„Łužica – Europski kompetencny region za rěče narodnych mjeńšin w digitalnej dobje“ rěka hesło jedneje z cyłkownje šěsć dźěłarničkow na konferency wo strukturnej změnje we Łužicy. Z Mětom Nowakom, kiž z dr. Fabianom Jacobsom dźěłarničku pjatk w Złym Komorowje moderěruje, je Axel Arlt rěčał.

Wo čim chceće z wobdźělnikami dźěłarnički scyła diskutować?

M. Nowak: Jako moderatoraj budźemoj z nimi rozjimać, kotre wočakowanja na „kompetencny region“ maja a kotre wužadanja woni za serbsku rěč w digitalnej dobje widźa. To chcemoj zwjazać, zo bychmy wužadanja za dalše rěčne wuwiće zwěsćili. Z tym zwisuja tež – zo bychmy to zmištrowali – móžne serbske strategije a trěbne kompetency. Prašamy so, kotry wužitk móhł druhim krajam abo mjeńšinam z toho wurosć.

Što predestinuje Łužicu, zo by so z tajkim kompetencym regionom stała?

Wonej chodźitej do samsneje rjadownje, matej samsne swójbne mjeno, swjećitej zhromadnje narodniny a jej zwjazuje samsny hobby – přezpólne ­jěchanje. Přichodny kónc tydźenja ­wojujetej dwanaćelětnej Bobkec dwójnikaj Franciska a Felicitas ze swojimaj ponyjomaj Sweetijom a Diddlom w Hórkach wo titul najlěpšeje sakskeje jěcharki w starobnej klasy U16 w přezpólnym jěchanju. Betina Wenderothowa je so z Miłočankomaj rozmołwjała.

Prěni raz we wobłuku jěchanskeho turněra konjaceho sportoweho towarstwa Při Klóšterskej wodźe wotměja so kónc toho tydźenja sakske mišterstwa juniorow z ponyjemi. Kak stej so na wubědźowanje přihotowałoj?

Franciska: Trenujemoj ze swojimi konjemi a ponyjemi šěsć króć wob tydźeń, potajkim wšědnje nimo póndźele. To mamoj mjenujcy hudźbnu šulu. Naš ­nan z namaj dresuru a skakanje přez zadźěwki zwučuje. Minjene tydźenje smój tež direktnje w Hórkach na čarje zwučowałoj.

Nětko póńdźe runje před domjacym publikumom za waju wo titul sakskeje mišterki. Je to wosebite wužadanje?

Z předsydku frakcije Zwjazka 90/Ze­lenych w zwjazkowym sejmje Katrin Göring-Eckardt je na jeje njedawnym wopyće w Budyšinje Axel Arlt rěčał.

Kak wažne su Wam štyri awtochtone narodne mjeńšiny w Němskej za Europu?

K. Göring-Eckardt: Wone su mały kosmos za něšto wulke, štož w Europje mamy. Móžemy zhromadnje žiwi być, tež hdyž smy rozdźělni a z rozdźělnymi rěčemi. Widźo w Serbskim muzeju historiske wuwiće, pytnych, zo běchu přeco zaso pospyty to znjewužiwać. Je bohatstwo, zo ludźo dwurěčnje wotrostuja, zo woni swójsku tradiciju a kulturu pěstuja.

Što je Was wosebje zajimowało?

K. Göring-Eckardt: Sym so často za pěstowarnjemi a šulemi wobhonjała, za dźiwadłom. Jako zwjazkowa politikarka znaju prašenje, kak so scyła što spěchuje. Bohatstwo serbskeje kultury a rěče mamy zachować a ludźom za to dźakowni być, zo jej dale dawaja. A zo tež młodźi ludźo so nětko rozsudźeja wjace k tomu přinošować. Měli sej wuwědomić, zo nas tajke prócowanja wobohaćeja.

Mjeńšinowa rada frakcijam w zwjazkowym sejmje poruča, powołać rěčnika za naležnosće mjeńšin. Štó je to pola Was?

Mam zaćišć, zo je swět dale a bóle chaotiski. Ani jenički dźeń njezańdźe bjez špatnych powěsćow, globalnych a narodnych krizow. Často słyšimy ludźi rjec: Wšitko so pohubjeńša. Po wšěm zdaću pak tomu tak njeje. Rozestajejmy so tola raz z pozitiwnymi powěsćemi, kotrež našu naladu trochu polěpša. Započinajmy tola raz z wuwićom chudoby. W minjenych lětach je so ličba ludźi, kotřiž pod ekstremnej chudobu ćerpja, społojčiła. W lěće 1800 žiworješe 85 procentow ludnosće w najwjetšej chudobje. Naši dźědojo a naše wowki móža so hišće na to dopomnić, hdyž w lětach po Druhej swětowej wójnje wječor hłódni do łoža cho­dźachu. W minjenych dwaceći lětach je so chudoba wo wjele spěšnišo pomjeńšiła hač we wšěch druhich fazach swětowych stawiznow. Njeje da to optimisti­ska powěsć do přichoda, na kotrejž móh­li zaměrnje dale dźěłać, tak zo njetrjeba za něšto lět nichtó wjace hłód tradać?