženje přez Rusku a Běłorusku žadaja sej Pólska, Letiska a Litawska podpěru EU za wojerske a ciwilne zawěsćenje mjezy. „Trjebamy zakitowansku iniciatiwu, zo móhli Europjanow nětko a přichodne lěta škitać“, pisaja statni a knježerstwowi šefojo krajow do wjerška EU prezidentce komisije EU Ursule von der Leyen a prezidentej Rady EU Charlesej Michelej. Wjeršk wotměwa so dźensa a jutře w Brüsselu.
Jako konkretny projekt mjenuja politikarjo „natwar zakitowanskeho infrastrukturneho systema podłu wonkowneje mjezy EU k Ruskej a Běłoruskej“. Tole móhło nuznej trěbnosći wotpowědować, EU před wojerskimi a hybridnymi wohroženjemi škitać. Hybridne wohroženje je krajam předewšěm zaměrna a wot Ruskeje a Běłoruskeje instrumentalizowana migracija ćěkancow z chudych krajow do Pólskeje ze zaměrom, EU wosłabić.
Rozměr kóštow za planowany system zakitowanja žada sej z wida awtorow pjenježnu podpěru EU. Planowanje a twar projekta chcedźa z NATO wothłosować.
Offenbach (dpa/SN). Po sylnych zliwkach na juhu a juhozapadźe Němskeje so njepřijomne wjedro dale po Němskej rozpřestrěwa. Dźensa wočakowachu we wjacorych dźělach kraja hrimanja a sylne njewjedra. Hižo wčera běchu jednotliwe kónčiny Badensko-Würtembergskeje a Bayerskeje wot sylnych zliwkow a wichorow potrjechene.
W nutřkownym měsće Stuttgarta dyrbjachu wčera fanowe pasmo za europske koparske mišterstwa njewjedra dla krótkodobnje zawrěć. Bórze na to pak policija warnowanje zaso zběhny, dźakujo so přiwisnikam kopańcy za sćerpnosć a zrozumjenje za naprawy.
W ródnym domje Ericha Honeckera, bywšeho předsydy statneje rady NDR, w posaarskim Neunkirchenje, je woheń wudyrił. Kaž wohnjowa wobora zdźěla, bě minjenu nóc woheń třěchu domskeho zapalił. Płomjenja rozpřestrěchu so na susodnej twarjeni. 40 wobydlerjow dyrbjachu w nuzowych kwartěrach zaměstnić. Cyłkowna škoda wučinja 750 000 eurow. Přičina wohenja njeje hišće znata. Honecker bě so 1912 w domje narodźił.
Bolosće w chribjeće mějachu hižo stari Egyptowčenjo. Tole je Petra Brukner Havelková ze swojimi sobudźěłaćerjemi w čěskim Narodnym muzeju w Praze wuslědźiła. Přepytowali su kosće 69 dorosćenych, kotrychž běchu 2 000 lět do Chrystusa w Egyptowskej pochowali. 30 z nich běchu pismawučeni. Wočiwidnje sedźachu woni tehdy při swojim dźěle na zemi z křižowanymaj nohomaj.
Kamjenc (dpa/SN). W Sakskej bydli něšto mjenje ludźi hač wočakowane. Po prěnich wuslědkach wuhódnoćenja censusa bě jich 15. meje 2022 něhdźe 4,038 milionow wobydlerjow, zdźěli wčera krajny statistiski zarjad w Kamjencu. Dotal wuchadźachu fachowcy na zakładźe censusa z lěta 2011 z toho, zo je jich w swobodnym staće 4,08 milionow wobydlerkow a wobydlerjow. Nětko pak je jich 1,03 procenty mjenje. Změna pak leži pod hódnotu, kotruž su za Němsku zwěsćili. Tam zličichu statistikarjo 1,6 procentow mjenje.
W krajnej stolicy Drježdźanach je ličba wobydlerjow nimale konstantna wostała. „Ličby su zwjeselace a pokazuja, zo wobydlerski zarjad derje dźěła“, wuzběhny Drježdźanski wyši měšćanosta Dirk Hilbert (FDP). Druhe sakske města dyrbja swoje ličby dele korigować.
Saipan (dpa/SN). Sudnistwo USA je dojednanje mjez załožerjom platformy Wikileaks Julianom Assangeom a ameriskej justicu w zwisku z wumjetowanjemi spionaže dla wotžohnowało a jeho pušćenje wobkrućiło. Tole rozprawjeja medije ze sudniskeje žurle na Marianskej kupje Saipanje, na wonkownym teritoriju USA w Pacifiskim oceanje. Assange bě swoju winu zdźěla přiznał, za to je jemu sudnistwo pjeć lět trajace jastwo we Wulkej Britaniskej přiličiło a jeho pušćiło.
