Spřećiwjeja so knježerstwu
Waršawa (dpa/SN). Tysacy Polakow su wčera znowa přećiwo narodnokonserwatiwnemu knježerstwu swojeho kraja demonstrowali. K wšopólskim protestam pod hesłom „Wobydlerski stawk“ bě opozicionelny zwjazk Komitej za škit demokratije (KOD) namołwjał. „Naš zaměr je, škódne knježerstwo strony Prawo a sprawnosć (PiS) při demokratiskich wólbach za něšto lět wotsadźić“, rjekny organizator a čłon KOD Radomir Szumełda powěsćerni PAP. Tež přiwisnicy knježerstwa su wčera demonstrowali. Mjez woběmaj lěhwomaj dóńdźe k jednotliwym werbalnym rozestajenjam.
Mjeztym je předsyda knježaceje PiS Jarosław Kaczyński připowědźił, zo chcył „porjad do opozicije“ přinjesć. Kóžda opozicija ma prawo demonstrować, rjekny wón w rozhłosu. Něšto druhe pak je, k njeposłušnosći a „krawalam“ naškarać. Po swojim nastupje w nowembru 2015 je knježerstwo PiS z ministerskej prezidentku Beatu Szydło na čole dwělomnu justicnu a medijowu reformu přesadźiło a wulke protesty zbudźiło.
Zakaz kurjenja w hosćencach
Praha (ČŽ/K). Po tři lěta trajacych horcych diskusijach z pro a kontra je minjeny kónc tydźenja 118 zapósłancow sejma a tak wjetšina ze 163 přitomnych schwaliła zakoń wo zakazu kurjenja w hosćencach a zdobom wo wotstronjenju kurjernjow w kulturnych a sportowych zarjadnišćach. 23 je so přećiwo njemu wuprajiło. Płaćić ma zakoń, za kotryž je njena- dźicy tež tójšto zapósłancow opozicije hłosowało, wot 31. meje přichodneho lěta. Ministerski prezident Bohuslav Sobotka k tomu rjekny, hdyž tež senat antikurjenski zakoń schwali a prezident jón podpiše, budźe Čěska republika 19. europski kraj z dospołnym zakazom kurjenja w hosćencach.
Na kurjakow přińdu hišće dalše wobmjezowanja. Kurić mjenujcy njebudu tež hižo směć w dotalnych wosebitych rumnosćach kinow, dźiwadłow, koncertownjow, wustajenišćow abo sportownjow. Dodatny namjet, do woneho zakonja přiwzać tež zakaz kurjenja tohorunja na zahrodach hosćencow a korčmow, wjetšina zapósłancow njepodpěruje.
„Katolski hłós w twojim domje“
25. róčnicu załoženja sćelaka Radio Maryja wulce swjećili
Waršawa. Z wulkim swjedźenskim zarjadowanjom zhladowachu minjeny kónc tydźenja w pólskim Torunju na 25. róčnicu załoženja katolskeho sćelaka Radio Maryja. Mjez něhdźe 3 000 hosćimi ze wšeho swěta běchu tež statny prezident Andrzej Duda a wjacori ministrojo knježerstwa. Duda wuzběhny w swojej narěči wulki wuznam sćelaka, kotryž dźěła pod hesłom „Katolski hłós w twojim domje“. Ministerska prezidentka Beata Szydło a šef knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosław Kaczyński běštaj postrowny list do Torunja pósłałoj.
Pater Tadeusz Rydzyk, mnich rjadu redemptoristow, załoži nabožny sćelak lěta 1991, po tym zo bě so w Němskej ze sćelakom Radio Maria International zeznajomił. Spočatnje wusyłachu 14 hodźin wšědnje. Mjeztym je Radio Maryja wodnjo a w nocy po wšej Pólskej a we wjacorych druhich krajach słyšeć. Něhdźe milion słucharjow sćelak ma.
Situacija Romow alarmowaca
Praha (ČŽ/K). Agentura Europskeje unije za zakładne prawa FRA je w dźewjeć krajach z najwjetšim podźělom romaskich mjeńšin přewjedła woprašowanje wo jich žiwjenskich poměrach. 34 000 z nich w Čěskej, Słowakskej, Madźarskej, Rumunskej, Bołharskej, Chorwatskej, Grjekskej, Portugalskej kaž tež Španiskej wobswědči za něhdźe dźesać milionow Romow wobstejnosće jich byća we wotpowědnym kraju. Wuslědk je alarmowacy. Nic tohodla, dokelž je situacija Romow w EU dale špatna, ale wosebje z teje přičiny, zo so wjele lět njeje ničo polěpšiło. Při tym EU za integraciju Romow wob lěto dwě miliardźe eurow nałoži.
Zwyša mzdu
MINIMALNU MZDU k 1. januarej 2017 w Čěskej republice zwyša. Po wobzamknjenju koaliciskeho knježerstwa třoch stron postupi wona z dotal 9 000 krónow (něhdźe 330 eurow) na 11 000 krónow (407 eurow). Ministerski prezident Bohuslav Sobotka bě k tomu rjekł, „dźěło dyrbi so wupłaćić. Na dobro je zwyšenje předewšěm njekubłanym dźěłowym mocam, zdźěla pak tež předawarkam, pinčnikam a dalšim. Minimalna mzda njewučinja wšak w susodnym kraju wjace hač dobru třećinu přerězneje mzdy. Fachowi dźěłaćerjo wažnych hałzow industrije zasłužeja měsačnje bjeze wšeho 20 000 do 28 000 krónow (750 do 1 100 eurow).
Za wyšu minimalnu mzdu nimo socialdemokratow tež dźěłarnistwa naležnje wustupuja. Wone běchu sej samo na sebi hišće 500 krónow wjace žadali. Jeje postupny róst je dźě njezbytny za to, zo móhł so docpěć žiwjenski niwow srjedźoeuropskich partnerow EU, kaž Awstriskeje abo Francoskeje. Dotal wšak tomu dawno hišće tak njeje. Nišu minimalnu mzdu hač w Čěskej maja jeničce w Litawskej, Madźarskej, Rumunskej a Bołharskej. Po čěskich žórłach K
Statnikaj so wzajomnje přeprosyłoj
Praha (ČŽ/K). Přichodny prezident USA Donald Trump je wčera z hłowu Čěskeje Milošom Zemanom telefonował. Wysokaj statnikaj staj so dorěčałoj wo wzajomnych poćahach, hospodarskim zhromadnym dźěle, wo boju přećiwo terorizmej a dalšich wažnych wzajomnych naležnosćach. Trump přeprosy při tej składnosći Zemana na wopyt Běłeho domu. Wo terminje so wonaj na to dojednaštaj, zo by idealna přiležnosć klětu w aprylu była hdyž budźe Zeman bjeztoho w USA. Tam přijmje wón wuznamjenjenje, kotrež spožča jemu židowske organizacije. „Přeprošenje Zemana do Běłeho domu je wulkotna powěsć. Su dźě USA klučowy partner a zwjazkar Čěskeje“, rjekny wonkowny minister Lubomír Zaorálek. Zeman je ze swojeje strony Trumpa zdobom na wopyt Prahi přeprosył, štož tón po zdźělenju rěčnika prezidenta přiwza. Čěski prezident bě Trumpa na wizitu Prahi tež hižo njeposrědnje po tym přeprosył, zo bě jeho dobyće nad kandidatku demokratow Hillary Clinton wěste było.
Swětowe herbstwo
Castro – rjek abo diktator?
Pólske medije debatuja wo wuznamje zemrěteho prezidenta Kuby
Waršawa. Smjerć bywšeho kubaskeho prezidenta Fidela Castra njeje na pólskej politiskej runinje žanežkuli oficialne reakcije zbudźiła. Po rešeršach medijow njeje knježerstwo ani trjeba měło, statne kondelencne pismo do Kuby pósłać. Na žarowanskej swjatočnosći w stolicy Havannje z mnohimi statnikami ze wšeho swěta njeje so z pólskeje strony nichtó wobdźělił, ani zastupnik Lěwicy.
Pólskim medijam wšak je smjerć Castra składnosć, na něhdy wuske a wutrobne styki mjez socialistiskej Pólskej a komunistiskej Kubu pokazać. Wjeršk toho bě wopyt Castra w juniju 1972 w Pólskej za čas komunistiskeho mócnarja Edwarda Giereka. W kraju prezidenta euforisce witachu. W běhu dźewjeć dnjow trajaceho wopyta poby wón w sydom pólskich městach. Hórnicy w Katowicach spožčichu jemu titul „čestny hórnik Pólskeje“.
Šćedriwiše hody
BOHATŠE hač loni popřeja sej Češa lětsa hody. 9000 krónow (dobrych 330 eurow) wotmysli kóžda domjacnosć přerěznje za dary, wozdobjenje, jědź a hodowny štomik wudać, štož je něhdźe 1 500 krónow (55 eurow) wjac. Tole je zwěsćiła woprašowarnja STEM/MARK w nadawku banki Cetelem. Za hodowny štomik chcedźa ludźo přerěznje 600 krónow (22 eurow) nałožić. Mnozy daruja elektroniku – kompjutery, tablety, smartphony a podobne wěcy. Kosmetiku wěnować planuje 65 procentow ludźi, drastu 46 procentow, knihi 43 procentow. Někotři darja – po přeću – dobropis za wopyt dźiwadła, hosćenca abo někajkeho kursa.
Časćišo hač hewak budu lětsa pod hodownym štomikom we wobalce pjenjezy. Na te wašnje předwidźi 23 procentow někoho zwjeselić. Woblubowanosć pjenjez jako dar z přiběracej starobu přibywa. Hdyž je mjez młodymi do 29 lět jeno dźesaćinje z nich pjenježny dar hódź, bywa to pola 30- do 44lětnych 16 procentow, pola ludźi, staršich hač 45 lět, hižo 38 procentow. Z woneho woprašowanja wuchadźa, zo žony radšo pjenjezy daruja hač mužojo. Po čěskich žórłach K