Scholz wupraja so k wjerškej
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je dźensa knježerstwowu deklaraciju k planowanemu wjerškej EU w Brüsselu předstajił. Nimo toho chcyše so Scholz k planowanemu wjerškowemu zetkanju NATO wuprajić, kotrež wotměwa so wot 9. do 11. julija we Washingtonje. Statni a knježerstwowi šefojo EU běchu so wčera na to dojednali, politikarku CDU Ursulu von der Leyen za dalšu dobu jako prezidentku komisije EU namjetować. Na wjeršku jutře a pjatk ju wuzwola.
Skućićelow spěšnje wotsunyć
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck wočakuje wot předewzaćow wuchodneje Němskeje zazběh noweho hospodarskeho rozmacha w Němskej. Politikar Zelenych rjekny nowinarjam: „Hospodarstwo so poněčim z krizy wudrapa, ćehnjeny tuchwilu wot wuchoda.“ Tam sej tójšto ludźi hłójčku łama, kak móhli po nowych pućach kročić, we Łužicy, w Schwedtće, w Leunje a mnohich druhich kónčinach. Předewzaća inwestuja tam, hdźež su wuměnjenja dobre, Habeck rjekny. Wuchodna Němska je tule přiběrajcy derje nastajena. Wón pokaza mjez druhim na wulke inwesticije na přikład w předewzaću Intel w Magdeburgu, štož ma signalowe wuskutki za dalše wulke inwesticije. Zwjazk podpěruje zasydlenje koncerna Intel z dźesać miliardami eurow. Wot lěta 2027 chce koncern z USA w Magdeburgu produkować. Zasydlenje bě debatu w tym zbudźiło, w kajkej měrje měł stat předewzaća ze subwencijemi podpěrać.
Berlin (dpa/SN). Amplowa koalicija je so po raznych protestach ratarjow na přilubjeny paket wolóženjow na dobro burow dojednała. Kaž frakciscy šefojo SPD, Zelenych a FDP wčera zdźělichu, dźe mjez druhim wo dawkowe wolóženja, mjenje běrokratije a sylnišu poziciju ratarjow w rjećazu dodawanja hač k wobchodam. Zwjazk ratarjow rěčeše wo „pakćiku“ a žada sej dalše kročele.
Nastork wolóženjow běchu cyłoněmske protesty ratarjow přećiwo šmórnjenju agrarnych subwencijow pola diesela. Na to bě knježerstwo SPD, Zelenych a FDP roznjemdrjenym ratarjam dalše wolóženja přilubiło. Tole je knježerstwo do dźensa so zahajaceho zjězda ratarjow w Choćebuzu zwoprawdźiło. Tak budźe buram přichodnje móžno, chabłace wuslědki dobrych a špatnych lět dawkowje zličić a wurunać.
Prezident zwjazka ratarjow Joachim Rukwied rěči wo dawno trěbnych naprawach, kotrež pak njedosahaja. Frakcija CDU/CSU w zwjazkowym sejmje ma dojednanje za „wulke přesłapjenje“.
Jězba wicekanclera a hospodarskeho ministra Roberta Habecka (Zeleni) do Chiny drje njebě zwoprědka ničo druheho hač derje planowana inscenacija. Nichtó chutnje njewočakowaše, zo druhe najwjetše hospodarstwo swěta swoju politiku změni, dokelž jemu minister z Němskeje tole kaza. Terminy w Chinje su mjeztym wažne za nahladnosć, wšako pytaja Zeleni hišće za kmanym kanclerskim kandidatom za klětuše wólby zwjazkoweho sejma. W Pekingu hubu wočinić a tam nastupajo hospodarsku politiku, podpěru Ruskeje we wójnje přećiwo Ukrainje abo w prašenju čłowjeskich prawow měnjenje prajić, je mjeztym dopokaz zmužitosće. Stajnje přitomny nowinski wotrjad je Habecka derje zwobraznił, kaž něhdy Joschku Fischera.
Snano njejsmy w Němskej wot chinskich poměrow ani tak zdaleni: Pola nas policija swójbne swjedźenje rozpušći abo awta zadźerži, dokelž su ludźo wony spěw poskali, kotryž su pjani njedawno na kupje Sylt spěwali ... Marko Wjeńka